Ke Au Okoa, Volume VI, Number 49, 23 March 1871 — HE KAAO NO MORIONA, KA ELEU O ITALIA. [ARTICLE]

HE KAAO NO MORIONA,

KA ELEU O ITALIA.

HELU 17. Ka hele ana o Alawe A ME KON'A mau hoa HEI.E E HALAWAI PU ME MORION'A—KO LAUA KOMOHIA AN"A ILOKO 0 N'A MANAO WALOHIA KA HOPENA 0 KA ALAWE HUAKAI HEI.E. E ka poe helulieln, ma keia wahi o ko kakon Kaao, ua kokoke ka kakou malihini o ka aoao palnpalu e hiki i ka hopena o kana hnakai hele malihini. Mahope iho oka pau ana o ka paina kakahiaka o ia la, uku aku la o Alawe ma i ka mea malama Hotele, no ka ai ana a me kahi moe ; a ma ia hope koke iho no, hoomakoukau iho la lakou no ka bele ana ma kahi o Mon'ona. Ia lakou i haalele iho ai i ka Hotele, hele aku la lakon nei ma ke ala e hiki aku ai i kahi o Moriona e noho ana, no.ka mea, na maopopo ia lakou ma ke kuhikuhi pono ia ana mai e ka mea malama Hotele, ke ano o ka home a Mon'ona e noho ana iloko o ke kulanakauhale alii o Jt;tlia ia mau la. Ia lakou nei i hiki aku ai mawaho 0 ka ipuka o ka pa o na home nei, ua paa i ke ki ia mai maloko, a hoomaka aku la lakou 1 ke kikeke ana mawaho oke pani oka puka o ka pa, aohe mea i lohe mai ia kikeke no ka mea, ua mamao loa aku kahi o ka bale e ku aoa iloko o ia pa nui akea i hoopuni ia me ka pa nni kiekie. No ka lohe ole ia mai o ka lakou ne.i hooman anaaku i ke kikeke ana mawaho o ke pani oka pnka o ka pa, nolaila, hoomaka aku la o Akiwe e kahe» aku ma ka inoa o kona kaiknnane, a i kn lohe koliuliu ana o Moriona i keia leo kahea, pnka mai la oia a ku iho la ma ka papa hele o ka lanai o kona home, me ke- kali ana e lohe maopopo i kahi i pu-a mai afo keia leo kahea. Oiai o Moriona e ku ana me ka hoolohe aku, pa-e hou mai ana ua leo kohea ma kona iuoa, uo keia mea, kahea aku la o Moriona i kana kauwa, he manawa ole kn ana na kauwa nei imua o Moriooa, kena aku la o Moriona i kana knnwa hoolohe, " E hele aku oe e wehe i ka puka o ka pa, a e ninau aku i ka makemake o ka mea nona ka leo i kahea mai nei ma ko'u inoa." Holo aku la ke kauwae wehe i ke pani o-ka pnka o ka pa, i ka hemo ana o ke pani o ka paka o ka pa, uai iki ae la ke kauwa i ke pani o karpuka, a hoopuka aku la i kona olelo ninan, " Heaha bo oukou

makem<ike nn Aforiona we me ka leo maopopo, . "0 ka mea e olelo pu' nei me oe i keia wa, aohe he mea e ae, o ka niuli pokii kaikuahine ponoī no o ua haku la ou, o hoi a hai akn ia la, eia an mawaho nei oka puka pa me ko'u mau hoahele " I ka lohe ana o ke kauwa i keia mau olelo, hoi aku la oia e hai ia Monona, " E kun hakn, o kela poe mawaho, o kon muli pokii kaikuahine ponoi no, me kona man hoahele." No ka punnaia ana'ku o ka hoaolelo kaikuahine nona, ko Moriona awiwi mai la lo ia i ke kii ana mai e honkipa aku i kona kaikuahine, komo e mai la no hoi o Alawe nia iioko o ka pa, a halawai pu me Moriona iloko o ua apona ake aloha kuhohonu Kaukoo akn la o Moriona i kona kaikuahine a hiki iloko o ka mini hookipa, a mai laila akn iloko o kekahi rumi mehameha, malaila laua i kukai like ai i ko laua mau aloha pumehaua loa, oiai he eiwa na makahiki o ko laua noho kaawale ana, a akahi no laua a hni hoo, me ka moeuhane mua ole o Moriona, o ka la keia a laua e ike ai, l>e maka, a he maka.

I ke kanahai iki ana mui o nn manao walohia e hana ln iloko o ko laua mau puuwai, huli hoi mai la laua i ka rumi hookipa, kahi a Dotninesela e noho ana me ko Alawe mau hoahele, a malaila i loln lima aloha aku ai o Alawe me Dori)ineBela, a o Moriona hoi me ko Alawe mau hoahele. Malaila lakon uei i luana no ke kamailio ana no na mea a pau e pili ana do ko Alawe noho hoomanawanui ana malalo o ka hana ino mau ana ako laua maknahine hon, a ma kekahi olelo ana hoi, (niakuahine kolea,) i kokua pu ia mai hoi e na hana ahonui ole a ko lana Papa, (makuakane ponoi,) kona hoao ana e haalele i ua home la a ke aloha ole i noho ai—ka loaa ana o kona kokoolua e hele ai—ko laua halawai mua ana me oa lcde manao alohn hon kanaka—ko laua haule ann iloko o na hanu npiki a ke kanaka manao ino—ka kc Akna hana kupaiunaha ran o ua kanaka hana apiki nei—ko laua hele ana a hunle hou iloko o na lima o ka poe powa—ko laua noho ana ma ke ano ho pio maloko o kekahi lua kupono ole o na ea—ka ke Akua mau hana kupaianaha hou—ka loaa ana o kolaua kokookoln—ko lakou kipa ana ma kekahi kulanakauhale awa ku moku—ko lakou nei holn ana malnno o ka haln lana i ke kai—ka mulamu maikai ana o ke Kapeuu i ko lnkou maluhio —ko lakou keehina mua ana iloko o ke kulanakauhale alii—ko lakou ikerpaka ana i ka Mon'ona mau hana kanlana ma ia po iho i hala—ko lakou moe ana ma kekahi Hotclc—ka hiki ana i ka pnhu hopn o kana hnakui liele—l>o lnna halawai aua he makn, h he maka. Ma keia wahi i hookun iho ai o Alawe i kona huhni ana mai i ka moolelo aue pili kuiimiiha i halawai mai me laua ma ke alanui a laua e hoao ana e ukali aku mahope

0 ka mea noun keia Kauo, a auo la, e hookuu pu aku hoi knkoo ia lakoa, na lasou no i;i e hoomau i ka papa olele ?.na no na meae pili :.aa i ko lakou noho ana aku no ka manawa e hiki mai ana. Ua hoomauia ko lakou luana ana me ha maikni a hiki wale i ka aneane ana aku ehiki i ka hora 12 awukea, na makaukaa Da mea ai maikai oDa ano a pau, i kupono no na malihiui, malalo nae o ka Mon'ona knhikuhi ana i kana mau kauwa. I ka makaukau ana o ua mea ai a pau inaluna o ka papaaina nui maikai, hookaeii mai lakekuene i kabele liilii, a hele aku la iakou nei e' paina, ia lakou e paina ana, aa maikai na helehelena o Alawe-i ka nana aku, o na hoailona o ke kaumaha e hooalii ana iluna ona, ua auhee aku la, aua ono maikai kana ai ana. Ika pau ana o fea lakoo paina ana, huli boi aku la lakou i ka rurai hookipa, a malaila lakou 1 hoopau ai i na hana a ka manao kanaka e kupono ai no ke koena o ia la. Hoomakankau mai la o Moriona i kana mau mea hookani maikai o na ano a pau, rna ka hoikeike ana imna o Alawe a me kona mau hoahele, a kii akn la oia i ka hale o na mano leo mele maikai a lawe niai la imua o Alawe ma, ma ke auo hoikeike wale no, a lawe pu mai la no hoi o Moriona i kekahi bnke mele lahui o na Aupuni a pau o Europa, a i ko laua uana ana, ua komohia ka manao makemake nui iloko o Alawe, e hoao laua ia manawa ma ke mele like ana me ka leo wule no. Ca ae aku Ia o Mon'ona i ka makemake. o kona kaikuhine, a i ka puana ana o Moriona i ka leo mua o ua-mele lahui nei, a i ka lua o kona puana ana i ua leo mele nei, pnana ae la o Alawe i kona leo, a ia laua e mele like ana ma ia leo mele, ua mnikai ka leo wahine o Alawe, a pela no hoi me ka leo kaue o Moriona, a i ka hoolohe aku o ka poe e oobo ana iloko o ka rumi, na maikai do ke kani ana o kolaua mau-leo, a ma kahi nae o ka leo wahine e pii ana ilnna, ua anehiki ole ia Moriona ke ukali aku mahope oia leo, ua hoomau laua i ke mele ana ia leo mele me ka maikai, a ua komohia ka manao mahalo oui iloko o Dominesela, no ka maikai loa o ka pii ana o ka leo o Alawe iluna loa, apela no boi me ka iho maikai ana o ka leo ilalo, ma kahi kupouo nae o ka leo e iho ai ilalo o ka leo hoomaha.

I ka pau o ka Moriona ma mele ana ia leo mele lahni, nia ke ano hoao.wale no i ko Alawe makaukau ma be mele aua, a ua maopopo uo ia Moriona, he mea hiki no ia Alawe ke haua oia wale do, ma ke mele ana i kekahi leo mele lahoi hou aku, ke makemake nae oia e mele hou mai, a o ka lakon hana o ka hoomaopopo loa i na anun a pau o ka leo mele ame ka leo lele puni. No keia mea, hoomaka mai la <> Alawe e mele i kekahi leo mele lahui o Italia, oiai oia e meleana oia -t?a maikai lcra Jis leo pookuni 5 Alawe ma ke mele ana ana, mai ka mna a ka* hope ona leo mele nei. Oiai o Moriona a me Dominesela e haawi ana i ko lano maa pepeiao i ka hoolohe pono ana i ka pan pouo o na loina a pan o na leo mele nei, .na hooholo iho la laua i ka manao lokahi, aolepaha e loaa ana kona lua n:a ia ano leo, no ka mea, ua oi ka ikaika o ka leo o Alawe, ma kahi o ka leo e pii ana iluna, a pela pu no hoi ma kahi oka leo e iho ana ilalo. No ka maopopo ana ia Moriona a me Dominesela ua pau na kanawai o ke mele ana ia Alawe, nolaila, ua hoolilo iho la lakou i ke koena o ia la, ma kekahi mau kamailio e ae, a no ke ano makaukau loa o Alawe ma na hoopnka manao kamailio aua mai, ua ane hikl ole in Dominesela ke ui aku imua o Alawe ma na mea pili i ka pono o ko ke kanaka noho ana ma keia ao, ka hune a me ka waiwni, ka poino ame ka pomaikai. Hepuu pale wale no ta inan hoopuka manoo ana a pau imua o Alawe, no ka mea, iloko o ko Alawe manao, o ka mole o kona ike, aohe mea e ae ana e maka'u ai, o ke Akua hookahi wale no, ka mea palena ole o kona akamai.

No ko Moriooa manao ana, he raea kupono paha e haawiia kekahi Aha Mele Nui, uo ka hoike ana-i ko Alawe akamai ma na leo mele imua o ka lehulehu, ina nae he mea oluolu ia iko Alawe manao. Ua aa o Alawc e hoike i kona akamai manao kanaka e ku aku imua o ke anaina kanaka nui, ina nae e hoalaia ana he Aha Mele Nui, malalo o ka mea mau ia Mon'ona, a ua makaukau mau o Alawe e kokua aku mamuli o Moriona, ma ka hoikeike ana i ko laua mao leo puukani ma ke mele ana. No ia mea, kuka pu iho la lakou no na mea a pan e pono ai ka manao aua e hoala i kekahi Aha Mele Nni ia po, no ka pomaikai hoonnneaoka lehulehu e manao ana e ike i nu mea hou e hauaia ana ma ia po. Hooholo iho la lakou ika manao lokahi, e kakauia ma ka pepa na hoakaka ana no mea u pau e hanaia ana ia po, a e pni ia ma na pepa kupono, e like me ka meo mau ma ia oihana. I ka pau ana o keia huna, laweia aku la ke kope i ka Hale Pai, a ho ekolu hapaha i hala ao o ka hora elua o ua la nei, pnka mai la na pepa i pai ia, a hoolahaia aku la ma na wnhi a pau o loko o ke kulanakauhale alii i> Italia. Ika ike ana o ka lehulehn i na mea a pau i oleloia m« ka papa kuhikuhi o na hana o ia po, ua halawai mai roe ko lakou ike kekahi inoa wahine, i kapaia ma ka inoa Miss Alawe, oia ka mea e hni ana me Moriona ma ke mele nna in po. No ka makemake nui loao ka lehulehu c ike pono i na hana a ka Lcde Alwe, ua nui loa na poe maka hannhuno o ka aoao palupaln i hele mai e ikemulea no lakou ilio, a pelo no hoi mo ka poe o ka aoao oolea, a o ka poe no hoi o na kulana ano kanaka a pau loa.

Ka haawi hou ana o Mokiona i Aha Mele Hoo—KO ALAWE HOIKE ANA I KONA AKASIAI ' MA KE JTELE ANA—KA EAULE AN'A 0 MOP.IONA MALALO 0 KA LEO PCTJKANI 0 AIAWE. Mamua ae o ka hiki anai ka wa knpono e hiki ai ia Moriona a me Alawe ke hoike aku i ko laaa akamai ma ke mele ana i kekahi mau leo mele kaulana o na Anpuni o Earopa, oa piha mua ka hale i na ano kanaka a pau, a o na poe Loi o ke knlana kalaunu, ua haiamu mua ae no ilaila. īka biki ana ika manawa i oleloia, hookani mai la o Dominesela i kekahi leo mele maloko o ke kani o ka leo o kana pila nui, na maikai no i ka hoolohe aku o ka lehulehn, i ka hiki ana i ka hopena o kana leo meie ; hukiia ae la ka paka lole iluna, a hele mai la o Monoua mamna i ukaliia mai e Alawe mahope. Iko laua hiki a.ia ma kahi i lioomakaukauia no laua, ku like mai la laua me ka huli pono o ko la u a alo imua o ke anaina kanaka nui e nana po* uo aku ana, ua maikai ko laua mau hiohiona ika uana akn. Mamua ae oko laua hoomaka ana mai e mele, haawi mua mai la lana i k•> laua aloha imua oke anaina kanaka nui e noho aku ana ; hoomaka mai la o Moriona e puana mai i kekahi leo mele lahni kaulana o ke Aupnni o Italia, a iloko o ia wa a Moriona e mele ana, hui mai la o Alawe iloko o ia leo mele hookati me kona kaikunane, ua maikai ko lana mau leo puukani a elna, a o kahi nae nana i hoohamau aku i ko Moriona leo punkani, oia ka hiki aaa i kahi o ka leo "" wahine e pii ana i ka lele puni, ua pakea loa aku o Alawe ma ia wahi, a ma ia mea i komohia ai ka manao mahalo iloko o na mea a pau e hoolohe aku ana, ua ane ala ka mai la ka manao o ka lehulehu, no ka makemake loa i ka maikai a me ka ikaika maopopo loa oka lee puokani o Alawe. Ua hoomau like mai la no laua i ke mele ana ia mele lahui me ka maikai loa, a hiki wale i ka hopena o ia leo mele, haule mai Ia ka paku lole ilalo, a nalo aku la na mea nona na leo honehone ke kumn ona pepeiao o ka poe e hoolohe aku ana, a wawalo ae la na leo knpinai, no ka nui o ka hauoli o na mea a pau.

I ke anaina kanaka nni e hooho aDa me na leo hauoli, kn mai la o Dominesela ilana, me kana pila noi e hii ana, a hookaūi mai la me kona lima i kekahi leo melehon malokoo ke kani.o kana pila, ia wa koke no, meha iho la na leo hamumn o ka lehulehn, a i ka hiki ana i kahi knpono e pan ai o ia leo mele, pii malie ae la ka pakn lole ilnna, a ku mai la na mea nonana hana hoonanea maikai o ia po. Mamna oko lana haawi ana'kn imna o ka lehuleha i ko lana aloha - pnana mai la o Moriona i kekahi leo mele kanlana o Pelekane, a hui mai la no hoi o Alawe iloko o ia leo mele, oiai laaa e knnpau ana i ko lana maa leo pnukani, na ane haule i hope ko Mon'ona leo punkani, aoko Alawe leo pnokani, ke p:i Ic ilcns.=c ia nū»ikai, 'a i ka-ib6.ana o "ka leo ilalo, na maikai no, oiai lana e mele ana me na leo maikai, ua komo na manao aloha iloke o ka naau o kekahi poe, no ka maikai o ka haknia ana o ua mele nei, a no ka loihi no hoi kekahi o'na;paoka.i haknia'i <TnameIe nei. No ia mea, ala naai la na hoomanao ana no ke kaikamahine leo pnnkani o Pelekane, ka mea i kapaia o Losaria, ka mea nona ka pnnwai naha, oia na manao walohia i ulu mai iloko o kekahi poe, no ka ane like pn o ko Alawe leo pnnkani me ia, na hoomau no lana ma„ia leo mele a hiki wale i ka pan nna, a mamua ae o ka hanle ana mai o ka paku lole ilalo, kn mai la ke Keiki Alii o ke Kalannn o Pelekane, a noi mai la oia i ke ahonni o Moriona, mamua ae o ko laua ka hon ana akn imua o ka lehalehu, e hooknia mai o kona kokoolna o ka aoao palupalu o na hana hoonanea maikai o ia po, oia hookahi wale no ke kuupaa mai i kona leo pnaKani ma ia leo mele hookahi no, mai ka mna a ka hope, ua ae aka no o Morioaa me ka maikai. Haule mai la ka pakn lole ilalo, a hooho mai la na leo hauoli o ka lehulehn, a no ka hoomau loa o ka lehulehu i ka hnro ana, kn hon mai la o Dominesela iluna, a hookani' mai la i kekahi leo mele hon, oiai oia e knapan ana i kona akamai ma ia hana, a i ke kokoke nna i ka hopena o ia leo mele, ke pii malie ae la ka paku lole ilnna ; a ku mai Ia 0 Alawe me kona oiwi maikni ke nana akn. Ia Alawe i haawi akn ai i kona aloha inina o ke anaina kanaka nui, a hoomaka aku la-oiH e mele i ua leo mele kanlana nei o Pelekane, na pnukani maikai no ka leo i ka hoomaka aua, aka, i ka hiki ona aku i na pankn waena o na leo mele nei, ma ia wahi i knnpau mai ai o Alawe i kona leo pnokani me ka leo ikaikn maopopo, a o ka mea hilu loa nae, ua maikai ke ku ana o ko Alnwe kino, aole oia 1 oni oe, a pela no hoi me kona mau maka, aole i huli ae a nana aku ma o a maanei. Iloko wale no o ka buke mele lahni kahi ana e nann pono ai, a o kona leo pnukani, ua lohe pono ia e ka lehnleho me ka maopopo loa, no ia mea, na nui ko mahalo o keanaina kanaka nni no ka ronik»i o ka leo o Alawe ma ke mele ana, a o kona lima akan, e lele ana iluna, a i ka akau o kona lima akau, a i ke alo o kona nmanma ; pela wale no a hiki i ka pan ana o ua leo mele kanlana nei •> ke aloulii o Pelekane. Ma keia wahi o uamele nei, i hooknn maikai nkn ai o Alawe i kana man hana hoonanea maikai, me kona hnawi pu aku i kona hoomaikai hope loa imua o ke anaina kanaka noi o na ano a pau i akoakoa mni e ike i kana man bana o ia po, na puona ia nae e ka lehulehn, o ka Alawe mau hana hoonanea maikai o ia po, oia b» oi loa o na po i haawiia mn ke ano Aha Himeui Nni, mai ka wa mna mai o ke knknlnia ana o na hana oia ano a hiki wnle ia po. Ua hooknuia ka leliulehu e hoi me ku maluhia, no ka pomai* kai hooluolu kino me na aino moeuhane. (AoU ipau.)