Ke Au Okoa, Volume IV, Number 34, 10 December 1868 — Untitled [ARTICLE]
Oiai, ke holo mau mai nei na moku o kela ano keia ano io kakon nei i kela a me keia nianawa, he mea no 1 • ii e kokua nui mai ana ia kakon, ma ko kakou mau loaa, a me ko kakou mau holo mua ana ma na pomaikai kalepa; a e hapai ai no hoī i kekahi man hana i waiho wale no ka lako kupono ole e hiki ai ia kakou ke hapai; a no ka pokou no hoi kekahi o ko kakou mau kakai, aohe moliolio kupono. Nolaila, he mea kupono no ia kakou ke kn iho, a noonoo no na wahi a me na kumu e hoopuipui ae ai i ko kakou man pokou ana. Ma na papa hoike waiwai loaa mai o kela a me keia luna aupuni e hoihoi uei i ke Keena Waiwai e hoahu ai, aole paha luna auptini e ae o ka nui o kann mau loaa aupuni e hoihoi nei, e like me ka Luna Dnte Nui. He hana nui a koikoi no ka oihana a ka Luna Dnte Nui, ina, ua oi ae kana mau loaa e hoihoi nei i ke Keena Waiwai, mamua o ka kekahi mau luna e ao. Aka, mai hea mai kana mau loaa e ohi nei ? Mai ke dute ana mai o na waiwai hiki mai, a me na waiwai hoouna aku i na aina e. He mea mau mamua ae nei, ka makou i paipai nui ai e eli hou ia owaho o ke awa, oia hoi ka nuku o ke awa a me ka makaha 'o ka loko, a e hana houia no hoi ka palekai komohana oke awa. No ka mea, oko kakou nei wahi awa, na ane like ia me ka loko he hiki ke pa ia a puui, a koe ka nukn, malaila ka i-a, a me ka pua i-a kahi e hiki ai ke konio mai n lioolulu, a puka aku m&i loko aku. Aole like iki oko kakou nei awa, me kekahi mau awa kumoku e ae o ke ao nei, ka hamama pono i ka moana, ke kuhela maikai, aohe mau wahi hoomaka'uka'n ana e poīno ai paha ma ka hookomo ana mai o ka moku. Aka, hookahi nae wahi mea e hiki ai ia kakou ke kaena ae, a ke komo mai ka moku, a ku maloko nei o ke awa, na maln pono loa mai ka poino ana, koe nae ke kauo pn ia me ka heleuma.
Mamua iho oei, ua hiki mai na lono i keia makahiki ae e hiki mai ana, e hoomoeia mai ana kekahi inau laiaa mokumahu hou, a e kipa mai ana kekahī oia, mau mokumahu i ko kakou nei awa. Ke. oiaio maoli e kipa ai ana lakou io kgkj3ujnei, he mea kupouo anei ia kakou, ke hoohemahema i ko kakou lokoimi loaa? Ke holomai no hoikeia mau mokuahi a ke ike ia ua kupono ole ka hookomo ana, he kumu no hoi ia e kono aku ai lakon e ku mawaho, a he ane kipaka aku no hoi i na loaa mai io kakou aku nei.
—Ma aia .nu ho.n kajepo o Kopalakiko oka napepa haole aopuni o keia pnle iho nei, makou i ike iho ai i kekahi mau olelo e i ana, " TJa ike maopopo ia, aole he hoihoi mai i na lilo ka laina mawaena o Panama me Nu Holani, aka, he hiki ke hoihoi ia mai ke hoohuiia akn me ka laina ma Houolulu ma ka emi ana iho o na lilo, a ina he hiki ke hoohaiia aku me ka laina mokumaho o Kapalakiko, aole paha e nele ka uknia ana mai o ua poho. Eia ia nei ka agena o ka laina mokumahu o No Holani, kahi i kamailio pu ai me na Agena o ka laina mokumahu o Kapalakiko nei (i Honolulu.) A ina e holo pono iā mau hooponopono ana, e hoomau ia no kalaīna i Honolulu, a e hoonoahuahua ia no ke kalepa ma na awa e pili ana." Ka manao o ka hui laina mokumahu mawaena o Panama me Nu Holani, ke ole makou e kuhihewa, oia no hoi ka hoihoi ana, ke holo like na manao mawaena oia 'mau hui. Alaila, e hoihoi ia na moku oka laina o Nu Holani, e holo mawaena o'aila a me kakou nei. E like me ka mea i haiia ae la e hoomahuahua ia anei ke kalepa, e pili ana ma na awa a keia mau laina e a me he mea la o kakou paha ke ohi nui ana ia mau pomaikai. No ka inea, e holo miti ana na mokuinahu mai Nu Holani, a nei kiolako lakou mau ukana e holo ana paha i Kapalakiko; oke kau aku no ia o ko kakon mau dute o na waiwai mai Nn Holani mai; a o na waiwai hoi mai Kapalakiko moi i Nu llolani, aole no e nele ana ke kau ana aku o ko kakou mau auhau malnna olaila.' Ma keia men, he pomaikai ia e loaa mai ana iaka';ou, ke ko io hoi ia mau hooponopono ana a ia mau hui, me he mea la " e ohi mai ana ka akau, ulu mai ka hema." Nolaila, i ka hiki ana mai o keia mau ano lono io kakou nei, aohe mau hooliloia ana o na dala o kakon me ka pomaikai e loaa mai 'ana mamua o ka hooliloia ana, no ka hoomakaukau i ke awa ma ka eli ana a hohonu, aole i ke awa wale nei no, aka, i ka nuku pu kekahi ame ka hookomo ana mai. Ama ia mea e hoomahuahnaia ai o ko kakou mnu knlepa ana. No ka mea, oko kakou kulana •rja keia moann, he knlana e hiki ole ai i na moku o kela ano keia ano, mahu a pea i ke kipa ia mai. E olelo no kekahi poe, aole he ake nui ia mai o ko kakou nei kulana, he hookamolamola wale iho no ia, a he uhiuhi, □o ka mea, o na moku e holo ana mai kela kapakai ma ka hikina o kakou, a mo kela kapakai komohana, aole e nele ana ko lakou mau kipa ana mai. He mea kupono e hoohohonu ia ko kakoa nuku nwa i ka wa, aole he mamao loa aku, no ka mea, aole e emo, a hoohamnma ia oa awa a pau loa o Kina; n-ko anei ka holo ana a ke au imua i ke komohana nei; a o ko kakon kn ana i keia piko moana, e ohi mua anei kakou "i na pomaikai o ka holo enua ana mamua ae o ko kaknu mau hoaaloha o ka alua aku I