Ke Au Okoa, Volume III, Number 52, 16 April 1868 — Pane a Auhelete ia Akeike. Nawai e Hooholo? [ARTICLE]

Pane a Auhelete ia Akeike.

Nawai e Hooholo?

6. No ka pouku mn I Tom. 3:lō. Makou wehowehe ana ia pnuku, ke oe mni nei oc, o ko hon, o kn Eknlcsia, ho waihona pna ia, a walii kau no ka malnmaiaina o ko Akua. Ko ao nei no wau, na Irsu i kukulu i tin Ekalcsid nei, i kia a i hanua o ka oiaio; ko ao noi no

wau, na ua Ekelesia hookahi la i malama ai lawe a hoomaopopo i ka. olelo oiaio, iwaena 0 i.'o ke ao oei pouli, me he la la e hooauhee ana i na'kua a, na kao lele, na uila pio wale ana heretiko. Ua ku mau ua Ekalesia la; aole i nnlowale kona malamalama malalo o ke poi; ua lako man i ka poe i ao pololei, no ka mea, o lesu pu me lffkou e like me kona hoohiki; mai na Aposetolo mr.i kona poe Kahu a me ka lalani hakahaka ole o ka poe ia iakou na Ki o ke Aupuni o ka lani, o ka mea anae manaoio nei ma Amerika, ma Hawaii nei, oia no kana e manaoio nei ma Asia, ma Aferika a me Europa; o ka olelo a ke Akua aole 1 hauk'ae i na lima ekaeka o kanaka; 00 ka mea, he waihona paa ia oka oiaio. Aia mahea la ua Ekālesia la ? Oia ka mea e pono ai ke hoomaopopo. Ua hoohalikeia ka Ekalesia me he mauna la e piha ai ka honna; he anpuni mau ia, ia ia e holo ai ua lahuikanaka, ia ia e hoopii ai ka poe hoahanau; aole i nalowale, ua, kukulpia na Elele a lesu maluna o na kumu knkui no ka«keia'i. Uo heie man na Apotolo ma o ko lakou mau hōpe, e hoohaumana a e bapatema'ku; he mau hai Evanelio a kakou i kauohaia'i e hooiohe, he mau kahu me ko lakou poe hipa, he mau kumu me na haumana. Oia kekahi mau hoailona oia Ekalesia e maopopo ai. Ai maoea kahi i ike mau ia na kahu e hele ana ma ia aina aku ia aina aku, e like me ke kauoha ? Mahea kahi j a lakon i hoomana'i ? Mahea kamoolelo 0 ua Ekalesia nei? Auhea ka>Ekalesia i manaoio mau ma ka naau a hoike ma kona waha i kana mea i manaoio ai ? Aoie i pio, aole i lanakila na ipuka oka po malunaoaa. Hookahi wale no Ekalesia e ku nei, ua ko iloko ona na wanana ona kaula no ka Ekalesia, aole i haalele i ka hai i ka Evanelio oiaio, ke ao nei no ia i ka ke Akua ma o kona mau Kaīiu la, he makehewa ke hele mai 0 Lutera ma, na Metokiseto, na Kneka, e ao ia ia ma ke ano e, ua aoia oia e ke Akua e hoolohe i na Kahu mea kuleena, a o ka poe e hoolohe, ua loaa no ko lakou haawina gafatia ma ke ano kupono i ko' lakou noho ana a oihana paha 0 na Ekalesia kumau la, nona na hoike oiaio a pao o na Kenetueia he 13. ao]e ona Aokamgni, o kana mea i manaoio ai malokoloia no kaoa e hoike ai i kona hoomana ana'ml lje alookanaka. % - .

Orfo Kka/MĪa 7a, ca;~oia no fca rula ia oei me ke abonui iwaena o na'lii rtke. pouli e tue nei ia ia; ua kaouia ia nei ileKo o ka hoomaoawanui, kekahi lala oia Ekafcsia, e Bakelo oia, ua ulu iki tio iwaena ka 'ooke I ia mai, a oia no e kiai ia nei e Lui ma. Aole loa he Ekalesia e ae e hiki ke hoike i kona mau kuleana, mai na Apotolo mai, e like me kona; oia ka Ekalesia hookahi i kuleana ma ka Palapala Hemolele, i weheweheia ma ke ano oiaio; kuleana paa loa iloko o ka olelo a ke Akua, a nona no ke kuleana iloko na Kenetaria he 18 i hala'e nei, a nona no ke kuleana a hiki i ka hope o keia ao, aole e lanakila mai n« ipuka o ka po maluna ona. Aole loa he Ekalesia e ae. Oka Binnmu i lawe mni ai i. Hswaii nei, mamuli o ka Knlavina no ana, ua hookumuia ma Farani, i ke Keneturm 16, aole ia he Ekal.esia, he aha kipi ia, mawaho oka Eknleaia. Oka ka Moremona, ua ike oe, no nei Keneturia ia. Ole loa. O ka Kanoa e wanana la i Hawaii, no ke alakai hewaia e na wanana ko ole a D. Baluina, he olp loa no ia. Oka Rowela i kukuluhou iho nei ma Kauai, a haalele i kona manaoio mua, ua hiki in oe ke noonoo, ua alikelike no me kona manaoio niua. A, ina i koe kekahi mau mea pono iloko oia mau aoao, no ka launa pu me ka la, e like me ka malina, loaa kauwahi pono i kona lowe ana i ljūna malamaiama, mai kR la mai. O kahi pono i koe iloko ona noao heretiko, mai ke K»tolika mai ia.

6. No ka Aha Kiekie nana e hooholo. E ke hoa, aohe wau i kuhikuhi ia oe i koonei Epikopo me he Luna Kiekie la e hiki ole ai ke kuhihewa, ke hooholo ai mamuli o kona manao hooknhi wale no. No ka mea, aole i hoohiki o jesu i ka Apotolo hookahi e noho pu me'ia i kona ao ana, i ole ika Pookela o lakou, i kona pule ana noaa i pau ole ai kona munaoio. (E nana hou oo i kuu manao mua i akaka ia 00, aole oe i kaupauna pono i ko'u mau olelo a pau, ke kumu ia o na olelo ano wahapa i ko pane ana mai.) no kuu ike ana, ua like kona mau inea manaoio me ka mea i manaoio ia iloko o ka Ekaleaia okoa, me ke creed o ko Petero panihakahaka, ua kuhikuhi wau ia oe me he kumuao la nou, ina he makemake io oe i ka ike, aole me ho Lunakanawai nui la, no ka moa, ua palapala ia mai. E malema ana na lehelehe oke Kahu-

napule i ka naauao, a o imiia ke kanawai ma kona waha, no ka mea, o kn elele ia o ka Haku ona lehulehu. Mat. 2:17. Aole wuu e hoale ena keia i na kuleana e pili mo kona oiliana Lunakiai, a Puuku o ka Mitcrio o ko Akua.

Aka nne, i meo o mnpopo lea'i a kanalua ole, a ku 010 i ke ku . .va ka hooholo i ka pono mannoio, oin hoi i dogrema, (dngma,\ nia hui na Epikopo me ke Kumukauoho, iaTra.ua hui pu ka poo i kauohaia o uo, o lesu pu mo lakou i ke ao ana, i na Iu a pau, a hiki i ka

hopena o keia ao. Mat. 28:19, 20. Ua hni pu na hnpe o na Apotolo me ke Pookela, me lakou ka Uhane Hemolele, e ao ana mau loa i ka oiaio a pan; no ka mea, ua hui na Lun»makaainana me ka Moi, aole e laaakila mai na ipuka o ka maluna oia £kalesia, e like tue

ka lesu hoohiki. Oka poe e hoolohe i ka lakou, aole e nele i oa garatia kapoao i ko lakou ihana ke pale ole ia mau garatia. Ina i ae wau mamuli o ka Baibila a me na dogema e ae a lakou i kaMikuhi nnai ai, aole ia he ae makapo e like me kou kuamuamu ana maL Aka, no kuu ike pono iko lakoa kuleana ma ke ao ana, mamuli oke kauoha a lesa ame kona mau hoohiki ike Kokua oiaio e noho mau loa ana me lakoa. Aole anei i kakania: " Hili hewa na manao,. ke ole ke knkakuka ana; a i ka nui o ka poe kokakuka, e paa no." So!om. 15:22. Rhaalele no anei wan i ka manao i kukakukaia iioko o na Keneturia he 18, e na miliona Katolika me kuu ike, ua kukuluia ka manao maluna o ke kahuj; paa loa me ka naueue ole, a huli mamuli « kuu manao iho, oiai aole wau i ike, ma ka- > mea i hooholoia pela ma ke kokua o ka Uhane Hemolele, kekahi mea kae i kon noonoo a me ka olelo a ke Akua.

Aole wau e hookiekie pela; no ka mea, ua palapalaia : " Ua kue ke Akna i ka poe hookiekie, a he haawi i ke garatia i ka poe hoohaahaa." I Pet 5:5. Ina owau wale, ina oa hookapae wau i kekahi mau olelo a ke Akua e like me oa Hoolepope, i mea e make ai wau. II Pet. 3:16. A, do kuu ao pono ia, a no kuu ike pono ana, aole e hala ka hookiki a ke Akua, a ke paulele qei wau i ke Mele a Solomona, me kuu ike ole, ma kuu ooonoo kaawale, he mau hoailoaa e maopopo ai he olelo oa ke Akua ia, ke nanaia ilokoona wale iho ūo. Ua ike wau, eke hoa, ina mea e /hooiaio ana i ka Vulegata, mawaho oka olelo ana mai o ka Ekalesia, ua ike wau ikahanle ana, a kope ano e ia paha kekahi mau bna; aka, aole wau i ike i kekahi meakneikamanaoio a me ka noho maikai; a nolaila, ke ae kanalua ole wau mamuli o ka hooholo oka ka waihona paa ana, ka mea nana e malama ia olelo oiaio. O lesu pu me ia i kona ao ana. 7. No ko Petero hewa. O kona kahohi i& lesu no ka aioha, eoio- c -pii ma lerosa'lema kahi o'ka make mainoino. Mat. 16:\12. .Aole paha e hui kaaa me ka poe Daaupo, a manao he hewa ia aloha ana ona i ka Haku. I Mat. 26. He hewa io no ia; aka, aole oia i hookohuia i Pope ia wa, a mahope no nee hoonoho no ka Haku ia ia i Kahu maluna o kana mau hipa a me kana mau keiki hipa. He hewa like paha ia me ka Aarona mamua, a in&hope nae, hoopaaia nae ka oihana Ka- | hunaoui maluna ona a me kona ohann. 3. O kona hewa au e knhikuhi nei. Gal. 2:11. Aole i pili i na mea manaoio; aka, ma ka pono a pono ole paha ke malama ina kanawai o na ! ludaio, aole he alakai hewa ma na mea ma- | naoio; ua hana no pela o Paulo, ua okipoe- | poeia o Timoteo kana haumana, ua haawi no I i na moh&i i kauohaia ma ke kanawai kahiko, | aole he mea hewa ma na mea manaaio.

Eia kekahi. 0 keia Petero (Kepa) kai hoahewaia e Panlo, o Petero Apotolo anei ia, ke pookela o na Apoiolo ? Aole i akaka loa, he nni na kumu e kanalua ai, a he nni no ka poe i kanaiaa no ia mea. Ma Helene i malamaia e na noolepope, hookahi no huaolelo Petros. Aka, iloko oka Yulegata, a ma kekahi Kauoha Hou ma ka olelo Helene e waiho mai nei ia'u, a ma kekahi nnufii 'na e ae, ma kahi i maopopo ka pili pono ia Petero Aprrolo, kapaia' nc Petero, kona inoa maopopo iwaena o na Genetile; aka, o ka mea i hoahewaia e Paalo, kapaia o Kepa ka inoa raalibini ina Genetile. Jile he mea la, o ka Valegata kai pololei; no ka mea, aole paha i hoololi kumu ole ka inoa kamaaina no ka inoa nialihini. Aole paha hoi i ike ia ma ka Palapala Hemolele ka inoa i hoolanwiliia pela no ke kanaka hookahi. Aua manao ia, o kekahi o na haumana he kanahika i kapaīa ma ka inoa o Petero; nolaila, aole hc mea e ma keia palapala a Paulo, e hiolo ai kapono o ko leeu pule ana no Petero Apotolo i mea e pau ole ai kona manaoio.

8. No ka hewa ona Epikopoe ae. Mana nn;n e pili ana i ke ao hewa ma na mea manaoio; aole i howa kekahi Epikopo i ka wa i hui ai kona maaaoio a me kona ao aoa me ko ivamu Kauoha a me ka Ekalcsia a puni. Aole i ao hewa kekahi kahu Ekalcsia i kona haliai aiia a ao ana i na mea i aoia ma ka ekaleaia i hui manaoio me ka hope o Petero ma ka honua noi, no ka mea, tia hoohiki o lesu e noho pu me ka poe i kauohaia e ao, a pau keia ao. Aole i huhewa na hoahanau i ae a paulele kapekepeke ole mamuli oia ao ana; no ka mea, o ko ka uhane o ka oiaio ao ana ia i hoohikiia no ka poo lioolohe. No ki. hewa o kekahi mau Epikopo ma ko ao nna, ua kuhikuhi ia, na hoohewaia e ka ekaleaia i ka wa i paakiki ai .mamuli 'o ko lakon manao kuhihewa, oia na hnpo i lilo i poe mokuahana, oia na heretiko. CAole i pau.J