Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 27, 29 November 1917 — Ma ke Kauoha NA AINA AUPUNI NO NA HOME HOOKUONOONO MA KA MOKUPUNI O HAWAII [ARTICLE]

Ma ke Kauoha

NA AINA AUPUNI NO NA HOME HOOKUONOONO MA KA MOKUPUNI O HAWAII

Ke holke nel lohe, o ka aina aiu pun'i i hoakaaka ia niahope ;»e nei, e wehe ia aku aaa uo uu tJorue Hookuonoouo c like nie ia malalo ibo,. nei, ai kulike lioi mo ke kauuwai, ,ae hiki ai no iiae ke unulii ia uiai. ujaimia o ka wao ia ana. 1. KAHI 0 KA AISA 1C WAIHO NKI. O ka aina e wehe ia aku :iua, ko waiho iH-i uo ia m» ka Mokupuiū o Hawaii, ai iki- ia hoi ma ka inoa Na Home-hookuonoono o Lepoloa-Kau-niho, ina ka Apana o Llilo Akau. 2. KK ANO O KA AINA. O ke ano o keia mau apan<v aina, he mau aina mahiai ia o ka pa]>:t-ekahi, a maIalo o ka hoohana «na ia aua uia.ke auo kanu fe). 3. NA KHMU ME NA ANO E LOAA AI KA aINA. O na ]K)e apau i kuleaui>. e lawe i ka aiua i olelo ia, e hoomaopopo ia no ia lua k» Iiuki -uia, ai. oie ia ma ka haawi ana aku. 0 ke«

kane a wahme- paha.~ nao e hiki ia lau« ke wailio like ae ) ka laua palapala nōi no ka huki ana.

Ua loaa no ke kuieaAa i kekahi mea e iawe i hookahi 'apana. 0

keia niauapana aina, e luwe ia n& ia malalo o ka. AELIKK HOME-HOOKU-ONOONO KL*IKAV\ A, ae lawe ia hoi nialal<j o ua kumu i hooakuaka i?t malalo iho nei:

a. KA l'Kl' ANA E nk-u niuii ia mai he ō pa-keneka, a he 5 pu.- koneka j ka tiiukiiliijv! huokalii, a muliope mai e uku la raa.i .hc U) pa-keueka i kela nie keia makahiki, a Mki Wale.no i k& pan ana oke knmnknai o ka aina, me ka uku puia o eoao pa-keneka uku panee o ka makahiki. Ua hiki no nae e ukn a mai ke kumukuai pUia i manawa e uku ia ai, ae hoopa-u ia ai na kukai palapahi ana.

b. KA xVOHO AN A MALUNA O KA AINA. He eJima makahiki i ka rnanwa o umi makahiki mna, ai >!e e haule iho malalo o eono maliiua i keja me keia makahiki, ai ole . ia, 'e noho-pua ma Ka aina no ekoUi makahiki: E hoomaka aku ka noho ana mahope iljo o ku haiu aua o eluu makaiiiki.

e. KE ANO OKA MĀIII ANA. He | 20, 30, 40, .50 me 60 £>a-keneka o ka j aina, a he 5, 10, 20 me 25 kumulaau i no ka eka .palahi o 40 pa-keneka o ka. aina i koe, mai ka pau ana o ka manawa mua y ka elua, ka ekolu, ka eha ame ka elima o ka makahiki a hiki i ka wa e loaa ai ke knlana Palapala i ka mea lawe aina, ai ole ia o ke 40 pa-ken -ka <) ka aina ai 25 hoi kumulaau no ka eka hookahi no ke koena o ekoJu makahiki i hoomau ia," e hoopiha na mea e ae i aelike ia ma ka hoomaka ana o na mau makahiki ekolu ala.

d. KAHOOLH.O HOUANA AKU. O na lioopaa ana no ke kuai aua, hoolimalima ana, a pela aku, e like no ia me ka ke kahawui i kuhikuhi ai.

e. PALAPALA SILANUI> Mai ka ekola 11 hiki ika umi niakahiki e like 21)0 ke kuhīkuhi o ka hookaa aua mai, a me ka mahi ana, ai hooko pono ia hoi ka aelike.

E lilo ak« no na mea h'>oulu ia, i na nae be mau mea oia ano i ohi ole ia. AoLe nae e loaa ke kuleana i na hawai, na auwai, na luawai, na kahawai kahe, ua uwea a paipu paha, na alauui, kuauioo hele, aeue na alaliao. Aole no hoi he aiua e kuai ia aku ma ku ano he aina-wai ka ponowa.i , pu, o ua ponowai apau e maiama ia no ia no ka pomaikai o ka lehulehu. 4. KA PALAPALA NOi NO KOU KOMO PU ANA X KA UUKI ANA. 0 na mea apau i loaa ke kuleaua uoi Home -Hookuonoono, a ina ka' Poaono, a mauuia av pa!)a oia manawa, lanuari, ! 39, 1918, ama ka bora 12 awakoa, a aole hoi mahope aku oia mauawa, e | hoouna aku i ke Komiaina o ua Aina I Aupuui, ma Houoluiu, ma ke eke leka, i aole uia ka lawe kiuo aua, a aeie uo { j hoi nia ka leka i hoopnu ia akui Jka liaie. j 1 leka. ika palapala uoi no ka huki aual i p like me ia i kuhikuni ia ma ka palaI pala noi, a aolfe nae e ho v >komo ia iloko oia wahiieka a oi aku mamua o ka h<x>kain palapala uei huki aiua. 0 na paiaj>ala noi apau e hana ia no ia inaluna o ka paiapala pai hakahaka 1 noouiakaukau iu e ke Komiaiua o ua Ainu Aupnni ao kona palia, ae pono no e hoopiha i kona inoa pono'i, kona wahinoho, na makahiki, kona kau-j maha, kona ano walnuo a kane paha.

a ina paiia he uiea oia i niare a matv oie paha, ae hoolūki ia eia iuiua u kekahi auia» ai ole e kekalu >!o-

tari palni o ka lehnMm, I.unakaua.wui a mea e .ae paiia i ioaa ke kuieanu e iawe i iia hoohiki, ae hotnjina la aku )j.• hni keia ni;i k;t wohi-li-ka a. ki* a A;tina i liooinn; ;n. ' " " "

K pMi i;i itialnn;t "ia u;ihi-lck;i ka inoA no*' hi noho o ke KomHua, ar kakau |>u ia me ka ninakaaka' ■ keia uieiu huaoielo mahuui o kd;t \vah,i lekn. "He palamla noi huki aina no ka Apanu o—e hoo[>ihapiha ia no hoi kela palapala. uoi 'maloko o uu palena o ka Apana i w a iho ai ua aina, uei, a aule e lawe ia mai kekahi wahi leka e* alakai ai ka īa o ka mea uoi, ao ka mea paha nana i. hookomo niai kela wahi-leka. O jia walii-leka apau e hoopaa pono in lakon, ae kaj* pouo ia na pooielfH kf pono, ae hana ia keia mau toea tn«luua o ka huokomo ia aua i ka llale,lek». D kekahi mea uoi e noī aua a.oi aku uiamua.hookahi noi ma keia noi huki uua, ai ole ia t; noi ana palm aole malalo o kona iuoa pono'i, aole loa e ae ia iu mea noi ma keia uoi huki i aiuu Biia. — ; O ua wahi-leka apau i waiho ia mai, ai ole ia i hoouna ia uiai palia ma ka eke leka, ae hoike a<ia e hoomaupopo ia ai ka mea nana i lioouna mai, e wehe ia no ia [ ka wa e loaa īuai ai, ae hoihoi hou ia aku ia palapala noi t ka mea nana i hoouna mai ~T" TCS: H.V Ki ~AXA AMK KA \VĀE ANA , Mahope iho o ka loaa ana nmi 0 kekalii wahi-leka i kakau pololei ia, a hoopaa pono ia o like me na mea i hoike ia ae nei mahmh ae, alaila, e waiho aku ke ma kekahi pahu kupono, ao ua wahi-leka wale no nae 1 knpono 110 ka huki ia ana, a ula ia wahi kupono waiiio ia me ka lawe -liou ole ia aku, ma kekahi wahi okoa aku, a hiki wale no i ka lii e huki ia ai nia ke akea e like me ka niea i hoolaha ia aku.

| JJa ka liora 9 h. m. mn ka Hak; i Kapitala_ ina Hojio]ulu, ma ka Poakahi, ! lanuan 21, 1018, ae kokuke ana hoi ia ! nmnawa, e wehe ia ka paliu e wailio a-na ma ke auo akea, ae liooliuihui ia lakou, alaila, unuhi niai ma ka liookahi i ka uianawa hookahi ma ke ano akea, ae hookan ia ka huahelu § Uke me ko lakou unuhi ia ai?a mai, ae. hooinaka aiia mai ka huaheln ekahi mai, ama na hnahelu i haawi 'ia, inalaih niai e Imoponopono ia ai ke ano 0 ka poe no lakou na inoa iioko olaila, ae }oaa ai hoi ia lakou ka wae ana ame ke ..kolio ana i mau apana ama. O ka papa inoa i haawi ia aku ai ia lakou na lmahelu, e hoike; ana i ka huahelu i haawi pakahi. ia lakou, e kau ia no ia ma kahi akea, «e haawi ia, hoi i na nupepa no ka lioolalīa, "aTtīT lua. ke ano he mau inea liou, ame ka hoike pu aku uo i .ka helu i haa,wi i aku, ae hoouna pololei ia aku no hoa 1 ka mea nona ka inoa i hoopaa ia! imaluna o ka palapala noi o kela me keia mea i haawi ia aku ai kahel^. O na palapala noi apau i pololei oie ka hana ia ana, ame ka hoouna ia ana mai •.■ kakau ia no mawaho penei* "Ua hoolei ia mamuli oka pololei ole oka hana īa ana," ae hookaulike ia no hoi ma ke ano o ko lakou hoole ia ana, ae hoouna ie aku hoi ka lohe i ka mea nana ia palapala noi . fc. KA#WAE ANA I NA APANA. E hoomaka ana ma kfe hora 10. a. m.» a ma ka I'oaha, Feberuari, 7, 1918, ma ka Hale toa Hilō. Hawaii.

0 kela me keia mea e Daa ana i kekahi helu i haawi ia akn iaia ma kekahi huki ai»a ana, e wae aku oia i kana apana i makemake ai, e iike iio hoi me na apana aina i wehe ia, ai kupono no hoi i ka mea i koho ia ma ka heiu. laa i hoea ole kekahi mea i iii® ai kekahi iieiu ma ka wa e wae ia ai na helu t» na apana aina, a ina oia e pane ole mai i kona inoa, aiaiia, e nee aku no i mea e ukali mai ana i kona helu, a peia uo e nee aku ai a iiiki i ka ;wa e pau ai ke kahea ia ana, alaila, e kahea hou ia kona inoa, a ina oia i e pan« Jiou oie īnai i ke kahea elua ia aua, aiaila, e uiauao ia ua haaiele oia i koua kuieana wae. , 7. NA HOOIAiO 1 KA MA2vAWA O KA WAK AXA. 1 ka e hoea mai ai no ka wae aua, aiaiia, e hoomakaukau no kela mo kei;> mea uoi Aoine Hookuonoeno i kona ano kupono no ka iawe Home Hookuonoono amji, ae hooiaio ia mea ma koiia hoohiki aua ma kekaiu , paiapala i hoomakaukau iu e ke Komi|sina, ai ole e kekalii mea kupono e| ae paha. ' ; " ] In« o ka mea noi, a he Makaaiuana: ole oia no Aiuerika Huipuia ma ka I hanau ana, alaiia, e hoike ui:ii oi* i ka j , paiapula kumu o koua hooiiiki aua ,uo ka | j makeiuake e iiio aku i uiakaauuna, ai j jole ia i palupala paha. ka , Aha Ilookolokoio uiai, o huike jaua i 1 | koua kuLuia huo nAkaaiuaua nwAuuj rik& iluipuia, ai v>le o koi ana palia i j kona kuioAua ma ke auo o ka iilo aua | o. koua i inakaaiuaua,, <.ūai |

[ c>i,i malalu o ini jaal>.ahiki i t'iui mai iiimlulooka iwakalua-kumamakahi, at* hoikp pn mai uo !voi oin i ke koj>e o k;i |>alapal;t a ka Aha Hookolokolo i hnawi ni ī kd' penn mak'aimina \ komi ni:»kll;tkntl<-. Ao|(> !ou kekalii tn<»a i kiipouo ole e lawo . i kttkalii. Hume* ilookuonooiio, e wae oia i kt*kiUji aiiia, a ina palia ua wao uia, aole no ia ho mi-a <• loaa a, iaia »ia .pe'pii ]tili i ka aina, a lav « ay palia ia apana aina. S. KR ANO, XA I'ALAPAI.A AIXA, AME SA JIO\KAAKA AXA. E loaa no ua pai-hakahnka auw iki mea i iioiko ia ae la niai ko Koiuisina inai 0 mi Aiiia Aopuni, ao loaa pu no lioi ua walii-k'ka, ua pai-liHkahaka o ua k-oohiki aua ame ua mea kupouo i ka lawe aina, ao na pili hoakaaka ka manuwu paha t weho ia ai ka āina, aino na mea . pili i ka kumu koho ainn, ai> niuau nu ia mau uiea, I k'e K.umisiu-i <» na Ainn Aupimi iua Hor["nolulu, ai ple ia ia Hope Ajr«na «Toseph IG. Au<lrews, Hilu, Hawaii. : iNa Houie Hookaonoono ma Lepoloa-Kauuiho, Hiln Akau, Hawaii. Apana Iliaiua, Eka Kumukuai Hdu (oia oiai maij . Kohoia 1 '. /Īl,*U $ . m5O - 1,578.00 3 . 10.38 1,698:«0 4 ' 15.30 ' 2.077.05 5 11.10 . 1,221.00 ■ <> ■;11. lo - 2,104.50 " hi- r >7 T,(557.00 x lv7.'i 1,573.00 $ 17.1,784.00 IU 17,*r. 1.525.75 H HUI _ir,22 1,4^3.70 ia '8. »4 1,558.90 hl * 1,303.15'. 1« 1 h?n 808.50 ' l'i Tf>. s<> 1,244.25 17 . . J6.GL 913,55 B. Ct. RIVE!NBUR(.jrH f ■ K.v)nois}na o na Aina Aupini* Aponoīa; rn»ir« k. pikkha^, , Kiaaina o Hawaii. Noveruber 10. 3U17. Nov. 15, 22, 29 *D«k. 6, 13, 20, 27 Jan. 3, 1918