Ke Au Okoa, Volume VI, Number 16, 4 August 1870 — Untitled [ARTICLE]

Maialo ae nei, ke waiho aku nei makou i ka hoike a ke Komite no ka m&lama ana i ko kakou mau ululaau. 0 ka malama ana i na nlnlaao, e nlioli mau lakon i na wa a pan a me na makahiki he loihi wale e hiki mai ana, —he mea kopono »o ia e noonoo ia ai ;ina e hoomanaoia ke aao kupono koke 0 ko kakoa mao pnn a knahiwi laau i na kapakai, a me ka lehuleha nni o na pn-a holoholona e hanai ana ma na kakai pnn a me na wahi e pili aku ana i na lae 1-aau. He mea hiki ole no paha ke kanalna ia, o ka holoholona a me ke kna nui ia no na lako wahie a me ka lanahn, na knmn noi o ka hooneoneo ia o ko kakou mau nlulaan ; a ina aole e malama pono ia nii ululaao, aole paha e lehnlehu loa na makahiki & hiki mai ana, e hoooele nni ia mai ai ke kokoke ana mai o na lae laan, a hoi loa akn iuka lilo loa, ina aole i ka waokele, e h&la loa akn «na i ka piko oneanea o na knahiwi. Aka, ke hookuu ae nei makon imna o ka ike ana o ka lehnleha i ka hoike a ke Komite, penei:— 1 ka Mea. Hanohano P. Nahaolelua, Peresidenaoka JHiaolelo : O "6e"K.oinfte" Wae ia lakoa ka noonoo no ka malama ana i na ululaau ma keia Pae Aina, ke hoike akn nei, penei : 0 ka waiwai o na nlnlaan o ka aina aole ma ka laan hale a me ka wahie wale no: He man waiwai nni no keia man mea elaa no kela a me keia Anpuni i loaa ia man mea. Aka nae ua ike man ia, aia ma ka nni a me kanukn o ka hapa o kela a me keia aina i lilo i ka nlolaau. aia malaila ka mahaahna a me ka emi mai o ka ua a me ka wai kahe o ia aina. Penei e mahuahna ai na wai kahe : Ma ka aina i lilo i ka ululaan, malaila na nhiia ka honna e na lau nahelehele i paa ai ka wai, a aole e kahe koke aku, aole no hoi e maloo koke i ka la. Pela e piha mau ai na puoawai a me na kahawai. Ako, ina o ia ano na hookahi no, a he aina knla a one&nea paha kahi i haule ai, e kahe koke akn aaanei e like me ka wai o na ua nauln o ke Kaha ma ka mokupnni o Hawaii ; a i ole ia e maloo koke no i ka la. Aka, eia hoi kekehi, o na wahi nai maoli 0 ka na e hanle ana, & oi ana ma ka aina ululaaa. Ina elua knahiwi i iike ko laua kiekie, a he ulolaau ko kekahi, a he olohelohe kekahi, epili akn ananei ke ao, a e haule ka na ma ka pnn e nln ana na laau. Ma na aina papn nni o Amerika Komohana, na ike man ia no ka pili aku o na knaoa ma na lae laau e pili ana i n& kahawai. O ka elcctricity paha ke kumu o keia, a i ole ia, o ke ano ma-u o ke ea e pii ana ma na knli o na laao ulo. Ma na aina noi a akea, o keia kamo hope mai nei paha ke kumu. Ua ikeia no ma na moolelo o kekahi maa aina ko lakou poino no ka paa loa ana o na nlolaan. 0 Palesetina a me Helene, na aina 1 ike pono ia. A ma kekahi man Aupnni naaoao, na kau kanawai ia no ka malamaia ana o na ululaan. Ua emi loa na nlnlaau o keia Pao Aina iloko o na makahiki he makaloa i kaa hope ae nei. Eia ae no ma Nuuana kahi i ike pono loa ia, a e pono paha e noonoo koke ia no ia wahi. Aia ma ka uka o Kalihi kekahi. Aia hoi ma kela hulina o na knahiwi o Eaola ma, e nana ana ia Mokaleia. Ma Eanai no hoi, ma kahi onalae laao kahiko, he man laan maloo a popopo walo no keia manawa. Ma Maui Hikina, ua hoopan nni ia na uīulaau, a ma ka mokopuni o Hnwaii, a o ka nui aia ma Hamakua ama Koliala, ua tausani a tausani na eka aina e waiho wale nna, he loau nni wale no kolaila mamua, a i keia wa he o-i iho la no ka mea e nla ana He oiaio no ua oki nni ia ka laau i wahie, a o na laan opiopio e nla hou ana, ua paa i ka bipi a me na holoholona e ao, i ulu ole ai. A i kekahi manawa na mako ka laan i ka hueia o ka ili i mea hooluu ili, A, o ka oi

loa aku o ka mea hoopoino oia no na bipi hele wale. Ia lakon pau ka nahelehele ame na mea hihi, ano ke ku wale o na laau nui ma ke 3no i waele ole ia mau laau, nolaila ua make koke no. oke aiwa loa aku keia 0 ka poino. Aole no i hooliloia keia mau laan 1 wahie, aka, oiai e okiia ana na laau e ulu ana ma kauwahi e ,aku, e popopo wale ana keia mau kuniu laau nui he kinikini wale ; he 4, 5, a he 6 no kapuai ke anawaena, a he 60 a 100 no kapuai ke kiekie oia mau laau. He hoomaunauna wale keia i ka waiwoioko kakou aina, e mahuahua ole nei kooa mau waihona pono. Ua emi no hoi ka nui o na wai kahe ma keia pae aina iloko o keia mau makahiki. Aole paha he mea i maa i ua helehelena o keia aina i ike ole i na auwai kahiko i hiki ole i keia manawa ke hookahe ia ka wai malaila. Pela no kekahi mau kahawai i hana uapo ia mamua a i keia manawa ua maloo loa. Aole paha he mea mau ka emi loa ana o na makaui Kona me ka ua pu iloko o keia mau makahiki elua, aka nae ua maopopo no o na ua kamaaina oka aina ua emi loa. Ma ke kau wahi he mea mau i na huakei hele ka loaa ana i ka ua, a i keia manawa aole no e loaa iki pela. loa pela ka emi mau ona ua imuC e pilikia loa auanei keia Pae aina ma keiallope aku, a e lilo auanei keia man mokupuni, i wahi hiki ole ke noho ia.e ke kanaka.

I mea e keakea ai i keia poioo e biki mai ana e loaa auanei ke kuleana e hooko ika ika ia ai kekahi mau mea e pili ana i keia ana. Ina aole e noonoo ka poe mea aina no ka malama ana i ko lakou mau aina, alaila, e pono auanei e nooneoia na kanawoi oolea oiai aia me lakou ka malama a me ka malama ole. A i mea e ola ai ka aina, eili auanei maluoa o ke aupuni ka hookaawale ana i na hipi mai kekahi mau aina ululaau aku, a me ka papa ana i ke oki wahie ke malama ole ia kekahi mau rula no ia oki ana, a me ka haawi ana paha i mau dala mailoko ae oka waihona oupuni, oiai ua pau eno keia waihona i ka hooliloia.

No ka aneane pau loa o ka manawa o keia Kau Ahaolelo i ka wa i hoolahaia ai keia

mea, nolaiia, aole no i hiki ke haoaia kekahi mau kanawai i keia manawa. Ooa kanawai e pili ana i keia mea, e komo auanei iloko o na pono pili pu o ke kanaka, a nolaila, e pono e malama loa ia ka hoomakaukau ana a me ka noonoo ana no ia mau kanawai. Eia hoi kekahi aole i makaukan pono ka lehulehu me ka ike ike ano o keia mea. Eia paha na hana i hiki ma kēia hopeaku : Akahi: O kahoololi anao na piko kuahiwi a pau a me na wahi e kokoke aku ana i paa i ka laau ma ka lima o ke Aupuoi. ' Aole no he waiwai nui o keia mau aina i ka poe mea aina, aka no ka pomaikai o ka lehulehu he waiwai nui. E ole na kuahiwi i paa ika laau nahelehele e kokoke ana i ka pali o auu; n66bia o Honolulu, aole no hoi e ike ia kona mau kihapai pua maikai. 0 kahi a pau mauka ae oka puu i kapaia o Haleuole e pono e hoolaaia i ulu laau mau. Oka hapa hoi mauka o Nuuanu J e pono e hoolilo hou ia i nlulaau, a e pono paha ma keia hope aka ke laweia, me ka uku kupono i ka poe nona ia wahi i keia manawa i mea e pomaikai ai ka lehulehu. Jllua: E pono i mau Luna Aupuni, ia lakou ka hoomalu ana o na ululaau ma na apana kuaaiaa, a e kapaia he mau Komiaina Ulolaau.

J!kolu: Ma kekahi mau aina e pono e kau kanawai ia e malama'ka poe mea aina ī kekahi hapa i oleloia o ko likou mau aina ululaau, ma ka pa ana i ka pa, a ma kekahi ano eae paha. Aeaoia no hoi aole e hoomahuahua pono ole i ka heluna o na holoholooa. No ka oi o na holoholona mamua o ka mea i knpono nolaila, ua hapa na bipi momona ma keia Pae aina i keia manawa.

I Jlha: E kau ia i mau rula no ke oki wahie ana. Ua hiki ao ke loaa ka w» bie e iawa pono ai keia pae aina a pau me lea hoemi | ole ia no o na ululaao, ke malamaia nae ke. kabi mau mea, ma ke auo obe oki ana. 0 kahi i oki ia e pooo e hoomaluia i ole e pau na laau opiopio i oa holoholona. i ulu hou ae, a aole no e pono e ekiia na laau opiopio e ula maikai ana. Aole e pono ka papa loa ana o ka wahie ma kau wahi, eia wale no e hooponoponoia ma ke »no kupono. Alima: £ pono ke nanaia no ke kaou ana i na laau hoa, o na ano make ole ke ku wale ma kahi kaawale, a i ulu hoi ma kahi maloo. Ua hiki paha ke oleloia maanei no ka Euoaluptus, ka Ohai laole, a me ke Kiawe ma ia ano. Ee manao nei ke komite be mea pono e kohoia he komite mau, e noonōo a e hoike imua o kela Kau Ahaolelo e hiki raai ana nona mea kupono ke hanaia, e koka pu no hoi me ka poe mea aina, a e waiho aku uo hoi i keia aoea raa ke akea a iniaa o ka lehulehu, i ike na mea a paa i ka pilikia e ili mai ana ke malama ole ia na ululaau. Me ka mahalo. f C. J Lro^s. \ D. Kauaulklio. Kau Inoaia D. Kaukaha. I C. R. Bihopa. S. H. Phii,lips. [ Kohoia keia mau mea e ka Peresidena o ka ahaolelo, ma ke ano Komite Kumau e like me ka manao oka Hoike. Mea Kiekie F. W. Hutchison, a me Meisrs. C. J. Lyons, M. Kapihe, C. R. Bihopa, a me D, Kaukaha.] Ka manūwa Saoinaw.—l ke awakea o ka Poakahi iho nei, mahope iho o ka noho ana ma ko kakou nei awa no kekahi mau pule, ua hoi hou akn oia i kaoa hana ma ka Mokupuni Midway.