Ko Hawaii Pae Aina, Volume VI, Number 22, 2 June 1883 — Ho Moolelo Kaao NO LUSINA DE LEO NA [ARTICLE]

Ho Moolelo Kaao NO LUSINA DE LEO NA

MOKUNA VII. Hnuoli o Sep«nin—Na Euomi—Liulin 110 ke kaun— Hooko-o ka pili a ke aoha—Kahooili kaua hahana—-Na wui la uuunei e kaili ka hae o ka la. nakilu? Helu 15 Tloko o keia wa a na koa e ku noi, ua olapa ae lu ke ahi uwila iloko 0 na lioupo o ua koa o kela a me koia koa o ua uoao a i elun, a pela uo hoi na 'lii. He uianawa ole aia hoi lohoia aku la ke kaui mai 0 ua o-lo nmiwaeua mai o ko I}on B.odei'iko mau koa, a o ko lukou wa 110 ia i nee mai ai. Oiai hoi e nee mai aiia ua mau powa la, ia wa koko no i haawi ae ai ke Ravalia Don Hngo Jako ele Vino i kona uiau k\io o noe uiai. Aoloiliuliu o ka hui ao la no ia o ua pualikau helewawae a i elua, a o ka ulele iho la no in i ua ai o ko kahua ku-' aa 0 Ilavila. E hou aua ua maka ilie, e uhuu aua ua maka-kilu, ku-pa ana na l koi-kaun, a he mea oiaio ua haliana maoh uo ka paio ana mawaena o na ao-j uo a i elua. I Akn, auhea o Lusiana; a pehea hoi o Don Roderiko.a me ke alii powa Italia koiTa kahua hoōmoana me~kōna mau maka e haka hulili aku pono ana ana i na koa kaua malalo <5 X)on Roderiko a me ke alii powp, ti ke kali malie la oia; no ka liiki mai o ke sekona maikai ana e lele aku ai e anai i kona mau enemi. Oi ai ka kaleou hiwahiwa e kuupan ana i kona makaala maluna o ko Don E-oelei'iko mau puali kaua, aia no koiia mau koa helewawae malalo.o ko lakoa wiwo ole ke hoouka la i ke kaua me ko kuemi hope ole. Ua ikea ka ikuikalua ole o na koa o ka aoao Aupuni, no ka mea, ua kuemi hope aku la ka eheu akau o na p<".va mamuli o ka make ana o na alakai bia I No keia mea, ua lilo ia mea e hoou|wila aku ai i ka nauki a me ka huhu 'iloko o Don Roderiko, a nolaila, ua • haawi koke ae la ia i ke kauoha i na Skaua lio na mahele a i elua- e lele] mai maluna 0 na koa aupuni. I 1 Ua liolo mai la ua mau tausani kauaj lio la me ka ikaikanui, a e hoohaluku] ana lakou i ka ilihonua me he olai lal a e hookuehu ana. hoi i ka lepo a puno-] hu ae la me he mau ao la i ka lewa. I I kela wa, e like me ka olapa ana a! ka uila, pela i ike ia aku ai ka huila] ana ao a na katia lio malalo 0 Luaiana] e maalo ae ana ina ka aoao o na puali aielua. I Oiai 0 naaaloi ae ana 0 Luaiana me mau koa ua lele koke ae Ia kekahi ha-l pa 0 kona mau koa kaua lio maluna 0] ua koa helewawae, a o kekahi hapa hoi. ua holo pololei aku la e halawai mo Doti Xlaclerj.ko.-- | Ano, e na makamaka punr moolelo, e haalele kakou i na kaua e ae, a e nana' nku kukou i ka hoouka kaua mawaena n Lusiana a meßoderiko. I na koa i halawai ai 0 ka hoike koke iho la no ia o na aoao keiki kane o lakou, aia hoi hoi 0 Don Koderiko a ine kona kokoolua powa ke kakiwi mai la i ka laua mau mea make maluna o na koa o ko Luaiana aoao. Aia hoi kakou koa hiwahiwa a me kona mau koa ponoi mai Garanada ihai ke kiola i ka make malūua o ria powa, a he mea oiaio ua hiolo aku la ua mau powa la me he mau paka ua la mai ka opu mai o Kulanihakoi. Hookahi wale no wahi a Lusiana e kia ana i kona alahele kaua oia hoi kahi a kona hoahanau mahoe e' anai mai i na koa Sepania. He oiaio ua hooko io ia ka iini o ka kukou hiwahiwa, no ka mea, ua hiki io akulaia ma kahi ana e makemake ai a i kāu nui ai hoi, mamuli o kona wae:le aua i kona alnhele o malaelae. | Ua halawai hou aku la oia me koual hoahanau, a he uiea e ko laua hoohe-1 wahewa i kahi a kekahi. I

Mo kn piiai 100 010 m.-ii koknhi no 0] Inuii, niu hni hulaknu ko'.e ao la ka laua nian mea kmia e hoopohnpoha nna i ko Inua mau piilokaua. No koknhi mauawa okoa i kukai maka kila ai ua niau molio 1«, uia hoi e iiko nio ka uunulu nna o kokahi pipi bu--1« oaili .•11111 koua alu>, pola i loheia ao ni kokahi nuimlu aua a ikoia aku la ke kīno nni o D'Ui Kodfriko 0 iianle aku iuia mnilv.ua nku o kuna lio, a ia mana: wa i hoi>iio 110 ai na mea a pau na mako o Dun luulel'iko. E liko me ka liolo ana o kekahi lalapa ahi nui ma kekuhi kula maun maloo pelu 110 i hoholo koke ae ai ka lono no ka make o Don Roderiko (l' lohe na koa a pau o kela me keia aoao. He o.uio lir lono hauol'i keia no na koa aupuni, a iie lono hoi ia nana e hoouuiia loa aku i ka manao koa 0 kn oi hopo ole i ko lakou mau puuwai; uko, he lono koia uaua ihoomaeele aku i na aa kuko a me na aa-1010 o na koa powu, a na like lakou mo na kii.o pohakn īnahula ko koo-u. I ka ana aku o Dou Roderiko, «a hooki koke iho la o Lusiaua i ke kaun„a kukula ne la ia, iua paha lie mea liki i na powa ke haawi pio mai me ki kue 010 mai. 111 iianuwn koke 110 i ikeiaaku ai he kanalla muluna o kekahi lio eleele i hounhuii me kekahi kapakila ulaula, e holo (nai auu a ku iOTi la mamua pono 0 Luliana do Leona, a pane mai la: "II ke kav.ilia lauakila—E like me kaū «oi pala no au i hele la e heoko. Auo| e ke kavalia, 0 ka mea e kamailio akuiiei imua ou, oia no o Don Viniziori V.gi'edtfli 0 mnrka hanni; a 0 ke kavalia, no'u iho a me ko'u poe kanaka ke h iawi aku nei makou ia makou iho he poe pio nau a me kou nupuui, a ko hoohiki paa iiei au no'u iho a me ko'u poe kanaka e lalau no makou i ka inakou mau mea kaua a kaua kue aku i ka poe a pau e ae ole ana e haawi pio inai malalo o kou mau eheu lanukila." Jkuinua o ka puka ana aku he mau mamula olelo mai ia Lusiana aku, ai» hoi ua kani ae la he mau oolopu o ka leoo le, a emoole lehau mai ana kahi a ua kauaka kapa kila ulaala la 9 ku ana. A pane hou mai la ia, "E ke Kavalia 0 keia poe au e ike mui la o ko'u poe kauuka ia, a he poe kanaka Kavahu wale no lakou a pau. Ano, ke haawi pio aku uei makou ia makou iho i mau pio na kou lauakila, e ke Kavalia," "Huro.' Huro!" O keia na mapuna leo i puai ae inai na koa Itulia ae, mahope iho o na olelo a ko lakou alakai, a he hoike ana hoi ia ua apono lakou i ka manao o ko lakou alakai. Ia muuawa pane aku la o Lusiana: "E lea houloha, ke hoohamama akunei 0 Lusiana i kona puuwai i piha i ke alohu imua ou a me kou poe kunaka, a ke apo aku uei hoi oia ia oe a ia oukou hoi a pnu ma ke auo he poe pio oukou nako'uaupuni a me ko'u Moiwahine aka, me he mau hoaloha la nae no'u. 1 ' (Ua hnro ae la ua poe It.dia la ma keia wahi 0 na olelo o Lueiaua) "A e o'u mau hoalohu, 9 ae mai oukou a pan e ku ikiiki aku oukou ma kahi kaawale mai keia wahi aku, no ka mea, he mea pouo no'u ke hui me ke alakai o na kunaka o kuu hoahanau poino, e waiho mai la 110 kona hopena awahia.'' Ia wa no ku ana imua ona he kanaka 1 hoauhu ia me ke kt.pa kila omaomao a pana mai la: "E ke kavalia Lusiana de Leona, kuu honloha —Ma lea iuoa o na makaainana upau o ka Moiwahine laahela, e noho aua ma na mauna Pirene nei, ke kukala ue uei au, 'ke haawi pio aku nei lakou ia lakou iho he mau pio na ko lakou aupuui, a mai keia la aku a mau loa aku, aole loa laleou e hoeleele hou i ko lakou mnu puuwai a hapala hoi a paumuele hou ko lakou mau pulima me na hana 0 keia auo." Ae like 110 me ka na koa Italia ,i haawi ae ai i na huro, pela uo na powa 0 na m iuna Pirene i hooho ae ai. He mea oiaio ua nui ka hauoli i loaa mai 1 ka kakou hiwahiwa, oiai jua loaa maalahi iaiu ka iauukila ana maluna o na.powo, uo ka mea, ua lke no ia, ina 110 i onou loa mni lakou i ke kaua malunaonn, ina no ua aneane no ia e ko|rao aku ma ke uno he pio na lakou; aka, ua hala nae ia, a eia oia ke noho

nlii noi nia ko auohe molio Unakila m ka la Uiwuka ka«t. I koia mauawa, pano aka la o Luaiana imua o Bndehwa: "E Rndelnmji, ko apa aku uoi au ia oo a mo ko kau! mau hoa makaainam mo ka naan alolm a ko hai aka nei an ia oukou a pan, Inpio oukou na ko aupnni, «olo nu Luaiana, He kauWa o Luaiann. na k*> uupuni, a o kana i liana ai ua hana oitt ma ka iuoa o ko aqpuui?"""A nolaila, noho oukou ma ke ano he pio na aupuni, aka, ma k\ano he uiau hoaloha pili oiaio no Luiiana. A e o'u mau mau hoaloha, ke hnplana aku nei au i ko oukoa man malao, e hoao ana no un e hoopakele ia oikou a pau, mai ka hoopai koikoi loa mai a ke kanawai i kau ai no keia a oukoa i hana muu iho nei." Ia nianawa ua nvt as la na mea a pau a olioli ae ia, oia hoi na hui aku la na koa aupuni me nl a he mea oiaio ua loaa aku la ha hoaloha o kahi poe, a ua loaa pu am la hoi na lioahauau o kahi poo i nal»wale kahiko, O ke Alii JrWa It|lia hoi, oia o Don V iuziori Veredeli, a-RuduIama, a me ua iii koikoi e neopa aoao a i elua, ua luana pu aku la n]e Luaiana de LelAoloipau.)