Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 50, 15 May 1919 — KA HALAWAI O NA WAHINE MA MOOHEAU [ARTICLE]

KA HALAWAI O NA WAHINE MA MOOHEAU

0 kela hah. wai i malama ia ma fee ahiahi o ka Poalua i hata, nia. pahn ke&ahi halawai piha maoii i miilaai?. ia ma keh Ho!o o Moo-

ht*au, oiai, uh in ria nolio 1 hoCKHMkdukflu ia, a un kuku na pne i hele ae i ka halawai iluna, a e like me ka niii o k;i p.»e- iluna ok« ho!o, pdu 10 hoi ka p>e i!»Jo a e kuku «fiR ho' ma ke alapii ppii nna iluni y kela H■»!«*. 0 keknhi-mp;i rir> hoi i oaahalo 'iU» ia ma keia halawai, oia īi>) ka maluhia maoli no'o na .hana i law*-lawe ia, a ui hoolohe ia na haioklo me ke ohohia nui< Ua h<v»malu if keia hala w.u e

Dvsha, a i kokua ia hoi e L )iō Kalakamika ma ka hoolauna ana i na poe hMiolelo oia ahiahi. O ka inea mīia no nana i wehe na hana «ia ahiahi, oia no ka Pertsidena o ka Hni Imi Pono o na #ahine, o!a hoi o Mra J. M. Dowgett o H'inoluln, a he mau olelo kuliu inaoli na olelo i wehewehe ia tnai e keiā Lede, a e ana r.o hoi i na kuu n kapono oJe maoli o »>h Hoa o ka Ahnolelo Lunamākaai

nana i kue ai no i ka lakou mar mea i hoopaa ai ma ko lakou Kahuahana, ia i hele ai'hoi imua o ka lehulehu e haiolelo ai no ka pono e hnawi ia keia pono i n.t wahine, a i sa wa nae o ka ho »kp ia mau /'olelp hoopaa" a lakou, alailn, hoi h >pe ho la lakoe, Ua kamailin pu no hoi oia i ke kulana o na wahine iluko iho nei o keia kaua weliweli o Kuropa, a ua iilo lakou i mea lawē i ka inakalua 0 na kane i hele i ke kaua, a e hoolako akn ana ia lakou «ne na lako kaua, ame na inea e pono ai laiou ke kahua kaua o ka ehaeha, aole h>i ma na hana hoolako kau» wale, aka, ua lawe n > nn wahine i ke koikoi o ka palau ana ma na kihapai, atne ke kaou ana i na lako &i i mea e ho >lako ia aku ai na puali koa ma ke kahui kaua, aia n*e a ma kahi o ka haawi aku i keia pouokaiilike i na' maku ihineokaaina, akila, ho>leiho la sela mau Hoa o ka no Ka haawi ana aku i keia mea no a lukou i hoopaa wahawai wale ai'i Ka

ienuleho koho b.irota o keia awm. He nui wale aku kana uif»u oldo kuikoi i waiho ia akn imua o ke!a anaina ia ahiahi, a na ka Seriat>a Desha i unuhi aku kekahi nmi moa waiwai nui o kela haiolelo ma ka olelo inakuahine o ka alna/ Ua haiolelo pu no hoi kona hoa

i hele i au pu mai t.i i keia toau Kaī, oia hoi o Mrs, L»hibhi Wf bb, a h*> inau hoi e hoikeike ena i na hf.ua i hoohnna ia e na Wahina ma ka Ahaolelo Teritori mai nei, a ē wehewehean* hoi i na hana ruaika 5 o n» wahine, aole hoi i heie wule aku e hana hnohaunaele i ka hanohano o na Hoa o ka Ahanielo. Na Loio Kahika'iiika kekahi māu waiwHi !oft, a e hoike ann i kekahi mio kutu« maikai loa e pt>nō ai e hanwi ia keia pono koho i na wahine, a aoie hoi e lilo o Hh waii nei i aina M hapa-feui koa, « | ;iina !iapt kauwū-knapfta, M s ma ka haawi o!e ana o n« Hoa o kn Ahao}*rlo Tt*ritori i kein p .n->, ua hoomau akM lakou ia ano uo-io hu.* o ka aina. He mau <4el> « hohia 5h kela a ka K»hika o?ka O k.*» hoj>e o mea b»ii)!e?o r? ahiihi, oia no makuahtne !lr§, Aimn Kiiflrah', \ nana ? hoik»* m i tt*kf.iii ma" kvīruup-t)e' ho k * m«®' l> : !' I **>kahi tti«u kumu i tr»kau horiua whlp ai kekahi toāU Luiīa-'

ti; kaainana, a pipehi alnha nle i bila kanawai, me ka imi 'olinao i ka oiaio oia mnu kumu hr,o'aha pepehi o na enemf o ka pono koho b>r< ta o n* wahine. "Ua lilo na olelo hnonninni wale no ka hele mi3l o n-t kna Amerika j lĪHwaii ne', a !nwe tru»i ka i ka lakon tnan whhine i hnomakauknu wa!e i ke!a man II >a v> ka Ahnolelo, oini siae, wahi ;i ka" Mrf;r haiolel'», "Aole ■paha keln mau Hoe o ka 'AhHolelo i h(\imftopnpo, 'aole he koho har"t;i o t»a kon Amerika, a o na wahine e

-ina i na koi knm:»u o Amorika,_aole loa e loaa ia lakou kela mau pono koh » bur. tj. Uh makau honua wāfe~¥ēiā — āīāā Koa ō~kā Ahaoleio i r;a mea hoomaknukau wale. Ni' ka uku o n» wahine i lui auhau e like me na kane, ua ho-i--kftka mai ka Makuahino i ke kahua ole o kela mau olelo, oiai, ei v riO na wahine ke u>;u nei kekahi poe o iak<>u 1 n.a auliau waiwai, a ti.e kanaw.ui imhau hoi, pole i h opaa ia na wahine e u%u ina auhau kino, aia no a hooluli ia kela kaoaw:.ii, alaila, hiki ke anh-jn ia na wah'ne i ka auhiiu kino.

ile nui aku na oielo pale a ka Makuahine Aima N:iwahi i"kamn-ili-O' av imua o keia a.naina me ke ohohia

uui ia. a waiii a kekahi makam*ka haole o makou i kaniailio inii ai ia u.nkou, "Ea, he am L »:o makauit'vu mao-li no o Mrs. Naw.f»hi ma kf

pale &na i ka p >no o na wahioe, a ua noiau' no lioi kana rn;iU olelo pale.no ka pono o na wahine.''

Ua hookuu ia kela ha-lawai o n» wahine o Hilo nei me ka uui o ke ohohia ia oua oleio a »a - p<>e olelo ma ia ahiahi, a na lilo hoi na ■olelo oia ohiahi i ai no ka noonoo o kekah< po« kulanaluna ma kei.v uipono o na w-.ihine.