Ke Au Okoa, Volume III, Number 52, 16 April 1868 — He olai nui Weliweli. [ARTICLE]

He olai nui Weliweli.

E oluolu oe e hookomo iho ma kahi kaawale o kou mau kolamu, i ka moolelo o keia olai nui i hoike ia maluna, ma ka Apana o Puna, a ma na wahi e ae no paha kekahi. Iaʻu i hoi mai ai me koʻu mai hoahele ma ke alanui mai Kapapala aku, aole i hiki aku ma ko makou wahi, (Kahaualea), a mawaena oia wahi, ua loaa makou i ke olai, e hi-o ana i uka i kai, ma ke kapapa ana o ko makou mau lima i na wahi e paa ai, a ike aku la kekahi o koʻu mau hoa i ka nakaka anaʻe o ka honua mamua o makou, o kona puoho iho aku la no ia a ku mai ana i kahi e, a owau hoi, hina iho la ilalo, a lohe pono loa iho la au i ka nakulu o ka honua, a olelo aku la au i ko'u mau hoa, " Heaha mai nei o kakou ? " Pane mai la kekahi o makou, "He olai hoi paha keia mea nana i hoohikilele mai nei kakou." I hou aku la wau, "He mea kupanaha ka weliweli, ina paha o ka nakulu ana a me ka nakaka ana o ka honua, a e ale iho ia kakou, ina la ua papau kakou i ka make, e like me Anaka ma i ale okoa ia ai e ka honua O ka loihi o ka hana ana a ke olai ia makou.

ua like me eono minute, a i ka mao ana ae o ke olai ana, o ko makou hoi aku la no ia, me ka mau no o ka ike o ko makou mau maka i na wahi i nakaka o ka honua iwaena o ke alanui, ua hiki i kapuai hookahi ka nakaka kekahi wahi, a he mau ihiha hoi ke akea o ka nakaka ma kekahi wahi aku. A i ko makou hiki ana aku ma ko makou mau hale, e noho mai ana no ka ohana, oia haawina like no i loaa ia makou. Ike aku la au i koʻu hale paina, (he hale pohaku), ua hanee, a ua pau hoi na paipu i ka nohaha.

Kainoa no o ke olai ka pilikia i ike ia, he kai mai ka hoi kekahi, iho aku la makou i kai, (oia ko makou wahi nui o na hale). I ike aku ka hana, ua olopa liilii na waapa: o ke olai mau ka, hiolo na hale, hanee na papohaku o na luakini, nahaha na pahale, ma loo na loko i-a, pakele ke ola o kekahi poe kanaka. O ke kai mai hoi makai, olopa liilii na waa elima, nahaha kekahi mau pahale, komo ke kai iloko o kekahi mau hale i noho ia e kanaka. Hui kalo i ka nawao.

Ina o ka poe ia e pilikia na ola, i ka wa i komo ai ke kai iloko o ka hale, ku ae la kekahi kanaka o Kapai kona inoa, me na keiki elua, i holo aku ka hana, o ka loaa aku la no ia i ke kai kole na iwi, pela iho la no kekahi wahiue me kana keiki, ulupa ia no e ke kai, pakele kekahi kanaka me kana kaikamahine, i ka holo ana a pii iluna o ka puhala. Auwe ! Auwe ! pilikia maoli no. E wiki oe e Ke Au Okoa i ka holo mama ma na eheu o ka makani, e hoike aku i keia nu hou weliweli ma Puna nei, a ma na wahi e ae no hoi paha kekahi. B H. M. KAILIWAHINE. Kaukeano, Puna, Hawaii, Aper. 12, 1868. P. S. O ka la 2 o Aperila, hora 5 paha o ke afiiahi, oia ka wa i hoomaka ai ke olai ana, aole no i pau iki kona naue ana a hiki i ka napoo ana o ka la, a ma ka wanaao, na ikaika no ka hana a ke olai. B. H. M. K.