Ke Au Okoa, Volume V, Number 14, 22 July 1869 — "Hoopau dala o ke Aupuni i kekahi o na Kumukula Katolika ma ka Apana o Makawao i Maui, wahi a S. M. Pake-Kaleo Kumukula o Kapapoko i Wailuku." [ARTICLE]

"Hoopau dala o ke Aupuni i kekahi o na Kumukula Katolika ma ka Apana o Makawao i Maui, wahi a S. M. Pake-Kaleo Kumukula o Kapapoko i Wailuku."

īn'u e heluhelu nna i ke Kuokoa o.ka !a 3 iho nel, hillawni mni la nu me na ma> nno lokoino, a opu punnlun hoi o S, M l , Pake knhi keiki a Knleo Kumukula Khpapoko, e 01010 nun. '"Hoopau dilH o ko Auīpuhi i keknhi o nn kumukula Katulika raa ka Apa-

oa o Makawao." Ika nanaj)om> ana'i keia hoomanaoi kakauia e S. M. P. Kaleo uā okaka.kou haule ana ilokookalua mfckT o ka uaaupo, ma keia mau Uuaolelo *u «« Kumukula Kalolika." Auhea oe eS.M. P. K. Ma kahi hea eoaaopopo ai ia 00, he poo kumu Katolika lakou 1 Auhea na hoike oiaio oia manao anp ou pela ? Eia ka mea i maopopo ia makou. 11 Palopiia Kumu.'" Ua hoakakn ia ka pono o ka noho ana i kumuno ma na knlakumu mua o ke aupuni ; nolalla, ke ae nei au.o lilo oia i Vumuao ma ke kulu o apana mokupuni o ; oiai oia e malama ina olelo o «e kanawai, a me na olelo knuoha a ka P«pa Hoonaauao a me ke Kahokula Nui. 1 Kahukulo Nui. Ma kahi hea la oka palapala kumu ka olelo nna'e e lilo oia i | Kumuao Ketolika ma na kula kumu mua o | ke Anpuni ? E wiki oe e kuhikuhi mai. Eia kekahi, ma ke poo no o kou kukulu manaoona, ke olelo noi oe i ka hoopau dala o ke aupuni i na kumu KBtoliki o ka,apatia o Makawao wahi au, ea ? E kuu makamaka. Aole anei < u hilahila i ka hoopuka ana i keia mau huaololn ma k« akea : " Hoopau dak 0 ke aupuni i na kumukula o Makawao," ma keia miu olelo au, ke ike nei au i ka nui pepoekue o ka manoanOa o kou makena lili Ina knmakula oi kela ;o ka ita ukiukiu oka o Makawao. Eia hoi, ma.ka nana iina i bo kumumanao i hoopuka ia iho nei ma ke Kuokoo Helu 27, ke hoino nei oo i kekahi inau poo Aupuni. E ninau mai paha auanei oe, Owai ia mau poo Aupuni a'u e hoino nei. Haina. 0 A. Fornnnder, ame P. Nui, penei e maopopo ai, olelo oe. " Hoopau dala o ke Rupuni i na kumukula Katolika o ka apana o ilakawao," eia ka mnou malaila. Nawai i hoopan aku ike dala kula oiaapanaia mau kumu ) Aole anei na A. Fornander a me P. Nui no, oiai, na laua no i koho aku ia poe kumu au e opu pnnalua nei. A ina na laua i koho pela, ia lakou i mau kumu, alaila, o A. F. no ; a me P. Nui olelo nei, ua kiola wnle aku i na dala kula oko Makawao poe. Eka Papa Hoonaauaoe: No ke aha-la boi oukou i koho ole aku ai ia Stephen M, Kaleo i Kahukula Nui, o i 010 Ta, i Lunakula hoi no ka apana Makawao, a laa ke poho loa o ke dala o ke aupuni ta A. F., n me P. Nui ia, i ke kiola wale ia'ku i na kumu i koho pono ia e laua iho. Eia hoi, !:e hoiko wahahee nei oe imua o ko lehulehu penei : Ma ka lu i hoike ai o A. Fornander i ke kula a P. K. o Papohakn pjai hoonou aku ka, o A. F. i ka Buke Heluuaau maluna o Samuela kekahi o na haumana a P. K. no ka hookuli, a me ka ike ole wahi au. AubeaoeeS. M. Pake mei ao oe e hoike wahahee pela. imua o ka lehulehu, a mai'laWe mai oe i keia olelo ekaeka a hooili aka maluna o ko A. F.. hokua oia keia, (ua roanao o A. Forcander e hoonou aku ia Samuelaikabuke Helunaau,") eia ka oiaio a'u i ike ai. Ua manao oA. Fqrnander, e hoonoho aku ia Samuela i pani.no Kekuhaulua ma ke kula o Hamakaapoko a hiki i ka mauuwa e ola ai ko Kekuhaulua mai, a ua ooho io o Samuela malaila e like me.ka manao e ke Kahukula Nui he pono. Nani wale hoi, ka nui o kou lili a me ke kuhalahala ana a'u j e ike nei. Ake manao nei au, ina e koi kaj nawni mai ana o A. F., i keia olelo wahahee ' au, alaila, e ku ana oe e S. M. P. Kaleo i ka puka okn hoka. Auwe I aloha wale. Eia hou iho, ke kaikai mai nei qe, ma ka upena lauahi o ke Kuokoa i keia inoa Leonoro kahuna Katoliko, a oia ka, ka mea nana i hoonoho »ku ia Samuela e pani mn ba bflkunaka oko Kekuhaulua wahi. Manomano no hoi ka nui o.kou aō ana e hoike wahahee imua o ka lehulehu. Ua hukia naaupo ia paha kou luna-ikohala e na hialaai o kou manao hookiekie iho, i kikoi ai ko waha e olelo i ka apaapa. Ma kabi hea i manpopo oi ia oe he inann i na knhunn Kalolika e hoonoho nku i kekahi kaiiMka, a mau kanaka palia ma ka pihaoa kumuan, ke ole e loaa ka mana mai ka Papn Hoonaauao mni ? Eia kekahi mea nui i ike ia e a'u iloko o kou kukulu manao sno, o ka lilo ana o na koiki i hoonaauno ia mn ka.aoao Kntolika i enomi nui nou, penei ka hoomaopopo ana ibo olelo oe o ke kula ma Homaknapoko', 6 Kekuhaulua ke kumu ma\ni\a,heh»umnna ni\ P. Knluna i ao hewß ia, ma Kuiaha hoi, o Kaananna ke kumu, ho haumana na P. KaTuna i ao hewa ia, mi Makaehu o Nailima ke kumu, he hanmana no, na P. Kaluna i ao hewaia, a o lea lakou mau kala e ooha nei, nole no he ike ikī o na haumana a lakou wahi ou, eolo anei koia o ia hua o hou hoino maoli, a me kou hnokiekie b<v> a i ka nana'ku me he mea la o oe ke Knhukulā, ai ole in o ka Lunakula paha. Eia hou iho kein wahi olelo hilahila ole au. "Ke manao nei au ina owau ka Lunakula ma ia apana, aīaila..e hoohemo ou ia lakou." O ahuina no la hoi ke olelo maopopo ae, e koho mai oe e ka Papahoonaauao ia'u, i Lunaknla no Makawoo, a e hoopau ae io. P. Nui ma ka iioho ana ia oihana, a ioa peia ka manao am, aliila, ke uwa ia'ku nei oe e a'u mau haumana. Ua oki au, e hoomanao oe i keia.. " O k> me» e hookiekie ana ia ia iho e hoohaahaa ia oia." Me ka mahalo. PIĒRRE KArAtOA.