Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVI, Number 43, 15 April 1942 — Malama Maikai Ia Na Pio Amelika [ARTICLE]

Malama Maikai Ia Na Pio Amelika

Na pio kaua Amelika o 366 i paapio ai rr>a na mokupuni Kilipaki, Wake ame Guam, i na Kepani a hoihoi ia ma Zentsuji, mokupuni o Shikoku, ke malama maikai isa mai nei lakou, e like me na lono i hoike ia mai i Hawaii nei, ma ke Kea Ulaula Lahui mai. Eia nae h o i, ua makemake ae na kanaka i na mea hoolaulea, ame na meaai ano maikai ae ame na leka mai na poe mai ka home aku. O keLa iho la na. mea ano nui i loaa mai ma na wahi ku kaokoa no na mea e pili ana i na kanaka i haulehia aku iloko o ka lima o ka enemi. O Ka hapanui o na kai ame na, poe kiwila i paapio iloko o na ka- ( hua kaua Amelika niawaho aku o Amelika, he m<au kupa no Idaho, Oregona, ame Wakinekona. O na: poe kiwila ame keia mau w a h i ] mai ame kekahi mau moknaina ae j 0 ke komohana uu hoohana ia mai tia hana kukulu o ka oihana kaua maluna o na mokupuni i paapio ai. Hoouna Ia I Ka Oihana | Kaua Moana | O ke kelekalapa maī kekahi a- j gena mai o ke Kea Ulaula Lahui j kai hoouna aku i ka oihana kaua moana i W-akinekona alaila hoike ia ae la i ke akea. E hoike ana keia mea, "Ua kipa ak\i ma ke kahua hoomoana o ka pio kaua ma. Zentsuji Malaki 12, i 1 ukaliia e na mea kokua mai ka buro ike ame ke Kea Ulaula Kepani. Aia ke kahua ma ka mokupuni nui o Shikoku ma ka akau i e kokoke ana i ke kaī Kuloko ma kekahi kahua palahalaha uliuli mawaena o na pmi i paa i na laau j paina; he ohiolu maikai., a aole : hoi he ma'i laW, j "O kauiiaie Makeke o Zentsuji ( me 25,000 kupa e noho kokoke j mai ana. Ua hoopuni i-a keia kahua j 0 eono eka me ka pa uwea kala- j kala ame ka pa laau. He elua kahua hoomoana koa, o elua hale ke ' kiekie, i loaa na puka niakani maileai, o 12000 mita kupika ka nuL . Ka huina piha he 500; ka helima , 1 keia manawa he 374. Hookaili 8erefcania mai S h a n g h a i, elua j Dutchman, he elima mau Ausetu-! ralia a <> ke iioena aku he poe A-! melika, he ewalu hoi mai Kilipaki I m4i, 20 raai Wake a o ke koeua aku ] mai Guam, He kanaha-kumaiua-! lima mau aliikoa, he lo kauka t he ■ elua mau kanaka hoohuihui laau! a he hookahi kauka hana nilio. Hoomehaaaia E Xa Kapuahi ! Ano Hou j "O na kahua i mahelehele ia o; loleo o na lumi mai ka hookahi a | i ka 14 mau moe. a lie elima kapa' moe o ka moe hookahi, he uluna ( ame na peia no na aliikoa. Hoo-; pumehana ia e na kapuahi «nn. hou. O na meaai o ke la, oia no ke. 300 grama palaeu, 300 grama laikiki, 150 ko ka huika ame ka uala. na uala maoli, na meaulu, ka i'a, toa hua moa, ete. Huina he 3,200 ■ ealonea. O ka i'o hv>loholona, ame n* meaai i hoonioniona ia me ke i kopaa, a i keia kau, o na j ua ano nele. O na pio opiopio ame j «leeieu ua haule ko iakou mau pa- ] o na poe kahiko a noho wale i kai pii inaliuvili.ua ae na paona. j "O u» kuke i waeia mai waena! mai o ua pio he haaa iloko o haiekuke ku kaawaie a he aui a | «kea a me ka maemae pu. ] "O ka paka puhi ua anaia he, 10 kikahki uo hookahi no ekolu ia. j e hke me ke kuiana iloko o ka oi-' hana kwu ] O na aaim ua lawa no ka n*iiawa akv» h« 120 mau paa kamaa i | koi i v loaa koke mai. E hoioi mau ka ka iole i na ia apau! ke uuukai ke oia kmo, e io&& no ka. au&u ana i ka wai wda u ke aiio Kepaiu i ua ia apau no u«a poe iiaaia a o kekahi poe e a« ma puie. Ue maikai na wahi hiwapam PiUkWK Ue ĀlinkaA Ha M oho Atia "Awi na pauli kaua hele Uoko o ua kaua. he kokok« aohoi ,ka Ual<4iva i valtaiva kaua maiaila. «akoiu uianaw». a na kauka pani ««lAila iloko o ka puk hookalu. £ nana m &na n hoi na iie kvv>kahi n'-wwa o ka He unukumamaluna s ltv*eha la e waiho ia maloko o ka A «hlkU oia poe i eha aa g poka pa-hu, he iKK>kalu i okua I hookahi wawa« nvaivu\a ae a ke

■ - T j kuli. He maikai nohoi ko lakou noIho ana. Aole he mea i make, Ua ! makemake na kauka hana Ame'llka e lawelawe i na hana hana niho. "Ua makemake plo i na puke, na lako nō na Iwula hooikaika kino ame paani, ka piano, na mikini paipaihua. O ka mana hoo--1 malu ka mea nana ia e hoopono--pono. "Ua malamaia na hoomana haipule e kekahi kahunapule i lilo pu i pio. He elua haneri mau pio' i haawi ia lakou iho no ka hana ana no ka hoomaem'ae ana t Itekah! mau wahl e kokOke ana i kekahi pūu e ku kokoke mai ana no ke kanu ana i' na uāla "kahiki, na' uala maoli, ka huika. Aole nohoi' t lioohalahala no ka 'lakou i hoo- \ hana ai. Ua uku* ia ! mai ke 60 a | ke 90 yen (kala Kepani) o k'a . e llke me ke ICuīanā. O na hana . maloko o ke ka&ua iioomoana no ! na hana i makemake ta e •uku ia ] he 15 a i ke S5 yen o ka la. E hoomakankaii ana rio ke kukulu ana ] i na hana e ukuia ai iloko o ke kulanakauhale. E loaa no ka uku 1 na Aliikoa e like me ke kulana a- ' no like o ke aliikoa Kep&ni. J "O ka mea 1 makemake loa ia . oia no ka holo leka ana me na ohana. I ka hoomaka ana iho nei o Malaki ua aeia na aiiikoa e hoouna i na leka pilikino i ko lakou]

mau ohaina ma Amelika ma ka ra<lto, aka nae hoi e noho me ka k»a ole mai o ka lono mai ka oiiana mai. Oia hoi ua <ae ia lakou e hoouna aku i ka lohe i ko lakou mau ohana e pili ana ia lakou, |a koe nae hoi ka loaa ana mai o |ka iono e pili ana i ka nohona o jna ohana. j "Ua iini keia mau pio e loaa imai na kokua ana ma ke dala ma |o ke kelekalapa mai ko lakou mau (ohana mai mao ka oihana kaua imoana la o Amelika Huipuia a i j joie ma o ke Kea Ul&ula la. Ua! |noi aku ma ka radio no na puolo ] I o na mea i hookomola iloko o na 'kini ame na omole, i'o holoholoha. s na. huaai, na naea momona» ka ipaka Amelika. j "Aole he hoohalahala mahmn o jke ano o ka maiama ia ana; he ; maikai ka hui pu ana ame ka hoo(malu ana. He maikai a ano oluolu | ka Aliikoa hoomalu ame kona mau jalukoa malalo aku. He noonoo j maikai nohoi ko na pio. He maijkai na ano apau.

I La PalekMiu Kekahi Maliole iiaua . | Ma kela pule aku .nei ua ioaia |maila ka lono 110 ka hauleliia ana |0 £ataan, Pihpino i. aa Kepani, I maniuli no o ka oi pa«.ole loa o jnui o ua koa Kepani i ko na koa 1 Amelika wue Pilipino, E. hoike ana i uae hoi ua iono la, no ka nee «n» ) aku o ka hapanui o na sela ame jna koa m>arīna i kaua pu me na I koa marina i kaua pu me na koa j taan aku no ka Papu Corregidor. j Ua haalele ilio nae hoi kela mau j I scla auie iia koa marina 1 kaua j iPU me na koa Amelika ame Pili- j j ponoo ,mai Bataan aku no ka Pa- j |PU Corregidos. j } Ua haalele iho nae hoi kela mau' ame na koa maiina ia Bata-} («n a nee aku no Corregidor i i\a | i hora 0 ka po, i walii e ike o!e ia ; 4ai ka eaemi. j