Ke Au Okoa, Volume VIII, Number 2, 25 April 1872 — Ka make ana o Professor Morse. [ARTICLE]

Ka make ana o P rofessor Morse.

Manaena o na lopphoa i loaa ir.ai, ma ke hu ana mai p ka £okumaba Mjhonoffo, i io* heia mei ai ka wn aua o Pri>fesBor Morse, iloko o kc kan&9slj/ kuoaakahi o kona mao makahiki ; •, oia uo hoi ka npea i kaolana akea, nana i hooponopono loa i ka nwea telegarapa e ahai emoole nei i nu lono malona 0 Da waea, e moe hihi nei malnna o ka aina ame ka moana Ma ka nanaina ika moolelo o keia kajaka hoomakaolii i na oihana akeakamai o keia honua nae liemeala.be ano kakaikahi lo& na kauaka o kona ki^ana, 1 hoopomaikoii noi loa mai i na keiki a kauaka e like me ia. No ka mea, ma ka hana akamai ana i imi ai, oa hoohuiia ka hoaaloha o keia honoa kekahi aie kekalH, ua hooholo mna ia na oihana kalepa o kela ano keia anō, a, me kekehi mao oihana e ae e pili ana i aa noho lahui a me na noho anpuni ana. Malia paha e noho ana kahi poe i keia ia, iie man tansani ko lakou nui maloko o kahi kulaiwikuuhule hanohano, eia nae, na hiki mai la kuhi poinu ulia nni e hooilihune ino ai ia lakon ; aka, na ka eheu uila mama o ka waea telegarapa e ahai aku i na lono i na wahi i hoopoiuo ole ia, a, ua hiki koke mai la na kokna mai ua pea mai o ka honua e hoonaoa ai i ko C»kou mau ponioniu makaia. 0 ka huli mua ia aua o ka uila, he oiaio no, aole ia oa Moree ; ua loaa e aku no mamaa loa aku \ aka, naoa nae ka hooponopono ana a lilo ai i mea kaulana, a, i mea o loaa ai ka waiwai e kahei nei i ka poepoe honua, a, aneane oka puoi wale no koe. He mau tausani o na kanaka naauao, aole lakou i lohe iki mamua no no mea e pili ana .i ka te!egarapa uila, a, hiki wale i ka manawa i waihoia aku ai o kahi bila imua o ka Ahaolelo Amerika e kuknlu i waea telegarapa na Morse mai WaBinetona ako, a, hiki i Balatimoa ; a, ia m&uuwa, ua lehulehu loa na kanaka i kue nui ia mea, me ka olelo ana, he Hana a ka noonoo hehena pnpule ; a, he mea hoopau dala wale uo ka maliu ana ma ia maoao o Morse. He mau makahiki no ka hooikaika ana e holo ia bila, * ma ka makahiki 1343, ua holo ua bila nei imua o ka Ahaolelo ; a ma ka makahiki 1844, ua paa pono ka hoomoeia ana o ka laina.

I ka mauawa i paa pono ai o ka laina, a, lioomaka ka holopono ana o ka laina no kahi mau la, aia hoi, ua hookaakaaia ua poaeae o na maka o ko Amerika poe ; a, ua hoomaka aka lakon i ka ike ana ia hana noi kupaianaha. Ua hoohoihoi ia ka oihana paipalapala, ma kona pouaikai a me ka mano hou o ka looa ana mai o na lono inai na wahi a pau o ka aiua Ua loaa ika oihana kalepa kahi pomaikai nui, ma o ka loaa aōa mai o ua iono emoole Joa e hahai ana i na

mea i pili ia « i'.ana mai na wahi mamao mai oka honoa, ame na aina e kupuni aua, Ma ka noho ana o ke anaioa, ma na un > pili aapuni a pili lahui, ua iehnlehu wale na loli ana i ikeia, a, i hoopomaikaiia mai hoi e ka lanna emoole ana mawaena o na -kulauakauhale a me na aina, he man tausani mile' ke kaawale aku o kahl mai kekahi. Ua ano hapaiia ae ka noho'na o na lahui ma ke kokua 0 keia elele uila, e hoopahna ana i ka noho kaawale kikilo ana, a, e hookokoke mai ana 1 ka noho launa like ana mawaena o na Aupuni, na lahui, ke kalepa, ke kaahele, a me ka noho maiohia ana.

Ua hoaoia no e kahi poe e aoa mai i ka banohano a me ba pomaikai o ka haawi ana ako ia Moree no ka nila telegarapa ana inoonoo akeakamai ai ; aka, na ulu mai no paha ia mao manao no ka lili a oie kekaekoeko i ka loaa ana ia Morse o ka mana e hoounaona i ka oila° e olelo. He oiaio no, e like me ka makou mea i hai mua ae nei, aole io no na ko Moree akamai i imi a loaa ka mana o ka uila ; aka, o ka hooponopono ana nae, e hiki ai i ua uila nei ke ahai i na olelo,—aia maluna olaila e kupono ai ka haawi aoa akcri ka hanohano a me ka boomaikai aoa ia UorBe. E like no me Fuletona, ka mea nana i kokolu i ka mokumahu mua malana o ka muliwai o Hodesona ; aole nana pouoi i haoa a i imi raua i ka enegini mahu, aka, he hooponopooo ana oae kana i na mea.e hiki pono ai ka holomua ana o kei» mea he mokumaha ; a, e like no hōi. noē Morse, ua kapaia o Foletona, he ano heheea kana mea i imi ai, a, i manao ai e hooko. Aka', i ka holopono ana o kana mau hana, tia ano nanaia mai oia, ine he la, be auo n ioui oia oloko o na kaao Arabia. O keia mau kanaka a i eloa, na nui wale na mea a la«a i hoop< maikai mai ai i ka noho ana a na feanaka o keia honoa, oiai, o oa mea i hiki al® i ka lima o kahi poe, ua (aaiaaia e laua,«, na holopono. Aka, ua hoopomaikaiia naefo Moree e kōna ola lokihi aoa, a, hiki wa« i kona ike pono ana i ka lanakila, a, e puni ka honua i kana mea i hana ai. Ua hanania o Samuul Finley Breozc ma kamoknaioa o Masakusvta i ka la o Aperiia, H9l, a, ua make ma Nu loka i*ka

aneaueanae 81 o kona mao makahiki. I ke 41 o kona mau makahiki, koaa hoomaka aoa e imi i na mea e pili ana: ke teleg«taga 5 a, no ss makahiki be nmikur/valoiQ, aabei» i pono k&na imi j a, aa 0)5 ao boi Oia f ka wa IoUM kapoao e ike «i oia i ka lana> kila ana o kana mea i imi ai.