Ka Hoku o Hawaii, Volume XIII, Number 37, 12 February 1920 — HE MOOLELO NO MIRAPI KA MEA I KAPAIA KA MAHINA O ISERAELA AME KA HOOMAAUIA ANA O NA HEBERA MA AIKUPIKA [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MIRAPI KA MEA I KAPAIA KA MAHINA O ISERAELA AME KA HOOMAAUIA ANA O NA HEBERA MA AIKUPIKA

Iloko > kela wa i hoike aku a'i o 'Seti i ' aii'i nui <■ ka lakou liuakai, me ka | • }Kiik< ; p'i ;u? i aikn, i na <* 'honpaakiki ana | 0 Parao an»- kona 1. kanaka, a-Iaila, e } hoi-ii iiiai ana h' 1 poiiii " '' maluna oiakou. . I . k a 1.1" >k! ;ia i ]! 1. o >'i"t I —1 .{• >' j ii—kii-1 ni:tiho ar,a o kn wa 110 ia » Pay.io i pane.! m rii "ai. — - 1 "K<* l'.l'.- 'n»-i -au i kon m»iino o ka j hoo;jvna Moi i,> Aiknpika :i<'i, aka, mai n;ua nr-u ri.>'kou inanan e hooknu ip aku ka iahni Isaraela māi Aikui>ika nei, a i k< ia la oiai <> Parao am<' k'ona pnalikoa ua k'ikoki' loa •* h)huvai aleu me ki ia lahu'i kanaka. Ke -olelo mai iku oe e !ī''•.'k: makou i 'ko makou u.hai ana maho{>e o lakou'. AHleanei e nkaii pu mai ana ka IiOoilina Moi " Aiku;>ika nei mahop<.' o Parao OM "Aole loa, wahi a>i'ti i. pane aku ai we ka leo. moakaka, a • fiai o n-a Aku'a Aikupika iiei. Ke alakai mai nei lakou i kuii alaheie ma ke Kai Ula, eia nae ke hoopaakik'- n< i no <«■ i ka nhai ana mahoj»c o k ia poe. a nolaila <■ iike nie k<>u h ' pad :ki ana e ii<'k* 'imua, p< la no ua' Ak"u \ikupika nei -'haalele ai ia o<' ame kou maii koa, iia'u. keia inanao tj iioike aku nei unna o'u, aka, na na Akua 110 1 '< o Aikupika hei * I ka !<,!)< ana 11 Pamo i keia manao o 'Kcti, ua m koke ae-'la'oiii iiluia. o kona niau knhikuhi puuone iua paha ua hoike k<*'Akua Amona. ame' T>iri ia lakon e halawai a.ia 01 a ans« kona mau k<>a me ki kalii ho|>ēiVa Weliweli ina ke fCai T*Ia. Ina lie oiaio ka hoike a Seti ame kona mau ukali. alaila, o ka hoi hope no ia o na mea'anau. " I ka lolie ana o na kuhikuhi puuone i ka manao 0 I'arao, aole loa he hookahi o iakou i pane mai a oiai ua hoopouli ia' ko iaKo-i ik<- ■ ka mana '> k<- Akua o k;t Lahui I«araela, a ua hikt ole no hoi ia lakou k<- :k<' aia la iliea ka lahui Isaraela iloko o keia wa. No ka hiki ole īa lakou kc pane, ua niuau hou o Parao ia iakou, a oia ka wa a kekahi kuhikuhi punone i pane mai ai. "K ola mau loa 0 Parao, ka Moi o Aikupika n<-i. Ma ka hoike a ke Akua Amona ame Isiri o na kupuna o kakou. ua pololei ka manao o ka hooilina -\loi Seti, a oiai o kela ao 'poelei-le a kakou' <■ ike nei i na'la aj<clu niamna pono o kakoa, o na Akua 110 ia .0 iia liupiina e alalai mai ana i ko kakon ahihele oiai l.e poino aia pono ma'mua 0 kakou 0 ke ao ahi a kakou e ike ana i ka po o ke Akua no ia o ka lahui kanaka I?araela e alakai ana inamua 0 lakoU." I ka hooki ana iho o keia wahi kuhikuhi puuone i kana kaenailio ana, oia no ka wa o na poe e ae apau i hooho Jike mai ai , "Aole loa pela e Parao. Ma ka la apopo e halawai ana kakon apau me keia lahui kanaka īsaraela, anai'aku ana kakou ia lakou apau loa, a o na waiwai a lakou e lawe pu nei, oia hoi ka pi]ji, b.i].a ame na waiwai e ae a lakou i hoahu ai ma ka aina o Ko.aena, no kakou ia mau waiwai apau, nolaila e ola mau loa o Parao, ke ahi, ke koko ame ka paiiikaua." I ka loiie ana o Seti i keia leo olowaln <> na kanaka, ua kulou iho la koua poo ilalo, a no Parao'lioi abic oia i ek<nnu iki mai. A liuliu ua huli mai la o Seti a uane iiiiUa o Parao. !\Iamtili o ka lokahi ana o kou man koa arne na kuiiikuhi puuone o Aiku]>ika nei 110 ka iiele ana imua, ke liaawi aku aei au i ko'u aloii'a Iiope Ioa ia Parao, a eia au ame ko'u mau koa ke hoi hou nei i lioi>e, a oiai ua liiki o!e ia'u ke hoopaaklki aku e hele imua mamuli o ke akeakea o ua Akua o Aikupika nei. Nolaila o ke alohn hopt v no kou e Parao. Me ka hoohakalia ole iho, ua liuli mai I» o -Seti ine kona mau ukali no kabi a ko lakou man kaa kana e ku ana. No Parav> lioi ua pihā ioa oia nie ke pīhoihoi, a o kana kauohā hope e nee aku na mea apau imua. Noiaila ka mea heluhehi 0 keia 11100elo »0 la kakoii i kn hoopaakiki o Para<"> am>' k.ma mau koa no ka nee ana imua. ae huli ae kakakou a nana i» S*'tī ma <■ hoi ah: i ho]>e. la Scti ma 0 !>oi nei, na olelo akti lā o Ana h Seti; "K Scti, ka hooilina Moi o Aiku]>ikā nei. ao!e aaei <>u manao he liana pono na kakon ka iioi ana a malumi ■> kēla pnu a kakou i iko ai i ka 'alnn Isarat-la e hele ana iwaenao ke Kai l'la. malaila kaken e nanā aku ai i ko kakou inau koa. "He mea pololei kau e oklo mai nei 0 Ana. aka nae, ke minamina nei an i na kauaka koa o Aiku}>tka i.ei i ka pau nuii | 1 ka make ma ke'a Kai r>a, mauuili o ko Parao h.oopaakiki, wahi « S<>ti. "Aole anei <»i; m <n;s.'*- e hooko io U ana ka ukh> a k<»h» wahiue \f irsaju o like !uc kiUī« i hoike lst o oe aku «ua kft | Moi o Aikupika nta keia inua ak-u wahi liou » Aiia. Hoko <> k<T« »•» akalu n 1 o Ki a pane inoia o oia m . !>oi ke kulnknhi punoue i lv. Te i ka heK' pu aua nu !4aao mailoko o ke Ka< Vl;f

"lli' !iiou oiiil'i Ioū 'ka'u o h>nVc nei, o >. ii ana ka Mc>i o Aiknpika ma knlii o j Air-u'iws«,- a (i Mirapi ai>a ka Moiwaliine i> A;kr f j>jka, m uuuinili o na hana mana a ii i:i wuiiīne, c lilo aku ai k.i lahui Aikupiku i jirv. Iiooiaana. i •. ke ••A-kua oiai>>. H )ilo ana keia wahiiu' i Kauhi nui maluna o ka 'a'nia h<iVuik<ia." fci la a po ua hoea aku la lakoU nei ihma pono o ka a : kc ao aaa ao, ua h.uli aku ia lakou nei a nana i kalii o hoomoaiia au* o na koa o Parao m» na aoi>ne o ke -Kai Ula.' Ko ike akn noi la-' kou iKii i ka. pau o na halelole i ka woho-wi-iii', ka hooniakankan o na kaa kaua, ame ka hoomaka nna o ke kaoo kanaka | nui v iloko o ki' Kai UUi. O ka haan ina hoopahaoliao inua loa a lakoii nei i ike ai'ina kela kakaliiaka oia no ka j>uka ana ac o ba la mo he koko ala ka ula, a oia ku Ki i pane niai ai imua o lakou iiei. iJ hoaiiona koko k. ia, .1 ki' hoike r ".lai nt-i iio na lani 1 ka |ioino welivvclj 0 !i.., a u.ai ana nialuna o l'arao _anio k.'iiii 11I111 k<>a.'' K+' liaka poiio nei Lakou nei i ka noe o ki- 'ka'oo kanaka nn: iloko n ko K«i l'la.l'a maloo ka wat, a ku ana ka wai me j ho pali pnhaku ala ma kola amo keia aoao. Noka lahni lsaracla hoi ko ike 1 aku iii'i liikou nri e hiwimoana ana lakmi j ma kola aoa" o ke Kai l'la., e a ana k<> >!;i o na m-'liai, aolo o lakou noonoo ae ria i< Parao nie na-koa ke aluahi ?kn neiia lakou.- Aolr ko an eleeli' v lakou nei i ike ai e in-le ana mahope o ka lahui l~iiriela. I ke kaa ana o na koa o Parao iwaena- ] konn o ke Kai Uh, o ka wa 110 ia o lat kou āei i iohe aku ai 'i kekaln' halula ano e, ia nana anā akn a lakou nei, ua hoi ke- Kai l 'la a koun niau, a<>Ie hoi ke kaoo kanaka nui a iakou i ike ai, ua niake o [ Parao auii'kona miin k<ia. O k<*ia ka h'wiko ia ana f> ka moeiihani' h Mir»pi. I ka itoe.a ana aku o Seti aine kon» mau'koa, 110 ke kiilanak uihale 0 Aiknpika ua pahola aku la ka lono ma na walii aj>au o ka ? ina no ka maki' aiva o Parao amo kona mau koa, a ua lilo keia lono kanmaha ano nni i mea na ka lahu 1 e kanikau ai n<» liookahi anahnl'i. No ka 3fonvahine Useti hoi, i kona lohe ana ua niake 0 Parao ame kona iiiiii! koa.ua haaleie ih" h oia i ka hale. alii o Par;n>, a hoi aku la h noho ma Tani, he kulahakauhfil<' ma ka hema loa o Aikupika, a malaila oia i lawe ponoi ai i kona ola ma laau make. I ka \va i ]>au ai kc kanikau ana o ka lahui Aikupika, ua lioomaka koke na makaainanā e pono ia Seti i Moi 110 Aikupika, a oiai oia hookahi ka pua alii j koe o Aikupika e ola ana, a i ka la ona i poni ia ai, oia kekahUa ano nui loa 1 ike ia ma Aikupika. Mahope iho o ka nohoalli ana o Seti, ua kuahaua ae la oia a puni |ka aina, e lioomana na kanaka apau i ke Akua o Mirapi, a oiai oia hookahi k< Ākna oiaio. He mea oiaio ua hoolohe na kanaka a{iau i keia kuahaua m ko !;.kou mei, a ua olelo ia ma keia mooielo, iīa lionmaka hoii ka lahiii Aikupika e ulu, a ua maluhia hoi ka noho ana o ka aina mai 0 a o. No Mirapi ua lilo ae la oia he Moiwaiiine 110 Aiknpika, a o kana hana mua loa, o na wahine Hcl>era i mare i na kane Aikupika ua lioakoakoa mai la oia ia lakou ina kona haledk'.i, a liookahi a lakou han'a 0 ka hoemaiia hou i ke Akua o na kupiina o lakou, a āole hoi e like me ka wa e noho ana keia poe wahiue mā ka mau kanē Aikupika, ka hoomana i na Akua kii o lakōiu la Mirapi e noho aha nnia ka halealii e loaa mau ana iaia ka hoike mai ka uhane mai o kona nwkuakane i hala i ka po, e hoike mai ana iaia aia ka lāhui ! I«araela ke auwana hele aīa iloko 0 ka j a ua nele hoi lakou i ka malamaiama ole naha e alakai ia a ua makemake ia hoī ka Mirapi inau kokua 'uha ia lakon, aka, c līke me ko Mirapi hoihoi ole e hoi hou'a hoho pu me La'iana ke kauē i hoopālau ia nana, pala eia i pale ai i keia kauoha a kona ! mak'iakāne i hal i 1' ka po, a ua noho iho no oia me kuna kane i aloha ai iloko 0 <ā hauoli 110 ke koena o ko laua mau la. A ua lilo no hoi ka Mirapi alakai ana 1 ha lahui Aikupika he mea pulama nui īa. O keia ka pau ana o ka moolelo o Mirapi a ma keia 'pule ae, e oiJi hon sku ai he moolelo hooniua pmiwai. nolaila, e na makamaka helunelu o ka Hoku 0 Hawaii, e hoomanawamii iho 110 ka iini a oili aku. KA IIOPENA. hooholo mai la ka Ahaolelo Lalmi o na uwoa olelo ole apau i lawe ia e ke Aupuni o Amerika t ka wa kaua iho nei. 0 hoihoi hou ia aku 110 ia i ko lak 11 mau ona i ka wa e holo ai o ke kuikahi maluhia o ke ao nei i ka Ahaolelo. Ua pili keia i ka uuea olelo ole Mareoni o Hawaii net. E malama am m wahine haole o ka halepule Rthopa o Ililo n< i he aha hulahula Kuropa nia ka halekoa o Hilo nei i ka la 14 o keia mahiu*. No ka pomaik»i keiu oia Kkalosia, K makima aua im wainne 0 ka hale- ; pule Pukiki o llonoum iu aha hulahula | Eiin pa m;i kuia IWiu» iho maleko o ka haleknla. no ka pomaikai o ko iakou hali'pule. E lio.'leale» ia ana keia Aha hukhula e Pani Tallct o lliio uei. Ma ka lioike a K*-)vasu Kalc|HV o Uilo nei. na Iioouph aku h\ tla kepani o NāAieluu Kau. he itW 1,0 ke kokua ana i ka noe olohāni >uā Houolulu. I#t>. k*hi 00 n» Kepa^.