Kuokoa Home Rula, Volume VI, Number 17, 24 April 1908 — E Ku-eia ana ke Kanawai Kulanakauhale! [ARTICLE]

E Ku-eia ana ke Kanawai Kulanakauhale!

Ua hauwawaia ae la i keia mau la iho la e hoala ana na Alakai no ka Aoao Demokalaka i ninau kanawai imua o ka aha, no ka hoohilo ana i kc Kanawai Kulanakauhale me kc kalana o Honolulu nei, oiai he kanawai kue Kumukanawai ia. Ma ka makou hoomaopopo iho, o kekahi o na kumu nui a ia aoao i manao ai e kue i ke Kanawai Kulanakauha!e, oia ke apo ana o keia Kanawai Kulanakauhale i na aina mahiko, na hale wili, na aina hanai holoholona, na aina mahiai ame na mahele aina i kupono ole maoli ke lilo i mau hapa a i mau lihi no loko o ia mea, he Aupuni Kulanakauhale. Oiai, wahi a kekahi alakai o ia aoao i olelo ae ai ma ka mea e pili ana i keia kumuhana, aohe Kanawai Kulanakauhale i hooholoia ma Amerika Huipuia e like iho la me keia ke ano; aka, ma keia kanawai, ke hoihoiia mai nei na mahele aina kuaaina I mau mahele e hooponoponoia malalo o ke Kanawai Kulanakauhale, oiai nae, he mau mahele aina lakou i kohu ole ke lilo i mau mahele e hooponopono ia ma ke ano kulanakauhale. O ka olelo ana ame ka manao ana ae, he kanawai kue Kumukanawai ke Kanawai Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei i hooholoia ai e ke Kau Ahaolelo i hala, aole ia he manao hou akahi no a ikeia ae la. He manao no ia i hoike mua ia aku e keia nupepa ma ka wa i hoolahaia ai ua Kanawai Kulanakauhale nei me Kalana o Honolulu nei. He mea oiaio he Kanawai ano Poo lua keia; oia hoi, aia ma ke Poo mua o keia kanawai, ua hoikeia, penei: "HE KANAWAI E HOOHUI A E KUKULU AI KE KULANAKAUHALE AME KALANA O HONOLULU." A o ka elua o ke poo, ua hoikeia ma ka Pauku 151 o ua Kanawai la, penei: "KE KANAWAI KULANAKAUHALE" Ma ia Pauku nae, ua olelo ke Kanawai, penei: "O ka inoa pokole o keia Kanawai, oia no Ke KANAWAI KUlanakauhale." Me he mea Ia o ka hana ana pela, ua ukaliia no' ia mamuli o na olelo o ka Pauku 113 o ke "Kanawai Kalana" o 1905, e olelo ana penei: "O ka inoa pokole o keia kanawai, oia no ke Kanawai Kalana." O ke poo mua o ia kanawai, ua hoikeia, penei: "He Kanawai e kukulu ana i mau Kalana maloko o ke Teritore o Hawaii, &c., &c.'' Ua pili pololei ka hoakaka inoa hoopokole i hoikeia ma ka Pauku 113 o ia Kanawai i ka honua manao nui i ku ai ke kanawai holookoa, oia hoi, ke kukulu ana i kulana Aupuni Kalana. A o ka olelo ana, o ka inoa pokole o ke Kanawai "Kulanakauhale me Kalana" o Honolulu nei, oia o "Kanawai Kulanakauhale," a "Munisipala" hoi, he wahi kulana hoopahaohao noonoo no keia.