Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 10, 8 August 1918 — HE MOOLELO KAAO NO KUAHAILO A ME Hinaaukekele KANA KAIKAMAHINE HANAUNA KA MOOLELO HOI O KA HOO KUMU ALII KIEKIE MA HAWAII NEI [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KUAHAILO A ME Hinaaukekele KANA KAIKAMAHINE HANAUNA

KA MOOLELO HOI O KA HOO KUMU ALII KIEKIE MA HAWAII NEI

([!<> moolel'» ka!iifcO !t>a rnHawiiii i.fi) (Al«na ia nn k» poiiaikni <» ko Kn Hoku poe heluheiu moolelu)

| HHu (5) "He nte* uu>ikai Ua loknhi o nn mea apau o *ou p<>e ii:akaa'i)»uit?, j .w«u knu w*hine e noho pu aku aī i kou kapu Alii, » iohipuIi uō~FuT ••k i<aiui a kaua e /uu II»kulaiji, < li)» ana n«> boi \a i mea al<>ha i» mai o e iiii io ikaiinami me n» Alii p'i ;«a!a1c ou." Ua ■!iln i'o n< kcta mau olt!o a ke A!iiws}bine Hina i mea maikui lua i '*"tia U iinao.'a ua Ka!i i'.< akn !a nn laua u kt h"i U(t)! i) na KMe i iuiouna a 'ni» k» hoeu pu (nai ti<>) a na kn. kua no ka ANaina nui e malat?>ft ii nku ana e na A!ii tne na makan!i»ana »u> ka lian 'hpno **hoao n o ko Ukou uiau a!ii. I ka niakaukao nna' o n» mep «pau, a i ka Iioohui ia aua o na Alii <) ka uea i ikf ta u a na ttiea ku> ! nim-ii HaWiiii nei i ke au kalkik", oi,i n<> ke ku ana o ua inau Alii kfekit) nei imua o ka lehnleho e .mna mai ma, a lawe ae la o Kuknohi&laka i ka lei-oalaoa e lei «na i k<.«ta «!, h hooie? «ku !a ilunu o ka a-i (i Hina, a !a manaWA i.o h >» 1 hooho 1ikf mai ai n;t Al'i ine na makaHiuana i keia tnnu <>!elo-

"A ho*a a na Alii et A ho-u-o na Alii Aiuioku o Hiiwaii uui Kua li e!

Mahope iho o ,ka y ho( hui }<j ana o na Alii ruii nua ke ano he a he wahiue, ua ia 'ka nhnaiūa uui o na 4-lii n* muki|aiii&na, oia h 'i he oko.i no ka p.ipaiiu;i < ua alii a ok"K uo hoi ko jia maka ūoana, a ua ote!o ia iuh ieia moolelo, 0 kekahi keia o na piiiua uui loa i hiawi ia do ka h'ja-o ia aoa o kekahi mau nhi. $oho a kane a wahioe ae ia o Kuka' hinlaka me llina kana wahine, a he inauuwa p'kole wale iu> u a uipe mai oia uoho a kane a «rahitie aoa o laut>, ua houmiiopop) koke i i iho ia Kt> hoopuiuaikai ia ana uiai o na A'ii, i»i hoi ka h'>owa<>pupo ia ana n h n.porua:k«i iu <> ko inua nolu 'hanu aoa, a i ka h >ea ana mai i ka wa kup t|\o o<> ca haoau ana « ke Aliiwaiiioe llina, ua iianau iin.i U oia he knik.uimhīne, a U.i kapn ia in<>a o Huluopae, a i ka ha'a j".a no o ka oiakahiki, ua hncat! I 'iiai la no o Hina he k»-?ki kane, i» 1 u i *Hpa ia iho la knna inoa o HaU:, kulamanu, a mai kft» Keiki niai t Kuknnhulaka tne Hiiia kaoa wahiiu \ ki>pa ia »:i Re»a ululaau tinia iol■> e «rrtiho nei'iloku o ka nahele o P.>-moku-lehua-nul, a e ». nei u iioi ia inoa a hoea wale r.o i kei inanawa. 0 ktiia keiki kaue a Kukaohia Uka ma, he keiki kiao aiu papalu oia lioi he kliio kaoaka kekuhi a h kino maou hoi kekahi, a o ke kum< oo hoi oia ano keiki i loaa ia I*uh, h<B mau mea kino auo papalua n hoi ua mikua. Mahope mai < HaiiikoUnaaoo. ua hanau hou ma' U n.> he keiki, a ua kapa ia aku h ka inoi oia keiki o Kanakea, a oia muli no hoi oia keiki i kapa ia ai no kela iokoi'a a hoea >vale no i I keia la. Mahope .nai o keia keisi a i laua. ut hanau hou mai la o Uina | he k*ikMupbin<), a n* kapa ia ih< I i» kona ioo* u K*h»puh?pule» a ua i* Uk€ UO koua uno un' na keiki aiUā l

Hif»a m«, k kt* ffki« uo u kukmonu.

I Hapai hou ihe la o Kiua. * i k« I hiki an i i k« wm e ht«nau ai keia !**pu o H'»na. ua bo(Muaop<ipo ia k>< «mh ae oka ia» .na na whliĪ i«k«4 <*!«• o k» mi>lii>puiii luā «' H«wai», ua ku'i k«t hekili, u an «ps kp >wil», a u.i kaiie w«i iknika u»«« >m kahH»ni liiee (»le o ua Uil-» Palik-. ma '«*e ii mai la nu pilia-a tu<n u ukit ft hue» i ka moun<i kH-ikt-a 4 a p»f a-i ia i k»o U il. llauiikahi. Q ke kui Wui <»■ ka uioaiui >a ea tn»»i la » ih-p >M i ku.;iupi*li, »• « ha«le n|p iinu ii<i h i ka n, o kfli aiua, a Uii hi>lppuii ■n-mli nn ka iim niu ma ka m< kuh(flot»ito)i o kaji)okupuui uiti « ti «wuii Kumiii. He mea pouu palia i ka «m (akau ti)'iwle!o e hoii.iiaikeike uki na keia walii; a ia i Ptliu!i. e iwli ma ka m>i¥tjahhie o KukaV'liial«k..; the lUHhiee anu pienu n«» u.»i % ji i tfi hwnHii a.'ia o ua inu<tui)iia nma n»le l-ifl ke!a liiuh'ne hooknl i ht«#na iki mtii, a a<ile ro hoi uiu i luihoi '»ai no ku hii'nau i t aua o m

noi»pur.n :nua, ii .. kn m >,i u uiioe mnk.) huho, ,oia no o Iliun iuohia, « he luahin»j h. i i h-eie ;

»lo ka alualu i im miK.v Hu Ju;iliio< <«ia i knu nui ia k-i w.li e ka" p . •C"pi!i maou i ku nahtrlu o Paoaew. ,

I k» \va e pnh ilii aaa ka ino m» oalniia o ka uiokupmi .hi.iouk'oa- < «"lawaii, ua h'MHiaupopj ih » U uj (uahine houkala-kupua ne;, a ia Ti. H«ku Alii nui e hiiea mai a'i.a' il.»tf o ke a» ne*, a oa ho'nnakaukaa il.o !« »»>a i kana hmka*! īho 'i kai i< no ka mBna<> kii i keia puoa hanau huu an^. I ka haoau anu o Uina i keia opi. »ua. ua ike ia iho U, *fckahi uio , UupaiHOHh» l . hole he keiki i iiaoa' pai, aki, l»g yva!e po t n , u j. oaf; il-'k » o kelu ii wu kekai.i wah ouuk.iko uuku, a mn.ui.li o ka ik* t>na ».» Hina iu« Kuka'>hiali»ka i k< rto>) e o keia hauau aoa, ua lawe i; aku !a ua iewe nei iue kela w*»h puukoko. a hoolei ia ilo'io o ka pui *ina-feo, a ua ike m li U uo o Hi aiuohla i kei.i iiihu tw« »pau," a i *ona ihr* ana mai m>ii Pali .li m H i, iole ioa kekahi mea i Ike iaia, a n hele pololei no oia a hoea ; kelap'uuauia»k<«, a ohi «e la i kela iewe n» <ela wahi puukok.» i!»ko i> k*l »ewe, • o hona hoihoi nō ia i kun; wahi Oka mea wale no i ike i kei •ana a ke Kupunahiue huuktl - eupuii <> P.iliuli, < ia no ka inoopun.a oia hookaM wal io ka niea i hoo<na<»po}Mj ilv)ko o k, «hana uo keia mea-

Ika liiki an«\ ona lu:»hinu bon-eala-kupu;» nei i ka uka iuin t l'aiiuli, ua mHlama uku^la uia i kt! me k» puu kuktt iluko o ke!sj>l> ■ kona mau hi»!e kapu, a naka iho !u oin e laweluwe I k ih:ina K:'fintia ilum o l>i.i ne ka puuk »k(» oka opu o Hina» : k« hnla atiM nt o hot,k;i!ii an;i!)nl (he umi i« ma ka helu Iluwaii, a kino kHtittk:t ue i:i na Utiwki-k'" i*i, a i k;» hafj hou ana o keka) »bbu, ua otiit.nl ao lu t rtet iloko o kfl« iowe» ti . «a tnea ktipai:tn:»!ia ih> i hooa.a »opo ia e Hina w;iljMi6 ; <«ka<»!iia!ttka, u* nnioni ne la n eia me« kup:ii!inshit iloko o h<i. p«, a \ ka ha!a h,.u an i tf ke]kai nahuiu ho«, ua h<K uiaka :* ],i ii th*e o k-% ieWe e hoopuni ana i !-. 1 > a hoea i*o »n:ii !n uo !

rtik»m:thine u*i pookela, a ia m:swd uo « keia kaikamahine mnao h<»u ai «n&Oeu iewe niai 1 k : 'kn iuiu u Paliuli, ua luau iho lu n< ] ♦« kuak<»ko ikiika i!uua o Hina ;u ♦ liio, at4e nae he keiki i lu»oma | **|M U, a ua hooiuanp ipo h<m i huUuwkekuM Ann < na hek; «aika U»h, k «h ik*' ia nn pum>ln - uU i ka moana, a na p»ho!a hoi: <e la ka ino m.-iluna $ ka uiukupuoi nui o Uhwhm, a *• ka o!tia hoi o kā manawa i ike ia keia auo iuo 0 UUa wa!Ui«& M jU &ĪUA 4

« ua iii<i im j njt , a , u> M k»!o »)e n« kuhiknh; pu j..ne » *f »lo.hlii, ii i:* ui i i;» n«e k(» iakini n.n miika. »p u Iwki .I- Ui h*,,, ke h.'iK.e >je i ke kumu nui o Kei;i 'i ki pnpiili,.« uiiH o k.i ito> iii.-iliiu» t , a \» iui, a (i.k« i|.pyn« i |u«>. u « i kti,t u>»u ima «pmj © ik* ' Oi, (>ia im ilt»ilikulmtmuu kC->'-iki ii 11ii»„* ihn, o l{t*if» ipu >>«»»«') kupaimlui n„ | n ,i „ Ui M , u (> i„ ■»» k«)«« opu limi„- J, a. n «»i,.„ i " w il< »« ka Uuu i t„a ia hfpiuai. . ■ '■ .. , b"o£ lo.iop .pn nna mni o kai hii I*l* !jints h<t«uu ktip.uu- ■ H'i k »ke thr> ; h .11»..*;. IlinHuluoinH i kn inon <i «uha iik u Uiu.iaukekele, s , 0° '' ol ka nea a.i|i,a kt*iu iu m>»•1«. h i liiinhui i>w itt iue _ kfma \naknl<i c ana i ka ukiu uta"i»" <> KuailuOani.

T h(».,iua. i>. p.j lua Aoa <, UnianlU'.uia i Keia. iiu»>pui;ii u'i j >Mkel.j hiui, Ui» huulM.l.» iji<i Ja o in e i ilh k.i , j uioonnu Hii;i i ke hhmwh kniiiana o A.iiiiio, a e kiipu 1,»« ia rirt» 1 ' 11 fl '' Uan.ii » Ilmiiuiu >hia *•'k f luki> i.ku ui. u uh li'«i uu u'-.u lu " !'"* »'i.i a uuhvf pu i kuiil i haiuu ;ij>u \,y ,n u k.iuu ufu"uui)a, h e 1 .'"{l j, «l.'li Utl ll 'i IK4 uetJ #ll:| « e < j !a kiiu.iuh.ni o kaua uiuupuini ? llUlihl'lK. I ku Wit ih> !n>i a llii.aului liia e i n»i «na i kmu u:in>puim e i'ii'puka iuau ati;i ua . iu;iiiii»e U..u-«liH-kupua i t i i ui<iu oiei-i a a Kalni lia.u.i i h.muiiu pi j)i> olt 'i. Hnuai i.o iiunji.fl svnu iu ( ,e # vahīnb lUiiikai, a uui puj d ne uu »"i i ka Ike i kē Knim, uluila, nia iio t <>Kttt-.i kh« kiiiiul hua > ui o'ke Alii i\iekitj o Ktjjiiheluui, a u iie knue - ia v>la ke:a -n t u iwi «au kfiu •>a»i fif aku," Ua houpu'ia wuu ua ««r Kii «,vu uuku uiui .« .H. a UKHipuua, a h.ki i ua pii am •6 «* ke kiuo o nau.i .noopuu.i, a pii ue la n.> hm ku u'i t ,i . u

la uio.p.uiii kupaiaiu.lui nti u iliuauiuuhia* (A.tl« i pau)