Ka Elele Poakolu, Volume I, Number 15, 15 December 1880 — Kakauia no ka Mele Parkoia. He mau Hoaiai ana [ARTICLE]

Kakauia no ka Mele Parkoia. He mau Hoaiai ana

E likf me k;t inakou i hoiko ac nei i ka piilo 1 liala lio elnku tausani dala wale rio i k'oe o ka hoopae lunaliana, a lio kananva kuinainakolu tausani i hoolilo ia. Ileaha la na poinaikai i loaa i ka aina., a healia la na pomaikai i mnnao ia no keia puu ilala '! ^ lie ninau niii keia. a he rne» lioi a ke kalai āina naauao e hiipoi ai a hooko aku me ka iini o kona naau, me kona ike a pau, a me kona aloha lahui a puuwai alolia aina. Oiai kakou ma keia kumu inanao, ua manao rnakou he mea kupono e wehewehe aku i ke ano a me ke kumu i hookanwale, ia ai keia puu dala nui mai na kau mua rnai a hiki i keia^kau e ko. kakou Ahaolelo. He elua mahele manao nana i kono rnai i ka noonoo kupono o ke kanaka e haawi i ke kokua no' ka hoopae īimahana, a ua awlli ia na porio > he nui malalo oia mau kumu. 0 ka mua o ke kumu kupono o ka hoolilo ana i kekahi puu dala nui no ka hoopae ana mai i kekahi mau lahui e ae i ko kakou pae aina nei, — oia ka hoolaupai kana'ka ana i ka liina — kekahi o ke ano o ka 'hooulu lahui a ko kakou Moi makee aina a makee lahui e hooikaika nei. 0 ka lua o ka hoolawa " ana i ka aina i na limahana nana e lawelawe na hana imi waiwai e hooulu waiwai ai i keia pae aina. 0 na kumu nui iho la rio kela e kono ai i ka iini oiaio a me ka ikaika hoopoiio o ke kalui aina nui o ke aupuni, a e hooulu mai ai i na noonoo ana o na Kuhina o ka Moi e nonoi aku i ka Ahaolelo i kela a me keia kau, a na lpnamakaainana hoi e hookahua ihaai i ka noonoo no ka hookaawale ranit i ka puu , dala no keia hana nui. -Aoie kakou e nana aku i na hana hoopae liniahāna mamua aku ' o ka wa i noho mai ai o ka Aha Kuhina 1 Waila. Mai ka noho ana mai oia papa Ku- 1 hina a pau^ na makahiki elua oia. kau ua ' hoolilo ia he hookahi hanei'i tausani a oi aku ; n.a da|a, a hiki mai i ka malama o Augate, o ! keia mak'ahiki, na malama 'elima mua o ka ; makahiki mua o keia kau, he "vanqane kana1 ono tausani daia, i hoolilp iā e ke Knl}ina Kalaiaina Waila, hui ia hookahi ltaneri i me kanaono tausani, oi iki a emi iki rnaf pa- ; ha. He puu dala nui keia n ina, keiu puu 1 dala i hoolilo ia me ka manao hoopono no | , ka • holomua o ka hoolaupai kunaka u hoo- I ulu waiwai o ka aina, alaila, ke puana ae | nei niakou ua -pomaikai kakou. Aku, i ka i nana iho aole pela ka hoike ana. Ua leuai ! ia he inau moku no ke aupuni mailoko o 1 na. dala i olelo ia maluna, no kc kumu emi,j alea, i ku hoomaemae mua anu, a mo kahoo- 1 niaemae mau, ua .oi aku ka lilo o ke aupuni j ma keiā kuai ana j leeia ano nioku mamua o ! ka hoolilo una i kekahi puu (Jala kupono no | ka moku puu a maikai mua. 1 nn hoomae- 1 inmi no a me na hoolilo e ue i hana luuwili | ia mai ni a pehu , ao la ke kumu leuai o.lea moku a ano lilee me ko ka moku hou, me ka pohihihl nao ko noolo aku i kahi o keia mau lilo ano e. Hula ao la keia'mau lilo, koe aku na lilo o ka. holo anao imi kanaīm mai nu mokupuni aku noi o ka liema. Ho liu maopopo koiu, no ka ' moa, ua imla wale ka manawa i ka paialowa ia o rm moku io a ianei, nmmiili o ka houmliemao na hooponoP'mo ana a ka P«ro«idona o lea Papa Hoopao liinahana, ko Kuhina Kaluiaina Wuila. ua hoounu ia aku kokahi haolo kupono olo, lie agema no lc« Papa, a ho umikumamaluu ona mahina a oi o ku hana lapuwalo ana rna na mokupuni u hoi mui la a hiki ia noi, a no ka nui o fcv> ino o kuna mau hana ua hoopii

ikaika mai ke (^omi^ina o Enelani e hoopau koloi uiia, a ua hoopau ia, mo ke nlioa riae o ka inoa inaikai o ke aupuni Hawaii. ,Yle ka pir , rrie ka lama, roe ka pahele i hiki inai 'i i knkahi hapa nui n ka pon e kapnia nei he lelewa io kakou nei. 0 ka lilo o ke au[iniii no kelu niii keia rnea i lawe ia mai o ka piK' oo, ua hoike ia he kanaiwa a'keu na (Inla, he kanalima i hoiiioi hou -ia iua i e n; liaku nana i kepa. aku, aka, ua lioiko poloiei ia mui makou e ka papa helu ;t kekahi " Kapena i liolo inaluna o kekuhi moku aupuni kii liinahna. ina he, elima inaoina o ka moku e liolo ai a hoi uiai he kaoalima kumamaono wale no k'a lilo kuponono kela me keia, kirio 00 Inki ii) kakou nei, he eha rria.hina alaila mawaena o ke kanaha rne ke kanalimā, nolaila, ai aku la la ihea ke koena o ke kanaiwa ilala a oi aku a ka loea lima pahee a ko makou hoa kalai manao o ke Kuokoa, i.hapahneme ue iho nei, kahi i puka ai. He rīō« na "ka Kaole "He naiowale, no ka mea, e ino wale no keia poe ia lakou iho a ka la, ino, alaila, e nalo ana, e hamau ana, oiāi e uhi ana na makamaka a me na hoaloha, oia o Henry, William, Willie, a o William aku no, a o Jeddy kekahi, a he poe e aku no, oioko o kahi poai parisaio' i hoopunana īa a uiko i Hawaii nej. A hiki mai i Hawaii nei kpia mau ola i 1 makemake ia e ka lahui holookoa o Hawaii nei, no ka hoolaupai kanaka a no ka honulu waiwai iho i ka aina, mamuli o na daia ne nui i hoōkaawale ia e ka Ahaolelo, » i. pakui hou ia mai e ke kaiialima,' kanaono, a kanahiku dala a ka poe e.kii mai ana e" hoohana aku ia lakou, heaha kā moolelo a na Luna Aupuni e hoike ae i ke akea no keia mau ola'i hoopae'ia mai ? He oiaio ke maikai nei na Pukiki i hiki māi, ke ulu nei lakou, aka, i maikai lakou. ia wai?" Aole mamuli o k« malamā a kiai makaala ana u ka P;tpa ; i maikai lakou mamuli o ko lakōu ikaika, makaukau a maa i ka hana i ko lakou one hanau ponoi, aole, e like me ka makou i hoike ae la, hō' "')fa"maliaala7 a kiai pono ia. -■ . . ...... Alawa ae kakou a nana i ka mea i ike ia. . rto kekahi lahui e ae i laweia mai e ka Papa. Heaha ko1 lakou moolelo ? Ua like ko lakou moololo me ko ka holoholona, a aia leo lakou' hapanui ke waiho nei, ke ole makou e kuhihewa, lee waiho nei malalo o ka ilihune. O ka moolelo maikai anei keia a ka Aha Kuhina, nonā ka lili nui ia e ko ^makou hoa o ke Kuokoa, e liiki ai ke hilinai ia e' kā Moi ka mea e alina.ana mainuli o keia mau hnna kumakaia i ka hoa kanaka ? Alōha wāle ka poe'i nnlo na maka mai ka fke hou ana aku Aa ohana a me lee one ha.nau o kona aina ponōi. Hoowalewal" ia, lawe lima oolea i<t, hoomainoiiio ia, a make aku.la ka hapanui o , ka poe i luwe ia mai i ko«o. e awili pu, ai me keia lahui i loaa ka ewe e ulu hou aku ai ke kanaka o ka aina, lea ili ula a leu ili kea 0 keia mua aku e hookauwa aku ui u e hookano aku ai. Make aku la k» poe i make, a i make i keaha? Ua hiki makua ole mai lakou io kakou nei, me ka makomake a hoomuopopo ia o ke aupuni Hawaii ka makuā.o kiai a e malaiiia aku i ola a mau akuko lalmu nohp ana, i hua aku ka lakou, a me ka poe o hiki rnai arm rrm keia hopii aku, i kawowo hooulu ao i ko kakou heluna kahaka mai keia wa a hiki i ka wa a ku hua mua o keiu poe e hiki mai nei e Jioohua hou aku ai, alaila pau ko kakou luhi, pau ko kakou hoolilo nui ana i ke dala np ka hoopae ana mai, oiai ua lawa ko kakou kokua hooulu, lahui a hoolawa liuiahapa nona

iml waiwai ānā 5 kā aina. Pela iho Ia makou i manno ai oia ka hānn kupono, pela no hoi makou- e hoonianao nei i ka rriariao i lohe ia mai'na hoa Hawaii, Bush a me Kuaea, o ka Aha Kuhina mamua o keia e noho ma; nei. Me ka lokahi lauā i poloai pakolu aku' ai ia Itev. Binarnu e kokua māi i ka malarna ana i keia lahui makua ole i pae rnai io kakou n.ei, rne ka manaolana a kuonoono.pono iho'i ka oihana e hoouna - aku ia JRev. Maka a ia Kev. Mahoe paha rne kekahi mau kanaka kuonoono o ka aina e hola aku a rm mokupuni rna ke ano Comisiha alii e hui rne m 'lii oia muu mokupuni rne ka oluola, a kuka pu no ka hookuu maikai ana mai i na kanaka oi wale aku'o ko lakou rnau mokupOni, e noho rna kahi nui o kā aiāa a a uuku o na kanaka. A keia pule ae. U ' . Mamaōahoa.