Ke Au Okoa, Volume VIII, Number 5, 16 May 1872 — No ka Ahaolelo. [ARTICLE]

No ka Ahaolelo.

Eia no ke lana malie uei ka wai o ko bakou Ahaolelo, o, ke ano hoomaka mai nei uae kona mau aleale malie ana. I keia mau la i hala ako iiei. ua anoaluku ka "makaha" me ka pikokoi ana o na palapala < hoopii mai ua apaua mai a pau, e m>i ana i mao haawiua e houkaawale la no ko lakou mau alauni, ua alaha«a, ua hale hookolokolo, ka wehe ana i na awa, na hale paahao, a pela wale aku " a manuunuu wale kiui o H«inokohau." 0 kekahi mau ano palapala hoopii manuunuu mai na apaoa mai, oia no na mea e pili ana

i ka hoemi ana i na oku makahiki mai ka Moi iluna lilo a biki rla!o i ka lona haahaa loa. odh Lunamakaainana o keia Apaua Kobo kahi i kauoha pu ia aku ia mea ; aka, ma ka Poaiua iho nei, ua waiho aku o Hon. Keo Kaaka i kahi pulapala hoopii imua o ka Hale no Kona nei, e noi nna e hooinahuauaia ka uku o ka Moi i ke $flo,ooo, no ka hilahila i) ka poe noi i ka ike ana, ua lehulehu Joa na palapala hoopii o ia auo i hoouuaia inai oa apaoa e mai. Ua hooiaoeia nae ia raea ma ka papa. Ma ka Poaono a me ka Poakaki iho ae» i hoopaapaaia ai ka aahau lio, he bita na ka Luua o Kona Heuia, e hoemi aua i ka nuhau o ka lio me ka lio wahine i ke kanaono kenela, a hooLemo loa ia ka aohau o na lio keiki. Ua lehulehu wale na palapala hoopii

i hoounaia mai t>a apana mai, e pili aoa do ka hoemiia o ia aoh&u, a me oa aoo auhau e ae ; a, he oiaio no ka mea a ka Hoo. Alapaki Jodd o Honololu'nei 1 hoopuka mai ai, o ke ake mii o na makaainana he lehulehu wale o ka hoohemoia o na auhau a pau loa, aka, aole uae pela ka maoao o ka poe oaauao, e oianao ana i ka malama mnlnhia ia o oa ola me na waiwai. Me he mea la, aohe kao «i alo ae ana, ke ole e hōokomoia kahi mau palapala hoopii 6 pili ana i ka hoemiia oka auhau lio. Ua pinapinai loa ka maalo ana

o ia rnea imua o ka maka o ka Ahaolelo ; a,! ma ke Kau o ka 1870, ua hoemiia iho ua anhau lio nei i ka ekolu hapaha o ke poo, a, ma ia mea i emi ai ka Loaa Aupuni i ka ehiku tausani d»la a ken iki paha. Ano, me ia emi ana no o na loaa ma ia mea, eia no ke ooi ia mai nei e hoemi hou iho, i mea e pinana hookaumaha ai na auhau ma kahi ma» mea okoa e ae. Eia ma ko kakou pae moku nei, oa manuoouu wale na līo kupono ole, e loaa ole ai ka pomaikai i kona kahu, e knpono ai 5a ka hookaa aua. O ka mahnahua noi loa ana o na iio kupono oie maioko o ke Aupuoi, oia ke poho a me ka poiao 0 ka lehulehu ; aka, e oleloia tio paha e kahi poe haiki o na noonoo ana, Kaiooa o ka pomaikai ia 0 ke Anpooi ma o ka noi mai o na dala a me na ioaa auhau. Aole pela ka mea 1 maoaoia ma ka hookao aoa i ke Kanawai Lio o ka 1870, aka, 0 ka manao noi ooa Kanawai la, oia 00 ka hoopao i ka malama aoa i ua lio kuppno ole, i ole ai e hoopoinoia na kula haoai no na lio kopooo a maikai, a, i oie ai hoi e hoohoihoi nui i na kanaka opiopio kino ikaika 0 na apana kaa e hoio-lio paiaoaleio waiē ibo oe. Eia ke waiho nei kahi man mea e pili aaa i ke Kanawai hoopaapaa oai ia, oia hoi ke Kanawai e pili ana i na Hakii m« Oa Eaowa O kY hoolaiiia 9 ia kanawai ka mea i m». oao nni ia a i hakoko ikaika ia 00 hoi, me ka manao uni ia o na pomaikai a pau aia wale no ia mahope 0 ka aoao 0 na Hakn, a, aohe wahi pooo iki.mahope o ka aoao o na Kaow*. Malona o keia me*, be mea kopono no i fa Looamakaainaoa ke ooouoo akahele, a ke#ana pu i ka pomaikai o na aoao a i elua« He mahaio no makou irva e hoopaula ana |e ano hoopaahaoia ana i oleio ia naaloko OH Kanawai la. ke iop bm i n* Haka

kekahi mao hdopka eaalkai aoa e poho ole ai lakou; o&i, aEa elua n»mi i bgomaopopoia ai'oa ka oihaaa,—aia-ma k* aoao o ke Kaawa, he JBal» ūku oo kona lobl paahaua ana ; a, ma ka aoao hoi o ka Hako ka H<mo i maaaoia. Ua ike ia ka uhaki apa _ 0 na Kauwa i ka lakoo maa olelo aelike ; a, ioa ma keia ahakiia ans o ka olelo ae like, he hiki la i naKauwa ke haawi mai i na hoopaa aiaikai kupono no ka pomaikai ma ka aoao o oā Hoka, alaila. ua kopono no ke kapn« loa ia ka hoopaahaoiaana ona kauwa. j Kekahi mea nui } hoopaapaaia ma ka Poa--1 knhi nei, oīa no ke Kanawai ta Sabati a me ka hoololi oi'ae o ka hookapa aoa i waihoia mai e ka Luoa o Koua Hema, e popa aoa i ka holo-lio lealea, holo maluna 0 ke kaa, hoo. lei a hooili ukana malona o na moka, wehe ana i na hale hana me na hale lealea, koai a piele ana i kela mea keia mea nia ka la Sabati. Ma ka nana ana i keia mau hoololi aoa, u» ane ikaika a hahana loa na hookapu ana i oi ae palia ma ke kaona ponoi nei mamua ae o na apana kuaaiua.' I ka hoomaopo ana i keia mea he Kanawai la Saba(i me ka hoobulike aoa me ko na aina e, me he mea la, aohe paha ainB, a he kakaikahi loa 110 paha na wahi e like "me ke one launa o Hawaii" ka malama hilu loa ia 0 keia mea he la Sabati, oiai, oa malama hoi >okoa ia mai kakahiaka a haU ie ma 0 akn 0 na hora o ke ahiahi ; koe nae i na wa i laana mai nei na laioa mokumahu j aka, e ike ia no ma ba palapalā a ke Kuhiua Waiwai i ka ona o ua iaina mokumahu nei, e hoomaopopo ia ka malama pono ia ana o ko kakou Kanawai la Sabati. Ma ka nana ana, na kopooo iho 1> uo ko kakoa maluhia la Sabati roe keia Kanawai e kau nei. Aia imua o ke Komiteo n£ Aha Hookolokolō o ka Hale, e waiho nei 0 kahi mau heopii lehulehu walee<pili ana.no ke koho balota ma kahi maa apana t hoopaapāali. īna, _ e loaa mai ana ia makou ma ka lok7Tmaikai o k- Komite ka lakou inau Olelo Hooholo ma ia man hihia, e hoolaha aku no makou ia mau me«, i hooaialamala/naia ai aa hana paka'uwili o qi» la i hala ; a, malia, he mea ia e hoomaemaeia ai na hanainoia anao ko kakou Oiliana Koho Balota o ka wa e hiki mai ana. No ka mea, aia tna ka puka maemae aua 0 ua Lunamakaainaua a pau, e hoopoino ole ia ai na pono a me na pomaikai o ka lehulehu imua oka noho ana c ka Ahaolelo ; oiai, ina, he rnau hoopaapaa e ulu maiana no kahi koho balota ana, e lilo anei kahi mau manawa i ke kupooo o ka lawe ana o kahi Luna i hoopaapaaia i kona maloko o ka Ahaolelo. 0 ka maemae loa o ia mea, ka pomaikaioka lehulehu.