Kuokoa Home Rula, Volume VI, Number 12, 20 March 1908 — Hoopau Ana i ka Mana Koho Balota o na Hawaii. [ARTICLE]

Hoopau Ana i ka Mana Koho Balota o na Hawaii.

\la.ike maoli ia ka ikaika o ka ulu atia o keia manao iloko 0 ka Pohai ona ilikea i keia mau J 3) n0 ka hoonele ana 1 na kanaka Hawaii i ka pono koho balota, a i ole, o ka hapanui pahao lakou, oia hoi,, tia poe ike ole' a hoomaopopo ole i ka 'manao ame ke ano o ka olelo Beritania. Ua hoopuka. wāha nui .maoli ae kekahi c na'nupepa haole o kakou nei, ma ke ano e hooulu maoli ana i keia manao ino iloko o.ka lehulehu no ka hooweliweli ana i na kanaka Hawan, ma na ano olelo—ma ka wa e hapai ia ai na hana pili ili,. he mea pono ke lilo ka ili-keokeo i aiakai ma Hawaii nei maluna o na ili e ae, ma ka hoohaiki ana i ka ma»a-icoJ3o balota, ma o ka hoopau ana la i ka olelo Hawaii, a i olelo Beritania wale no ka olelo mana no ka loaa ana o' ka mana koho balota i na kanaka. Ma na la īho nei e paonioni ia ana o Lunakanawai Kepoikai, i ulu ikaika ioa mai ai keia mau- ano olelo mai na makamaka puakea mai o kakou, a me he mea la, aia no iloko o lakou kahi i hoopue malie ai kela mau kuko umi ole. no leo kali ana i ka wa G liuoku ia. ji, Q ka Jakou

mau hana paimm a liapaimemeue i na Hawaii.i keia 'mau la, he mau uhiuhi lau mamane \valc no ia o ka anoano, inp e ulu mai ana maliope, aka, o ka ; mea pololei maoli, ua like no ia me ka'omole k:i .hinuhinu mawalio, a he niho oi -nae maloko. Ua maopopo loa ma na olelo o ka Pauku 60 o ke Kanawai<Panalaau o Hawaii nei, ua loaa ka ae , iū ana o na kupa Amerika apau mal na makahiki aku he 21, i- hoopaa ma na buke inoa koho haloia i ko lakou mau inoa, e koho i na lunamakaainanā, e likonohoi me na oliilo o ka Mahele Elima o uo, Pauku 60 Hi, e hoike ana, i mea; 5. Hiki-ke kamailio me ka maopopo, helahelu, a kakau i ka olēlo Beritania ama ka olelo Hawaii. 0 keia mau olelo ae la o ka mahele 5 o ka pauku 6U. ke kahua i hoomoe poli lolii ia- ai. na hana umi-a-puaa i ka pono koho balota o na kanaka īiawaii. Aole'o lakou ma-.. kemake i ka lom o ke kul.ana koho halola akea ia kakou ma-ke ana naauao elike me ka Hon. Roberl' W. Wilikokī i hooikaika pauaho ok ai; aka, ua hoouna,. aku lakeiu i na komite no ke noi ana e ae ia lea pono koho balota i na kanaka Hawaii ma ke ana waiwai mai ka $600 a pii aku a ka $3000, a ma ka waiwai paa hihia ole hoi. He mea oiaio, ina aole o .Wiiikoki i kue i keia mau hana umi-a-puaa, a hooikaika oia ma ke ana naauao e loaa ai ka pono koho i na kanaka, ina me keia, ehia. la o kakou o na kanaka Hawaii e.Jiiki ana ke koho balota? E pahola like ana no keia pilikia- maluna o na mea" apau, aole wāle no i na Home Ruk, aka, maluna o na .poe Hawaīi ilihune a pau, na Repubalika an\2 na Demokara.ta pu..,-- A" 0 ka mea apiki nae, eia no kekahi poe o kaleou ke Koppilimeaai aku nei i ua poe naau lokoino la. No ke alia kakou' e noonoo ole ai i ke alahele no kakou e palekana ai? Aia : a y feu i kalll liaiki, alaila, lokahi -ae kakou r a 'he . peku wale mai no ka lakou nei mahope o na kua, a lioonoho ae i ili puakea wale no ma na oihania apau? He noonoo lalau ia. Eia ka wa pono, hoi mai kakou apau i ka aoao e ola ai me ka lokahi. 0 ka makou i hopohopo loa ai, oia ka hiki mai o ka manawa a ua poe 'la mamuli o neia mau eneenemi a kuee pili ili o lakou e moepoo ai no ka hookoia o ko lakou make--make, oia hoi, ka hoopau ana ika mana koho balota o na kanaka Hawaii, ma ka. hoouna ana i ko lakou Elele iloko o ka Ahaolelo Nui no ka hoopau ana i na huaolelo "ame . ka olelo Hawaii" ma kela Mahele,5 o ka Pauku 60 o ke Ka nawai Panalaau o Plawaii nei, a koe wale-no-na huaolelo e f an'a i 'mea: 5. Hiki ke kamailio me ka waopopo, heluhelu, a kakau i ka oleio Beritania. • A ma ka wa- auanei e ku ai na olalo o keia mahele 5 o ka pauku 60 elike pela, i1a maopopo loa, ua nele na poe ILiw-ii apau i hiki ole ke kamaiīio me ka maopopo, helu*K',! ' , A ehia la wnhi omilumilu —i♦:: .'lome Rula kanaka Hawaii e hiki ana ke koho balota, a ua Hiki ia lakou lake noho mana. mai maluna o kakou ma na ano apau. O ke alahele wale no e loaa ai ia kakou ka lanakila a hoomauia ka loaa ana o ka mana koho balota ia kakou elike me ia e ku nei i.keia wa, oia leo kakou koho ana i' n a poe hoopilimeaai ole. Aole hiki ke koho i ka Elele i paa malalo o nei, a i paa na m.aka i ke elala, o ka lakou nei mea e kauoha ai, oia kana e hooko ai. Ao'ka paii koke no ia o ka loaa ana o ka mana koho ma y ka olelo kumu,elike me na Ilikini o Amerika ka hiki oie' ke koho balota. He wahi wa uuku wale no koe, a o ka puka-a-malea mai no ia o keia laau kalakala ooi. Nolaila, -he wa keia no ka lahui e noonoo ai a e wae ī ke kanaka kupono no ka hoouna ana i Amerika. I kanaka hoopilimeaai ole a kuokoa nona iho, E a'a aku leekahi hoa kanaka i kekahi hoa kanaka, e apo a paa i na a'o ana a ka nupepa Home Rula a mai kue, no ka mea, he make ,ia no kakou. E hoomanao i ka hana umi-a-puaa lalau a ka Repubalika Make ka olelo Hawaii, o ka make no ia o ka mana koho baiota. Nolaila, aole kakou e ola i ka Elele Repubalika. E hoao kakou i mea hou.