Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 31, 24 April 1862 — Kanawai no ke kinai ana i ka Hookamakama. [ARTICLE]

Kanawai no ke kinai ana i ka Hookamakama.

£ u&na i ka līaawina 45, o ke Kanawai Kiviia, aoao lt9, Pauku 1004. "Ho mana ko kela ko keia o na Lunakanawai hoomalu o Honolulu, Lahaina, me Hilo, e kena aku e iiopuia a e laweia imua o lakou, ua wahine i lioopiiia e ka Makai Kui a Luna Mnkai paha, no kana hana moekolohe, a ina i maopopo i ka Lunakanawai he hana moekolohe io ka ka wahine, ua noho aku kona maktiafeinej makuahine a kahu ēa paha. ma ka apaua e ae, uole ma ka apana hana o ua Lunakauawai nei, a ua haaiele palia kela wahine i kona apana kahi i hanau ai, & ua hele ma kahi e e noho ai } no kona makemake e hookamakama; Alaifa, e hiki no ua Lunakanawai nei, ke hoihoi ia ia i kona maii makua, a i kona kahu, a i ole ia, i kā apana kahi i hele mai ai, iioko o tio hora he kanahakumamawalii, inai ka hora 1 kauohaia ai, a ina i loaa ua wahine nei iloko o kona apāna, mahope o ka pau ana o na hora he kanahakumamawalu, alaiia, e hiki no i ka Lunakanawai ke hoopai ia ia ma ka hoopaahao i ka hana oolea, a i ole ia', ma ka hoopaa mehaineha !a ia» no na ia aole e oi aku mamua o ke kauakolu ma ka hoopii mua aua, a ma ka houpii mahope, no ka mauawa aole e oi aku mamua o ua la he kanaono. Na na Lunakanawai a pau, a me na makai, na kahukula, a me ua kumukula, e hai i na Lunakanawai hoomalu o na awa ku moku, i oleloia maluna i na wahine o ko lakou apana a lakou i manao ai, ua hele mai \ ua mau awa kumoku nei* uo ka makemake i ka hookamakabia. h Ma ka olelo a keia Kanawai he oi&io na hua palapala a me ka olelo; aka» o ka hooko ana aole i like iki, ua okoa loa; ua pili ka olelo o ke Kanawai i ka malu a me ka papa loa, i ka ae ole a me ka makemake ole i ka hookamakama. A peia maoii no ka manao o ka poe nana t kau ia Kanawai ē oki loa ka hana ana o na wahine ma ia. Ua maikal

ki olelo o ke Kaoftw*i a me ka poe nana i imi, eka, ma ka hooko, okosk loa. Ca pili ke Kanawai i ka ae ole ame ka papa ikaika loa i ka hookanukkama; o ka hooko, ua pīli i ka ae e hooffeahtiahua iks poe hookamakama, a e hooUha ia hana haumia roe ka poe Ooko o keia Kanawai. E wehewehe i maopoopo. "0 ke kinai ana i ka Hookamakama." oia ka hoopii āna imaa 0 ka Innakanawai e hc»okolokolo ia, e hoihoi i* i kona wahi ponoi e noho ai, a i ole ia e hoi, e hoopaahao ia i ka hana oolea, no na la he 30, a ina lohe ole, e hoopai hou ia i kanaono. ona makai, kahukula, kumukula, ka poe kiai o keia k!hai ana. 1. 0 ka hookamakama, oia ka haawi ana 1 ke kino ma ke kuai no ka loaa no ke dala, a no ka waiwai, oia ka moe ana mekela kane keia kane. 2. 0 ka hookamakama, oia ka wahine maikai o ke kino, i male kane a i male ole, kaikamahine a na makua haipule, hanmana kula a ke knmu, hoah&nau eaalelia malalo oke kahunapule. 3. 0 ka hookamakama, he poe hoole i ka oiaio o ke kanawai o ke Akua a me ka laha ana o na kanaka. ! Eia ke ano oia hua olelo hookamakama, he i kuai i kou kino okoa i na mea au i makemake ai no kou ola, oiā kou hoohalahaia, me he mea kuai maoli !a, e like me ka waiwai; nolāila, ua komo ka hauinia iloko o ke aupuni a me ka pouo ole, oia ka mae «*ale ana o na kino me he mau laau la malalo o ka wela o ka la. "Mai hoonoa 1 kau kaikamahine e lilo i hookamakama, o lilo ka aina i ka moekolohe, a piha ae la ka aina i ka hewa." Eia ka mea e noonoo āi kakou, o ke emi ana oka hookamakama. Ina ua hanaia e like me keia kanawai, alaila, he oiaio no ua emi, a no ka hooko ole ia pela aole i emi. Wahi a Maiamauui, Helu 14 o ka Hoku Pai kipika, aoao o na inanao o ka pepa, pauku .hope loa: "Ua maopopo ia'u he kanawai maikai loa keia, e kinai nei i ke ino a me ka make i loaa tna ka hookamakama." 0 keiā kanawai paha, ina oia, aole. Aole jjili iia olelo hoakaka me ke kanawai i hoolaha ia e Malamanui, okoa loa, o kē ino a me kā niake, kai olelo ia malaila, o ka hookamakama aole i kinai ia, a hiki i keia la, ke ulu nei. 1. Aole ina keia kanawai ka haawi ana i palapaia apono no kā wāhine ia ia iho, 2. Aole ma keia kanawai ka liele lanakila ana o iia wahine mā ke ākēa e hoike ia lakou iho, a e lioopii i na wahine e ae, i loaa ole ka palapala. Aole pololei ina oke kanawai keia. Ma ka nana aku, ina no kā mea ino wale, a inai make ia hooko, a koe ka hookamakama, alaila, ua pololei ka hooko a pela io no A inā oiā ke kiimii e kinai ai i ka hookamakāiiih, āomiā ne ruffili & pitr aT,li ? e erm sn-Ka hookamakama, he kumu ia G nlu ai a laha. 0 ka wahine mai ole iloko o ka poe wahine hookamakama, ua oki ānei lakou ia hana, aole ke liana nei no; o ka poe i loaa i ka mai, aole lakou e moe hou ma ia ano. Nolaila, eia ka ninau. Ua emi anei ka hookamakama i ka wahine i loaa ka palapala e iioho ola ana ke kino me ka mai ole? Nolaila, aole pili keia kanawai i ke kiiiai a me ka hooeini i ka hookamakama, ua piii i ka ae a me ka hoolaha wale no ia hana ana, ua pili i ka hooulu i na wahine e lawe ia liana imua 0 keia mau mokupuni. Noloko oia hana ana ka hoolana iiui lea o na wahine e noho nei,- me ka hookaulana loa i kelā palapala "leikini. " ka manao o na wahine imua ona makua hanau, ame iia kniie inaie, ua haalele ka noho oluolu ana a me ka mālama i na keiki. 0 kekahi o lakou he poe ua māre, o kekahi ua hanau keiki, o kekahi he hoahatiau ( aka, aole o iakou mana ma keia kanawai, wahi a uā wahine i loaa iia palapala oia āiio. Uā malu, aole e hopu ia, a e haiia aiia lakou me ka lanakiīā imua o ka noa o nā kaUawai.

A ina hoi oia ke kanawai kinai hookainakama, mai itio waie, a mai make, eia ka ninau. Ina wahine anei e naiia ai ke kauka, a e koe ko na kane ? A ina peia, aole o ka hookamakama kai kinai ia, o ka mai wale nō, a me na mea ino wale e pili aha i ke kino. Ake olelo iiei e aho e pau ia kanawai oka hookamakaina. Ua waiho ia ia oukou e ka poe noonoo ke kau ahaolelo e hiki mai ana. S. D. Keolaxui.