Ke Au Okoa, Volume V, Number 50, 31 March 1870 — ALOHA ALII, ALOHA LAHUI; ka make ana o Kamehameha-Ka loli ana o ke aloha oiaio-Ka loli ana o ka aina a me na mea maluna-Na kumu i emi ai ka Lahui-E ola ka Lahui! [ARTICLE]

ALOHA ALII, ALOHA LAHUI; ka make ana o Kamehameha-Ka loli ana o ke aloha oiaio-Ka loli ana o ka aina a me na mea maluna-Na kumu i emi ai ka Lahui-E ola ka Lahui!

H"ELU !. [ Eia malalo iho nei kekahi palapala mai ia Mose Ulun.\.hbi.i; *, e hfthai atia no kokahi tnau oaea e P'li i k«ia Lnhui; .a ua kanalun tiße mnkoa no kela pnlm a Kamehameha, i hooili hann ni. No ka mea, aole loa i ikeia ma na Moolelo Hawaii no ia P ahu - L. H. ] E na makamaka Hawaii, ka poe hoi e heluhelu mai ana i isoia mau wahi hakina īnanao. Aloh» oukon ; ine ku hopohopo hookamani ole, a mamuli hoi o kekahi ninan i waihoia mai ma ka uoao o ke Auponi mai, a i na makaainaua aloha Aina, a oloha Lnhui. E hai aku tke kumu, a man kumu paha, i emi ai ka Lahui, nolaila, ke lana nei nae ko'n manao e hai aku, ma na mea hiki ia'u, mo kun manao no nae, he kaumaha no. Mai ka wa kahiko mai o ko kakon aina a me ko kakou noho Lahui k&naka ana, malalo ono 'lii mai ko kakou mau kupnna mai, a komo wale mai nei kakon il.oko o keia An Hotr; ama ko'u mau lohe mai i kekahi poe kahiko. He pumahana maoli no ka ke ano 0 ke aloha Alii, he kanmaha a koikoi maoli no ka ke ano o ke aloha-Alii, he ilihia maoli no ka ke ano o ke aloha Alii, aole ka e paa na waimaka i ko lakou'wa e hoike oku ai i ko lakou nloha Alii, !>e Innlun maoh* no ka ko lakou mau kua i na wahi hakina olu kino, 1 mea e hoike aku ai i ko lakou aloha Alii. A pela no ka hoi ka noho ana o ka Lahoi kanaka maialo o na 'lii, { : olnolu a pnmahana maoli no ka ko lakon ianna ana kekahi me kekahi ; iko lakou wa e hoike nk.o ai i ko lakon aloha, a ano kaumaha maoli no ka ko l'akou aloha, he nwe maoli no ka lakou, a kn-o ae me ka leo nni, a kiola akn i na waimaka, a opea ae i ko lakon naau lima i ke kna, a mahope 0 ke poo.

Kb ! Manomano no ka mii o ko lakon aloha a me ke kuumnha o ko lakon nloha, a ina e maalili iki ko lakou nlohu, alaila, o ka wahino ka ka mea mua e pane ae ai i kana kano, nia ko laua ano hookamaaina ana aku, hopu akti la ko ke kano i'ka puaa, i ka iiio, a holoholooa e ne paha, a kalua nkn i ka imu a moa, lawo mai la mai ka imu mai a hiki t ka

hulo, li(fopo»opono ilio la no mo ko laua mau limu, a hookipa mai la i na malihini e paiua, a inaona na ninlihini, liookaniailio aku la ka na knmaainn, 1110 lie mea la ka. ua luUiu ka naau i ka nui oke aloha. Ua nlh raaoli no ka ko aloha iloko o ko lakou naau, ua hū-i mnoli no ka" kō lakou kino, a maeele i ke aloha, aole ka he huua o ko lakou aloha, aole "" ka he lioohiehie, aole ka~be hookamani, aole ka he haanui, aole ka he ano' makona o na maka. Ka, en, e na makamaka, na nlu mau :naoli no ka ijv,men he aloha, iloko o ko lakon hua nanu, E like me na anoano i kann ia maluna o nakahna lepo. momoua, aole aku la no hoi e ole ka nui o ka hanan o na wahine iamanawa, nui a lehnlelni abu la_iib hoī na ' kauaka oia wa. Ke lu>oni9opop(\niau nei no an i ka nui o ko lakōu aloha i hoikoia ao la malnna, me kuu anK 'inuaMhi a inea, e mahu' ai nu. Pel.i 110 ka Hnku !esu Kcisto, ia ia i liiki mai-ni i ko ao noi, ua poka >nau koia huaolelo i kona waha, uie kana olelo atia, "o ke aloha ka mea Di mamna ō na mea a pau." Pela raai no na lunaolelo mahope ona, nlelo ■ 0 Paulo, " he moa ole na mea a pau ia iu. ke nele ia ia kc aloha." A pela iio hoi o Petero, olelo oia, " o ka mau o kapnmah'ana o ko aloha, oia ka ijiea 0 uhi ai ina howa nui." Ako hooiaio nei iui'. o ku oiaio nu oli no o kc aloha niai loko mai o k<> lakou na-iii, In» niea i lehnlehu ai o knnaka oia wt», oo ka 'num, o ke aloha oiaio aku o kekahi i kekahi, oia ke kaliua, oia hoi ka ke Akun mea i oluolu mai ni • Ika poe c imi aku aua ia ia. A pela iwai uo ka.mau ana o ke aloha oiaio i keia Lalmi a hiki i ki» »va i oiake iti o Kamehaiueha 1., ka makua nui a aloha, k« niea i kiola oku i koua mae waimaka ma ua kahoa kaua. IJe iuio anela mai ka lani mai, ka mea hoi i hookaowa ia ia iho no ke aloha Lahni. Ke koa wiwo ole nana i puili aku me ka ikaika o koua mau linu», i na j>u-a-i o ka poe kipi. a kahea aku la kona'lēo 110 ka lauakila.

Kft ii\ake auti-o Kamehameh», a mamua ae paha o koua niake ana, kauoha uku la oia i kekuhi kanakn ano koikoi, ho kanalea nn:> i hilinai nui ai, 110 ka nalo o kana Viau hana pili ika huna. E kii akn i kekuhi inau keikū olua ana i kapa ai i ko laua mnu inoa, o Ke-' alolwalii kekalii, » o Koalohalahui kekahi, a hiki mai h» ua niau keiki nei, o noho ro»i la ma ke alo o Kaiuohauieha, a nloha akiv.la o Kamehamea. Nnna aku )a oia me ko ano aloha o kona mau niaka, a kulou iho la kona poo, a liuliu. kuln iho la kona/nau waimak». la manawa, hu mai la, kona oloha.a oni, nana aku la oia i kona ano, fnai kona. wa uuku mai, koua oobo hoopili wale ana, kona hoomanawanui ans i na leo, kona hoomaka ana e komo iloko o na kaua, kona niau pakele. ana mai na kahua kaua mai. koko i loaa ia ia ma ua kahua kaua, na* la "ōna i hookomo ole ae ai i kahi ai i ka waha, ia wa no, ulu mai !a kona aloha me hg mauna kiekie la. He ano anela no kekahi o Kamehameha, naoa afc.u la po oia i k"ā wa kahiko loa, ka wa hoi i mohelgia mai a kaawale *ka h*nauna alii, a kaawale ka hannuna kanaka. Aole hoi oia wale no, nana mai la do ia i ke ano o ka noho-ana aku o kona man hooilina Alii mahope iho o kona make ana, ke ano o ka noho ana o ka Lahui nialalo o kona mau hooilina Alii, na mea e hiki mai nua. Hoomaopopo iho la no hoi oia, e lele niai «ua kekahi mau aona nianu hulu "ole mni kahi e mai, a kan nialuna o ka lala o na ! au ana i kauu ai tue kona mau kaikuaana, a me kona' niau makaainana aloha, ka poe hoi i komo pu me ia iloko o na ehaehaia manawa. Kaniuhu iho la oia iloko ona, rae, ka i iho uo hoi iloko ona, " E oni wale no onkou o kuu mau hooiliaa i kun pono a, aole e loli a hala na hananno elima ia wa." E'na on» manao no kekahi mea nui ana i mani o ai, i ka pono o ka waiho ana aku t kona mau hooilina Alii, a i ole ia, i ua mau keiki nei. Hooholo koke iho la oia i kona manao, e hooili i na keiki ; ia wa uo, kipaku 'aku la oia** i kekah' poe e ae, a koe mai la ua mau keiki nei elua, a oia no ke koln. la wa no, lena aku la kona mau maka ilnna, a pan ia,' nana ibo la oia he wahi pahu uuku, ua kiia a pua. a an ia, nana aloha hou aku la oia iua tntio k i nei, me ka i aka, " Anhea olua"e ktiu mai. keiki, aole olua he mau keiki ponoi na'o, he ruau keiki olua na r u ika la koa oko olna mau makua, i ka wa a'u i na-i ai i kn aina, a ma ia ano > keiki ai olua na'u." ' Ia manawa, hoomaka iho la oia e hoopnka aku 1 kana oielo kauoha i ua mau keiki nei, no ua wahi Pahu nei i aku la oia ina keiki, " E hoolohe pono mai olua i ka'u kauoha, owan o Kamcbamehs, a oiai an e ola .maikai ana, a mnmuli o ko'u manao iho, a i kupono hoi e like me ko'u makemake, ka hooko ana, a i ko'u 30«noo aoa, aola i akaka ka hope o keia nawaliwali an3, a tna keia ola ana, no ka mea, e pau ana no ia; noiaila, ke hai akn nei an, a kanoha, me ka hai aku, o ka'u kauoha hope loa keia." A eia nae ka olelo kanoha, " E lawe olaa ma ko olua lima i keia wahi pahn, ko olua waiwai keia, e hunaioa olua me ka boike"ike ole, e waihoia iloko o kekahi Ina huoa nalo loa, mai haawi oloa i na hanauua Alii, ake hai aku nei au ia olua e na keiki, iloko o keia hanauna a ulua e noho nei, he nui no ka poe akamai e noho nei ; akamai i ke kilokilo ana i na ineo o ka lani, a me ka hoomeopopo anai na mea o'ka honua, a me ke ano o na makani ; a he poe koula no kekahi e noho nei. He rai no ko lakou akamoi, aka, ke hoi aku nei'an ia olnn, aole e hikiln lakon ke ike i na mea. i waihoia. Uoko o keia pahu. . {Aole i pau.)