Ke Au Okoa, Volume VII, Number 20, 31 August 1871 — No Hanalei a me kona hiohiona. [ARTICLE]

No Hanalei a me kona hiohiona.

He wahi kauhale keia e huli pono ana i ka akau o ka mokupuni o lalo nei; ua poai hapa ia oia roa kooa mau aoao hikina a komohaoa e ni pali kaulana o ua aina nei E like me Lanihuli, Luia, Hihimanu, Kauknopua, Namalokama, Mamalahoa, Kupakoili, • Hiki aku i Makahoa; a iwa kona alo ponoi boi, e waiho kahela mai ana ke kai o Kawaikini, a me ke kai o Mauoiau, o kooa aoao pouoi oo ia. KA Wl O KA AINA. Ina la mamua aku nei, ua kau ikaika mai ka wi maluna o keia aina, oo ka mea, ua kokoke ehiku mahina o kekahi poe, i ai «i hoi i ka palaoa a me ka T«iki, a ua ai no hoi kekahi poe ī ka hoi, ba |>i'o a me ka uhi Ma ka hoomanao ana o na kamaaina, aoie i ikea kekahi wi nai • like me keia maaua aku nei, • ka, iloko o keia mau la, ua mahuahua iki mai ka ai, aole oee i pau loa ka helehelena wi, a ke huliamahi uei ko Hanalei poe i kamahiai, KA MAHIEO O PRINOEVILLE O ka Luaakauawai Kiekie E H Aliea ka od« nona keia mahiko i keia aaaawa, a qo R C. Wy|lie kiii mahiko hmim, a hh no hoi i kapa aku i ka inoa Prit ceville. mamuli o ka iaoa " K« Hak« o Hawaii " i haU e aku la, do ka mea, o likiala ka inoa mua, a mamuli o ka noho ana iaai o ka Utku o Hawaii iluea o ua aiaa la i kokahi mau la, nolaila, i kapa hoaia ai ka woa o ua aioa I» o Priuceville. KB ANO O Ka MißlK'< O koia aaahiko, h* mihik» nui ia pela ka naoa aku ma kv>oa hal* wili. n» eka i .ani) m i ke ko, ka nui o na paahana, ua ōi 4ku mamua o 400, ke km pu ia na kanaka

HMoIi me ko na aiua o mai, jia poe hana la hoi, me ua kumakahiki. a o keia mahijfo no paha kekahi mabiko nui iloko o keia aupuoi. Ua kokulu ia kona hale wili, a me na hale hana e ae ma kapa o ka muliwai nni o Hanalei, hookahi mile ka loihi mai ka aekai akli oMshamoku. I keia mau la. ke wili nei no, no ka hoopau loa aoa i ua ko i oo o keia makahibi. NOK'A MOEWAA. O ka moewaa o k<>ia wili, ua nahah», iloko o koia kau puhiko, a pakele na ola he leholehu. Oke kumu oke poha ana, malalo ao ia o ka hemahema o ka mea wiliki mua, no ka maloo ana o ka wai, nolaila, ke poha aua, mamuli hoi o ka nana ana a keia wiliki hou, ua olelo oia, "Ina he nui ka wai i ka wa i poha ai, ipa ua nui loa ka pilikia," a ke hoomakauei ka'wili ana malalo o ke alakai ana a keia wiliki hou. PAU I KE AHI. Ma ka hora 12 awakea o ka la 18 o Ang. nei, ua pau i ke ahi na hale laina o ua nialuk» nei, a me elna hale uoho o na paahana. He mnu hale loloa keia mau hale waiho laina, i like me 340 kapaai pakahi ; i piha pono me ka laina, he mau liale i kapiliia me ka laau haole wale ū->, a o na hale o na paahana he mau hale papa olalo, a he maun maoli no 0 luoa. ua pakele mahunehune mai ko lakoo mau wahi aaha, a o ka hapanui ua pau i ke aole emi malalo o $10,000 dala ke pnho, no ka mea, ua pau pu ine ka mauu o ka pali e kokoke ana i ua hale wili la. KE KOMŪ I PAU Al I KE AHI. Noloko mai o ka puka uwahi ke ahi i a ia ai o keia mau hale, no ka mea, ma ka hora 10 o kakahiaka, ua ike mua ia ke ahi iluna o kekahi o keia mau hale, oa kinai ia no e na knnaka, a ua pio, a hoi hou na kanaka i ka haoa iloko o ka hale wili, he liora mahope iho, ike hou ia aao la ke ahi, e a hou ana ma ia wahi hookahi no, «ole nae e hiki ke kinai iho, no ka mea, ua ikaika loa ke ahi. Ua maopopo loa, ao ka hemahema o ka uialama ana o ka mea puhi ko a me ka wili-ki ke kumu i pau ai, no ka mea, i na makahiki niamuu, ua hoonohoia i luna o keia man hale he mau kanaka; e kiai ana i ka lele aku o ke ahi, mai ka puka uwahi aku, no ka mea, he lele io no ke ahi mai laila aku. A i keia puhi ko ana, aule i niaiamaia pela, nolaila i pau ai 1 ke ahi. PUKA UAHI HOU. Mamnli o ka pau ana o keia mau hale laina ike ahi, mai ka puka uahi aku, nolaila, ua hoololi ae ko lakou noonoo, e hana hou ia ka puka-uahi, e hoomoe ia maloko o ka pali e pili koke ana a puka iluna, a ilailo e ku ai ka puka nahi, a ua kaawale ia mai na hale iaina oku, © fsa Joa i manaoia ro keia puka uahi, ua like me elima haneri kapuai. LUNAKAN4WAI HOU. Ma ka la 16, ua hiki mai o Jon. W. Nakuiua o ka ehukai o lalo, a Kumukula Eoelani hoi o Lihue, e noho iho ma ka noho Lnakanawai Apana o Hanalei a meAnahola, ma kahi p B. J; W»na » waiho mai la i ka oihana, oiai e kokoke ana i ka iwakalua a oi na makahiki o kona noho ana ia oihana. A mamuli o ke kauoha a Jon W. Nakuinu ; ka Luna Makai D. Kaukaha, ua houkoakoa ia ka papa makai, a me ka papa loio o keia apana ma ka Haiehookolokolo o Hanalei imua o ka Lunakaaawai hou, a ua waiho aku la oia he mau olelo ao ia uiau papa a elua, no na mea e pili aoa i Lana aia mau papa imua o ka aha, a ua ae oluolu aku ia mau papa e hoolohe ia mau kauoha. HB MAU HOALOHALOHA ANA. A ma ia la no boi, uh waiho aku ka papa loio a me ka papa makai, he mau olelo hooholo e hoike ana i ko lakou aloha i ka Lunakauawai mua, no kona malama loihi ana i ka

oihana; a ma na lono maopopo i hiki mai, ua waiho aku oia i ka oihana, no kona pilikia i knna man hana ponoi iho, a me ka noho luna aui ana, no ka hui aina o Aliomanu, Papaa a me Moloaa, nona na iuoa he haneri, a ne ia kumu ua wa»ho aku oia i ka oihana. A mamuli no hoi o ka noho ana mai o ke Kapeua hou no keia oihana. (Jon. W. Nakuine,) he mea hiki hoi ke hiliuai ia, e holo mua ana kana nau hana, ne ua kumu penei : He hauiuana oia no ke kulanui o ka Punahou, ua ao la i oa kumu mua o ka ike, l:e kamaaina i na mea helu kiekie. Ua noho kumu no ka manawa loihi; be ike i ka olelo E.ielaui, ke ki e weheia ai o na buke hoonaauao, a me na huke kanawai. He hoahanau me ka hoopono iloko o ka Haku, a mamuli o keia »au haawiua, ua hiki ka kilinai ia e ka lakal«hu, e holopono ana kana mau oielo hooholo. KA OIHANA HOOMANA. Ua holopono no na raea e pili āna i ka ©ikana hoomana iloko o keia apana, ua hoopiha * Knla Sabati, a pela 'no hoi ke aaaiaa pule, na kokua mahina hoa, a hanai kahu a 0 ka hale • aoho nei e ke kahu, he hale laao ia, na ka ekalaaia i kuai bm ka apana aina ao na $300, a ua lilo loa i ka ekaleaia o Waioli, « aaalalo o keia <»au heāka aaa, ua maopopo ka holo mua o ka oihana hoomana, a pela no hoi i ka wa i hiki mai aei o Re*. G. W. Pilipo o Kailua, ua luln dala keia «kaleaia no ka pilikia o Kadua, «« lan N |, oa d*la he $70 00, nolaila, aohe « aakou hoa heihei o keia elike me ka O W P »inaa, " Me wai la aaanei oukoo • ba>- ' j K* HOOMANA MORKM<UtA. Re hi-o mai nei keia ihh> i o a ia nei o keia mo|uponi, e wanaua waaanee ai, a ke b«l« nei iakoo eno ka paiaualelo ; o ia aei. O Ka-

hoau o Kalihikai, oia kekahi keiki koo&oono 0 keia aiua naamua. he hela laau, ka maa kau bipi, he mau bipi kauo. he alaa, i kona wa e no(io aaa me ka hoopono ik>ko o ka ekalesia Earisttaao oiaio. Ik knpae ia ae ia mao pono a pao mai iaia aka, a oa komo i ka aie kaa ole. HOOUAKA KATOLTK4. Aole 110 he ulu nui o ia haoa tioko o k«ia apana, iie uuku loa, me he mea la, o ka aviilika o n» hnahaoau i keia Sabati keia Sabati, a«le e 01 aka mamua o ka mni iloko o ka luakini, he luakioi maikai ao ko lakon, a ua hoopuona uie ka pa a puni. 0 Keoni Kio ko lakou kahu, he kauaka maikai oia me ka oluolu, he haipuie oiaio, a ua tauna mau oia mo ka ohana o Rev E. J. Jobasoo 1 make, a o ua Johnauti nei he hoa'loha loa ia nonß, aole ona kue iki i ka hoomana hoole pope; ua komo pu abu oia me ka ohapa o Johaaoo 1 make e kanikau pu me kona make ana i ka Paeaina o Maikoniaia. Oka pau kuia meke alohß Kalawaianui. Hanalei, Kauai, Aug. 24, 1871.