Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 18, 2 September 1835 — Page 141
1835.) KUMU HAWAII. 141
HE UI MISIONARI.
[E nana i ka aoao 139.]
HAKINA 11.
No na hana i koe.
1. Heaha ka hana i koe i huli mai ai ko keia ao a pau i ka Haku?
Mai koe na mea a pau i komo iloko i kela olelo a Iesu, "E hele oukou, e hai aku i ka olelo maikai i ka mea a pau. O na hana a na misionari a pau a keia mau makahiki i hala aku nei, ua hoike wale ia mai no ia i ka noho ana o kanaka a me ko lakou mea e nele ai.
2. Heaha ka mea koe i haiia aku ai ka olelo maikai?
Elima haneri a me ka iwakalua miliona kanaka i koe aole i lohe ia Iesu, aole i ike i ka olelo a ke Akua. He mea pono i aoia mai lakou a pau. I keia manawa noho no elua miliona kanaka naauao, hookahi wale no kumu ao no lakou.
3. Heaha ka mea e pono ai ka noho ana o ka poe ike ole ia Iehova?
He mea pono e pau ko lakou noho ana i ka hoololiia ae. O ka hoehaeha ana i ke kino, o ka hoowela a me ke kanu ana i na wahinekanemake ola, o ka umi kamalii, a me na hewa e ae he nui loa, ma ka lakou mau palapala e ae mai ai a e hoike mai hoi i ola loa no keia mau hana.
4. Pehea la e hoololiia ai ia mau mea?
Pono e hoolaha nui aku i ka olelo a ke Akua, a e hoouna aku hoi i ka poe misionari, a lilo kanaka a pau i poe ike ia Iehova a me kona kanawai, a me Iesu ka mea e ola'i. I neia manawa ua nele ko ke ao nei he kanakolu tausani misionari. A hookahi haneri tausani ka pono io.
5. Pehea la e lako ai ka poe naaupo i ka olelomaikai a me na misionari?
Ma ka hana hoikaika a ka poe Kristiano. Pono i hoowaleia ka olelo a ke Akua i ka lakou alelo maoli a pau. Pono hoi i hoomahuahua nui ia ka poe e hoolaha aku i ka ke Akua olelo, a me ka poe e hoouna aku i na misionari i kela aina i keia aina; a he mea pono hoi no ka poe ekalesia a pau e haawi nui aku i ka lakou waiwai no ia mau mea.
6. Heaha ka hana i koe i ka hoohaumana ana o ka poe ike ole ia Iehova?
Pono i aoia mai lakou e haalele i ka hoomana i na kii; a e kiola wale ia lakou. Pono hoi i aoia mai lakou e kukulu i na hale pule kahi e akoakoa ai me ka lakou poe keiki e hoomana aku ia Iehova i ke Akua ola a me ka oiaio hoi.
7. Heaha ka mea i koe i na hana maoli a ka poe naaupo?
He pono no i aoia mai lakou e haulele i ka molowa, a me ka palaualelo, a he pono hoi e hoikaika ma ka mahiai, a me kela hana akamai a me keia hana akamai, i mea e pono ai ko lakou kino iho, a me ka lakou kamalii i ole lakou e noonoo ma ka mea lapuwale.
8. Heaha ka mea e pono ai kamalii a ka poe naaupo i aoia mai ai lakou?
Pono i mahuahua nui ia na kula i aoia mai ai lakou e heluhelu i ka ke Akua olelo a me na palapala e ae. Elua paha haneri miliona i keia manawa i ike ole i ka Piapa.
9. Heaha ka mea e pono ai ka noho ana o ko lakou ohana?
Pono i hoololi nui ia ka lakou hana ana kekahi i kekahi. O ka ka poe makua i ka lakou poe keiki, o ka ka poe keiki i ko lakou poe makua, o ka ka poe keikikane i ka poe kaikamahine, o ka ka poe kane i ka poe wahine, a me ka ka poe wahine i ka ka poe kane.
10 Pehea ka hana ana a ka poe makua ma Inia i ka lakou poe keiki?
Ua kaulia kahi ma na laau ma na hinai i aiia lakou e na manu; ua hoopololiia kahi a make, ua make hoi kahi i ka hoolei aku i ka muliwai e Ganegi a i pau paha i na mano a me na kerokodila.
11. Pehea la i hana makeia'i na keiki ma Inia e ko lakou poe makua?
I ka wa i auau ai lakou i ka muliwai i Ganegi ua konoia lakou e hele iki aku iloko o ka wai, a lawe aku la ke au; a ua hooneeia aku paha lakou e ko lakou poe makua.
12. Pehea kekahi poe ma Inia i ka lakou kaikamahine?
A like a like na kaikamahine a ka poe Raiepute i ka make kekahi a pakele kekahi.
13. Pehea i hanaia i na keiki liilii ma Ainaomaomao?
A i ole he mea nana e malama iho, ua kanu oia ia lakou e ka makuakane ma ka lua o ka makuwahine.
14 Heaha hoi kona luwahine?
Ua kanu oia pinepine ko Ainaomaomao i ko lakou poe makuwahine, ua i mai lakou, aohe mea oolea malaila.
15 Pehea iho la na keiki i ko kakou poe makuwahine ma Inia?
Hoaa ka makahiapo i ka puu wahie, i mea e pau ai ke kupapau o kona makuakane, a maluna iho o ua puu wahie la kona makuwahine i welaia'i, a ina i pakele oia, alako hou ke keiki ia ia a pepehi paha a make.
16. Pehea kekahi poe ma Aferika i ko lakou poe hoahanau mai.
A i manao lakou he mai make no ko lakou hoahanau paha, no ko lakou makamaka paha, mamua o ka make ana waiho lakou i ka mea mai ma ke kula i pau ia i ka aiia e na ilio hae.
17. Pehea ka aina e kokoke ana i kahi luakini nui ma Asia?
Ua keokeo mai la ka aina i na iwi kanaka i make i ka pololi a me ka oopa i ko lakou hele ana e hoomana ilaila.
18. E hoike mai i kahi aoao hewa e no e pono i okiia'i.
Na kekahi lahuikanaka he mau Morai nui, kahi i aiia'i na kanaka he nui loa i lokomaikaiia mai ko lakou poe akua; mohai aku hoi kahi lahuikanaka i mau kanaka he nui wale ma ka make ana o ke alii; a o kahi poe maloko lilo o Asia, hookomo lakou i ko lakou poe kaikamahine iloko o na eke nui a nakii a paa, a kau maluna o na kamelo, alaila ua laweia ae la lakou i na kulanakauhale i mea kuai; ua aiia hoi e ko kekahi aina ka poe pio; a ua hewa