Ke Au Okoa, Volume IV, Number 6, 28 May 1868 — He Olelo Kuka. [ARTICLE]

He Olelo Kuka.

£ Ke Au Okoa ; Jiloha oe : / . £ o'u hoa o ka ili hookahi maluna iho o na kaiaulu uliuli e noho mai ana, e ae mai e kuka me au no ka Nupepa, ina paha he mau iwi-bilo pouoi kakou e ola ai ka Nupepa. He Wahi huaolelo hou wale no keia ma Hawaii nei, he kanakolu makahiki a keu wale" ~ no i laha ai maanei. ) Heaha la ka ke ano o keia wahi haaolelo Nupepa ? Ee ma'a no na Nupepa i hoolaha ia mai ma o kakou nei elike me ka makili aoa ae o ka a eia ia kakou i keia wa elua Nupepa nni, a he wahi kama iki, oia ka ka Nupepa Kuokoa, a me ke Au Okoa, a me kē Alaula. A e oie keia mau Nupepa k<Jmo pa kakou i ke kaumaha ka poe i_feaomaha, a olioli hoi me ka' pōe e olioli. Ma ka Nupepa ike kakou ina mea hou o na aina e, na kaua na moolelo, na hana naauao a puni ka honua nei, a na mea bou ao hoi o kakou oei, na mooielo ponoi, na manao o na poe naauao. He nui ko kakou pomaikai i na Nupepa, he elele mama loa. Ina paha menei ka pau ana mai nei o Hawaii i ka ptle; a ina aole Nupepa pehea la e lohe pololei ai makou o Kauai nei ? Ina paha he olelo maoli ia mai menei la paha ua hoonui olelo maoli ia mai no ka mea, pela ke ano o kanaka he haanui olelo wale iho no. He mea no hoi keia ē - hoomaopopo ai i ka naauao io o ka lahui Hawaii, no ka mea, owai la hoi ka lahui kanaka naauao i nele i ka (upepa. Heaha la ka waiwai oka heluhelu aoa, ke _ ole ke kakaulima ana? Pehea la hoi e heīuhelu ai ke ole e hoolahaia F. Pehea la hoi e hoolahaia ai i Nupepa ke ole ka pSe nana e lāwe ? Pehea la e ota ai ke ole e uku pooo aku kakou. Ua ike no kakou o ka ai ko kakoo mea ola, aka, ina oele ka ai pehea la e ola ai ? Hakahaka ka opu; peia na Nu- | pepa o kakou, ina hookaa pono ole ka poe la- „ we, pilikia ka poe paahana oka pepa. Hookahi mea nui e ofa ai o ka pepa, oia keia o ka hookaa pono ia o ka uku o ka Nupepa i ka wa pono. ' .- [Oia kq'u kaumaha; oiai au i hoonoho ia Luna no ke Kuokoa, o ke kaa pono ;ole mai oka uku i ka wa pono, a lilo maoli iho la ia hē aie nui ia'u e kaumaha ai.] Ona mea waiwai io ia kakou maloko o ka nupepa. ]. Na olelo ao e pili ana i ka pomaikai o ke kino, ka noho ana, ka hana ana, a me ka pomaikai oi loa aku, nō ka mea, o kekahi mau olelo āo i hoolahaia ma na nupepepa, e kokua ana ia i ka hele lani ana. (2.) Na nu hou kuloko, a kuwaho. (3.) N.i moolelo knloko a kuwaho. (4 ) Na kaao kuloko a kawaho. Iloko o keia mau mea e oleloaika nupepa, ua pono e pooo ia ka nupepa no kela mahele keia mahele; no na olelo hoooaaaao, no na nu hou kuloko, a kuwaho, no na moelelo kuloko, a kuwaho, no na kaao kuloko, a i kuwaho, na palapala o kela ano keia ano, na j olelo heolaha. ... - * No ka mea, o ka poe noonoo io, ua abe nui lakou ma na olelo ao; a o kekahi poe ma na kaao wale iho no ka hoihoi, he opala naolelo ao a me na mea hoooaauao. c Ano ia mea, be pono e hoopiha pu ia na ' kolamu a pau o ka aupepa, e like me ke ku i ka makemake o kela ame keia poe e lawe ana. - A ame keia poe e lawe aoa ika nupepa, e kaaoa no lakou iho, i kahi i kapono ( ia lakou iho, e like me ka mea ku i ko lakou manao iho. He mea pono no hoi i ka poe lawe nupepa, e lawe i lula paa no laliou, e hooka'a me ka maikai i ka uku o ka nupepa i ka wa pono. A pela no hoi ka poe_pai nupepa, aolepooo e hooloihi loa i na kaao, a haawi oui i na ko->—' lamu no ia mea, elua kolamu a oi iki aku k$ pono. > Ooa moolēlo, e like me ka moolelo o Ke- ";/ t\ste a me Walaka, na mea kupono e ia, no ka.jnea, ua kupono a ua ane hoouwe- ! uwe aloha i& mau moolelo, a pela no boi me ko Heaana. A ina no hoi pela ka poe kakau kaao, ame kou wahi hoa holoholo o ka wa kamalii, e maiau ai i na opala kaao, ina la ua pono loa. - Aole ka aoanei, hele i ka loa a me kalaala, iho ilalo, pii i ka la|Rk.manu ole. No ka mea, oka iini o ko'u naau, oka ike " - mau i na mea hou ma na nupepa, a o ko'a . makemake boi e .loa he waiwai like ia'u a me lakou la, ua makee au i na kolamu ekolu a eha i na kaao nui loa ia. Ina paha e maheie ia ka pepa, penei. i eloa leolamu no ka moolelo, a elaa hoi uo ke kaao o Kahiki, a elua hoi no ko Hawaii nei; aua koe ka nui o ka pepa-oo ka waiwai io maoli. Akn, i ka moolelo o Walaka, eono kolamu, a ia Riva Home, ekolu, ia Kanepuu, ekolu, (Kanewailani,) ua piha e ka pepa, a uuku no hoi kahi i koe o ka pepa no na mea hou, na olelo ao, na hoopaapan, na olelo hoolaha, a pela aku. Pela waloiho la no ali i manaoai, e hoauau w'ale ae ai no. Aole uae palia hehewaia Kiilau e hoakaka wale ae. Na oukou no ia e kaaoa iho. E. Hklekunhi.