Ka Hoku o Hawaii, Volume XXII, Number 45, 23 April 1929 — HE MOOLELO NO TERZAN KE ALII O NA MABU AO Ka Mea Lakaole [ARTICLE]

HE MOOLELO NO TERZAN KE ALII O NA MABU AO Ka Mea Lakaole

MOKUNA 'XXIII OA HOPU 01JL 1A NA PIO

U*kaikfeii* ak« la kft Led« » fcw« >■»•* • K*hots®eui Ludo** • Pa®tBet* «i k* tke im &ai o «• IC»h«nanui nei t k«i» «kan« l »»»« »» •k« *■ • w&iko m« ko»« •>•. •» ko«« boo «wwpopo eo» o ka Led« k»i» • k«ns ntOM i hoohiki nai loa ai •• hohol» m la m» koo» h«le helena kMmanaaaoi ka olino h«boli. • ailiaiii •• !• «»• ' kon * meu lims me k« &no h«««ii. • boop«ka ra«i 1* kon* ■•« l«he - l«h« ano wiwi i kei» m»« oleio mahaloi kaoa kauwa PanasaU ma ka boop«ka ana mai i k«ia mao olelo mahalo

"E Panasata maikaf! Aole oe • nele ana i ka uku maikai «o keia hana auji hooko aku la A piha maoii «o ho» wau i ki oli i «• !• hoi o keia nanaka apah'. wale kekahi e iiln pu i pio oa ka«a. alaiia. o ka iiio hoiookoa no ia o Faiudona malalo o ko kaaamau wawae • kuu Faoa sata maikai "

'E ku« Haku maikai, eia •}% he p«o na kaua i keia manawa," wahi a Panaseta me aa i«o ano hooio.

"Heaha ia mea au i khoiailio raai 1« • kuu Panaseta maikai? He oiaio aoei kaa i kamaiiio mai ia. ua 1110 mai la o Tasana-jede~ garu i fio na kaua ua make anei oia mai ko« lima aita. E oiaolu oe e h»i loke .mai me ka awiwi, oioi. ua hele oloko o'u a Diha i ka manao pinoihoi. £ o)i;olo e hoike koke mai me ka awiwi « kuu Panaseta maikai?"

' Ua iilo oia he pi© ola na kaaa e kuu Haku waikai. Eia oia he pio i keia manawa ma kela keena paheie. ai hoomakaukau mna ia hoi no ka poe h ; ki oie ka hopu pio ia, oiai, oa oi a«iu ko lakou īkaika i ka poe nana lakoa e hopu-pio aku. Aole ona alahele e pakele e pakele hoa ai. ae kaii ana oia no na hookau ia aka o ka hoopai weliweii maluna ona, e like me kaa e hookaa aku ai maiuna o keia kaaaka apuhi wale i ke kulana o k« Keiki a ko kakoa axaa e hiiinai nei." "He pookela maoli no kou aka mai \ kau Panaseta maikai, a arle loa oe« nele '' A aoie i pau pono aku keia mau o'elo a ke Kahunanai Ludona, ua hemo koke mai ta ka puka o ka rumi a is«a e noho ana, a hoea mai la kekahi o na Kahuna lawe-, iawe malalo o ke Kahuaaaui Ludona, a kamaiiio «ai ia me ka leo pihoi'noi loa i keia aaaa oiele. "B awiwi oe e kuu Haku. oia ua koa e Jedona ke komo mai nei ma te alahele e hoea mai ai i keia.fumi" "Ualiehena ia paha oe, oiai, •ia ka kakou mau koa ke kiai makaala ioa nei i na puka apau o Halealii, a ua kiai p« ia no kei na alaheie apaa e hoea aai ai i ka Heiau o ko kakou ak«a. Ua ane hehena ia paha kea noono no na ano pihoihoi o keia mau la'' "Aoie wau i hehena e kou Haea naiieai, aka, eia wau ke kamailio akn nei i %a me* oiaio ia oe, a eia iakou ke hele mai nei ma ke a!ahuna e hoea mai ai i keia rumi. a aole paha e iialiu a hoea mai no iakoa i k«ia wahi a ktkoi\jLVanaillonel. Ua komo aai lakou

ma k« Ihuui • hoM *** ai i h* &»!■—lwilml» " "Kt BWM Mi waa •!•)• k« k«ia Kiiwi «u • k*«MiUo msi mī. otai, omi is al«h«U m t Imm mai »«t o T•**!»«• )#<!•• jfur». i m h« «aaala, oia m k«ai po* i hala pa raal mL E iioi kok« aka ot i ka aiaia a kaia loiw i lawe ia mai la ia oa • kaa Ha*« " Ua hoio awiwi aka la oa !•- kaaaoai Ladooa aei ao k*la pak* e *o®« »ai ai ma ka alahaaa a feocDO nai ana aiai k« Kaiana— kaahaio nai. a ike i« aka ia ao •ia i ka oiaio o ea ol«>o a k«la Kakuaa law«lawo • ka H«laa i lawe mai ai. oiai. ua ik« i» aku la oia i kakahi maa koa o Jed«na « hei« aaa me ke ano hooaaopopo oie t ka ikkoa wahi • h«l« aka ai. oiai. «a aaiowal* honua iho la ko lakoa aiakai aaoa lakou i aiakai mai ma kela aiahuaa mai ke K.ulanakaahaie a komo hoi iloko o ka Heiāo o ko akaa, ai noho m% na ia h«i e ke Kahananai Lu — dona

Aoie keiw po« kua a Taa«ioa i aiakai mai •! i ike moa i k»l« •lahuaa. a «a maopopo olfc no hoi ia īakou ka aiahc.le e hele aku ai iakou. oial, «a nalowaie hoeua iho la ko l*KOtt alakai a lakou i kiimai n«i ai. a oia hoi o Tasana.

I ka ike ana o «a Kahunamii Ladona nei i keia kulana ano hoaa o kela nau koa oa ialaa koke ae ia ola i kekahi kaula e lewaiewa ana ma kahi kokoke i kelapaka o kela rumi. a hoki mai la no eiima maoawa, a 'a manawa no i lohe ia aku ai ka ieo o kekahi 'oeie kahaa mai ka aleo mai o k» Haiau nui o ko la— kouakua. la manawa pu no hoi ua Ka— huaanui Ludona oei i kamail'o mai ia Panaseta me keia Kahuna lawelaweo ka Heiau i keia mau oielokauoha. "E hapai mai olua i ka wa*jioe opīo. &e hahai *nai hoi mahope o'u," wahl a «a Kahunanai Lu— dona i kamailio aku ai la lhua.

Ua hooko ko « mai li no o Panasata me kona hoa Kahuna lawelawe o ka Heiau i ka l«o kauoha o ko laua haku, ua hapai ia ae la ka Lede Jane a lawe ia aku la i kahi a ke Kahunanul Ludona e aiakai nei. Mawaena aku o kekahi mau alahele kikeekee ae pii ana hoi ma kekahi ala pii ponaku. ae pohiLi ai no hoi ka malihini ke ukali ak«i mahope oia >lahele pohihi, ua lawe ia aku la ka Lede Jane me ka paa no o kona waha i ke pani ia, ae hiki ole ai iaia ke hoopuka ae i kekahi olelo-

Da faoea aku la ka lakoa haa— kai here ma l'a aoao hikina o ka H«iau n*ii o Jede bena Oto, a ma kekahikeena paa e kokoke ioa ana i ke kuaahu e mobai ia ai Ina mohai ia ai na mohai kanaka, ua waiho ia īho la ka Lede Jane, |a ia maaawa no hoi • Lndona i kauoha Uaika aku ai i kela naao Kahuna lawelawe oaa, e kiai makaala loa iaua i ka iakoa pio, oiai, e hele ana oia e ata<ai kino i kona mau koa e ku paie ana ma e« puka oka Haiealii a aae na puka e hoea mai ai i ka heiau nui o ko ialou akaa. I k4la manawa io ne i kani a) kela mau lee kahea o ka bele o ka heiau o ko laaeu akua, a he mau kani ana no hoi i Hoomaopopo ia • na poe kok«a «ahope o Lidona ke Kahinan«i, ae kahea mai ana i na kokua nai «a lehu- i lehu aku o ka pee mahope o ki Kahanahni. i Ua ala io oaai la no ka poe mahope o ua Kahuna nai nei, a hoea ae la lakou na aa alahele e hoea ak« ai i kala Keeaa nui o k# Kahunanai. 0 keia maa koa hoi a Taaana i alakai mai ai, ua hoi-hope aka ia lakon no hope,

olai. aa auwpope ola iho la tē lahoa ha nu • haea aka ai. oia*, «a mS#volo ak« la hoi ha lakoa aiakai mai waoaa akiaiakoa tJahaii hoi aka ia lakou i bo»a. a hiki I kahahl wahi iMiki loa o c#la alah«l« haaa, aiaila. hi paia mal la lakaa aia ia «rahi» oiai, h« hookahi walo ao mm • hfhi ho kooao aka ata kela wahl a holi alah«i« haoa, a «a hiki ioa hoi i keia n»a« koa i alakai ia »ai • T«Baaa he kapaie aku i ka I«ha— leha • ka p*e aahop* o k« Ka— haaanai • aiuala aka ana aahopo o lakoa

I k#i« «ēmwā • oloāAā *n« k» k««« nawMoi o •• mmu» «loa. q« hoeon» tku la no 0« {Kahuaa■ui »«i f kakahi »«u «i«lt • hoolāhā aka iwaeaa o kooa poa, ao ka hopa-»io ia ana o "Doru-la— Oto," a na liio teoi ( pio aalaio o ka mana 0 oa Kahaaaooi nei. a he zaa« olela h»o!aha aku kaia i maa « ol ae ai ka ikaika naa ka aaao o aa KahoHanoi nai. aa haa Mla ai boi kekahi poe manao kalanalana waie i ko iakoo hiii— nai ia Tasaoa ma ka ano oia ka kaiki a ko iakao akoa.

Ua hoomaopopa po iho la no oa Kahonauoi L«dona noi. he mea pono ao hoi e kii ia ako • Lutanala Obagazi ka mea hoi • iamaia n«i ma ka heiau o Jede-baoa-Otc, ae hoea mai hoi i kahi 0 ka hooiii kaua. ae lilo paha kona hooa ana mai \ naaa hoo— homo ak« 1 k« ano makau iwaena 0 ka poe koe mai i ke Kahonanui ae lilo pu a> hoi ka hoea ana o ua Lotanela Kelemanla hehena nei i leumu hookomo lo ak« i k* manao hiiiaai iwaena o ka po« mahape o Ludona, e ia io no ko lakou akua k« kakua nei mahopo ooa, a h« komu ia e noni loa aku ai ka ieaika oka haaaka ana mahope 0 kona aoao, nolaila, na hooona ia axo la kekahi mau kauwa me keieahi mau kaowa kano, e hele i ke Keena o na fcLutanela Kelemania hehena nei, ae hoike aleo iaia i ke komo, ana mai 0 na eaemi e lawa pio i kona Heiao. a he mea pono ia'a e haawi mai i na kokua i na koa e' paio ana mahope 0 kona hano— hano, 1 k« hoea ana aka 0 kekahi Kahona Hoko 0 ke Keena o uai akua Kelemania hehena nei o lakou, u? kukuli iho la ua Ka— | huna nei imua o uaLukanela! Kelemania nei, a Kamailio aku )aj 1 keia mau olelo ano kanaenae!

imua ona "0! E J«de-bena'-Oto. «a komo mai la ka poa koa kue >a ae, ai aiakai ia hoi e Jedoa« ame kela mea apuhl wale i kona ano akua, ae kapa ana hoi iaia iho ke "Keiki oau" ]e ko makou akua, i nolaila, ua noi mai nei keu Kahuna nui, e hele ae oe e haawi i na kokua i ka poe e paio nei raa kou aoao." I ka iohe ana o ea akua Luta— nela Kelen ania hehena n«i i kela «ia« olelo a keia Kahuna i boo— una ia mai e Ludona, ua la oia īlnna mai kahi ara emoe ana iwaeaa o «a ili nolanolu, o na holoholona, a pii ae ia ma kona halehelena ke ano ahiu hehena,! ame k« ieo ano «hiu, «i hookomo aka h«i i ke ««o m«k«« iw«e«« o | na k««w« iawelawe e kukuli i h«0M«n« mai ana iaia, «« hoo-— pak» «e i« oi« i kei« an «)el« •no ahi« «e hoi oka nea i «ehe ia e ka «hane o ke ano hehena. "0w«« o Jed#-benaOto. E heie akn «n«iw«en« o keia poe keiki • ka poeieeie, «e hoopai aku i« lakou me ka eielo weiiweli j oka «iwila. E hoopio aka ana wau i keia poe keiki oka pu me kaa maaa kaaahao. E hahai mai oakoa mahope o' u ae ike tf« «ukeu i kwa mana hoe make aku f keia poe kue i ka | mana o bena-Oto." A(le I paa