Ke Kumu Hawaii, Volume II, Number 6, 16 March 1836 — Page 24
24 KUMU HAWAII. (MAKAKI,
kekahi poe, ia lakou iho ka hewa. no ka mea he mea ulu wale ka ai ke kanuia aku.
Ua lako no hoi ko Wailuku nei i na mea e pili ana i ka pono o ka uhane. Elua a lakou kumu. He hale pule maikai — He hale kula - a he hale hana lole. Ua lealea loa ko'u naau i ke kula kanealii. Elua haneri haumana a keu — akamai no kekahi poe o kakou ma ka heluhelu ana.
Oluolu loa no au i ka hana ana o ko kaua mau hoahanau. O Gerina laua o Limaikaika —nui no e aoia'na e lana - na ke Akua laua e kokua mai, me ka Uhane Hemolele i lilo nui ai ka laua hana ana i mea pono mau loa ai o na kanaka o neia wahi.
Ke manao nei makou e hoi aku i Lahaina ma ka po aha ina he maikai ka makani.
Eia hoi. ko'u manao ia oe; Ua pai hewa ia kekahi hua o ke Kumu — pepe 2. Buke 2. He mau kanaka kolohe ua hewa ia pai ana, Eia ka pono He mau kanaka no Kolohe ke kiaaina, no ka make ana, ia olelo, o na kanaka ma ka moana. E hooponopono oe ea ia mea, no ka mea aole i maopopo ia'u ka oi ana e ka hewa o ia mau mea i make i ka moana, mamua i ka hewa o na kanaka a pau e noho ana ma Hawaii nei.
Nau na H.R. HITCHCOCK.
KAHI MELE.
KE OLA.
Ke OLA! O ke ola mau!
Hauoli pu kakou!
Ua pale ko kakou makau,
Na eha hoi ua pau.
Malalo o ka malu po,
Kakou i moe ai;
Ua ola hou nae ia Iesu,
He ao, he pomaikai.
Ke OLA! E hookaniia'e,
A puni keia ao;
Ko luna e hookani mai,
Ia ola oia mau. H. B.
NO KA ONA.
No ka wela ana o kekahi wahine i ke ahi i ka ona i ka baka, i ka makahiki o ka Haka 1831, i ke malama o Ianuari, i ka la l5 i ka 12 o ka hora i ka po.
I kona moe ana, a waena konu o ka po, ala ae la ia, a ono aku la i ka baka, puhi iho la, a hau, a hau, elua hau ana. O ka ona aku la no ia. Hiki mai la maluna ona kanaka, a me ka haalulu, a me ka lolo, a haule aku la ia iwaenakonu o ka umu, aole ia i ike i ka haule ana, no ka nui loa o ka ona, a me ka haalulu, aole no hoi i ike i ka pau ana i ke ahi o kekahi aoao ona, no ke kupouli loa o ka naau i ka ona o ka baka. A pau ka ona, a me ka haalulu, alaila, uwe iho la ia me ka leo nui, penei, Auwe kuu make, auwe kuu make!
A lohe mai la kekahi mau hale e ku koke mai ana, ala ae la lakou, a holo mai la me ka ike ole, ua wela i ke ahi, a ike iho la mahope, i ka pau ana i ke ahi, kumakena iho la lakou, aole nae lakou i haalele ia mau mea ino, a makou i ike ai. O ka mai no ia i waiho ai ia wahine; o Kekaha kona inoa, no Hamakualoa, i Waipio. Ua waihoia no ia me ka maewaewa, me he pau mano la ke ano, a me he mea lele pali la.
Eia ko'u manao. E na kanaka, a me na hoahanau e noho ana ma na aoao o Hawaii nei; e hoolohe oukou a malama. Mai hookano oukou, e na kanaka a me na hoahanau iloko o ka Haku, i ka puhi i ka baka. Ke hai aku nei au ia oukou, he mea ino loa ka baka. Mai puhi malu oukou, o puua auanei, a loaa. O ka make no ia. Mai hookamani oukou, o make auanei oukou ma ka hookamani. A mai hoa oukou i ke ahi ma ko oukou wahi i mea e make ai oukou. Auhea oukou, e ka poe hoolohe, a malama ole, e ka poe ike i ka hewa, a haalele ole; e ka poe hookuli; ke kipi aku nei oukou i ke aupuni o Iesu Kristo, ka mea hemolele, kiekie loa iloko o ka lani.
Na'u na KEALOHA.
Ma Panaewa i Lanai keia pauahi, mamua aku o ka make ana o Kamehameha.
Ke hai aku nei au i ka'u mea i ike maka ai i ka pau i ke ahi baka. O ko makou kulanakauhale ka i pau i ke ahi baka, he iwakalua hale i pau, a me kumamalua. O kauhale nui wale no, aole e heluia kauhale liilii. O ka iwi i huaiia mai, e kekahi kanaka, i akua, ua pau loa i ke ahi baka; aole wahi mea lawe iki, aole wahi kapa iki i koe. O na mea o ke kino ua pau loa i ke ahi baka. Ku wale ae no ke kino; o na mea o ke kanaka i hoolako ai, ua pau i ke ahi.
Eia kekahi. Hookahi kanaka i puhi i ka baka, i ka wa la Kamehameha, a ona, a haule i kapuahi a make ia, a hoi mai kona makuwahine, ua mumuku ia i ke ahi baka. Ua akaka ka make a ka baka. Kaaipaakai ka inoa o ia kanaka, o Maalo ka aina, aia i Kaupo.
O ka baka no ka hala, ku e mai na kanaka ia'u, a me na wahine. Aole kamailio pu. Ina ike mai ia'u, wiwo, no ka mea makau lakou ke ike mai ia'u,
Na KAMALANAI.
MAKE.
Eia no kekahi kanaka no ko makou aina nei ua make, no Puuloa, he konohiki no Kualakaiili. Ua holo oia ma ka moana i hele i ka lawaia makai. Luu malalo a aaki ma ke koa, a make loa. Alaila lana kona waa. Ike mai la kekahi mau kanaka ma kahi loihi e aku e lana aku ana kona waa me na ia no maloko o kona waa.
Alaila olelo kela mau kanaka penei, Aole ae la o Apii; o ka waa wale no ia e lana mai nei, aole ae la ke kanaka. Alaila olelo aku la kekahi o laua, "E kii kaua i ka waa." Kii aku la laua, a loaa. Imi laua ma kahi i lana mai ai ka waa. E aku laua e moe mai ana ilalo o ke koa; ua ahi paa loa ilalo. Alaila kii iho kekahi o laua ia ia e moe ana ilalo. Hapai ae la iluna o ka waa, a hoihoi aku la iuka. Uwe iho la kana wahine me ke aloha. Alaila kii mai la kekahi i ka mea nana e pule. DAVIDA KAOPE.
Honouliuli Ian 25, 1836.
KAILUA, Hawaii, Feb. 9, 1836.
Ua make ma Kailua nei kekahi alii wahine o Miriama Kekupuohi kona inoa, i ka la 8 o Feberuari nei. Ewalu ona makahiki i noho ekalesia, oia kekahi hua mua o Kailua nei. Aole i ikea kona hihia.
He nui no kona makahiki he 80 paha. Oia no kekahi wahine a Kalaiopuu oia ke alii i hiki mai ai o Lono, oia ka moku mua i ku ai ma Kaawaloa.
E na hoahanau, ua pono io ka olelo a Iakobo 4: 14. "Aole loa oukou i ike i ka la apopo. No ka mea, heaha ko oukou ola? He mahu no ia, i pua iki ae, alaia ua nalo ia. Na DANIELA.
NO NA MOKU.
HOLO MAI.
Feb. 16. Victoria, Shaw, mai Valparaiso
18. Doa Quixote, Paty, mai Bosetona
mai.
29. Griffon, Little, mai Mazatlan mai.
HOLO AKU.
Feb. 16. Clementine, Handley.
25. Columbia, Darby, i Kolumebia.
" Beaver, Home, i Kolumebia.
29. Joseph Peabody, Moore, i Nowete.
Mar. 10. Honduras, Shaw, i Canetona.