Ke Kumu Hawaii, Volume III, Number 18, 31 January 1838 — Page 70

70 KUMU HAWAII. (IANUARI,

Akua.'' No ka mea, ke kakali nei ia me ka manao makaukau loa e hele koke mai, a e holo lanakila loa ke kaikai aku kakou i na mea e hina'i. "Aole i pokole ka lima o Iehova, i mea e ole ai ia e hoola, aole hoi i kaumaha kona pepeiao, i mea e ole ai ia e hoolohe; "Aka, ua kaupale no ko kakou hewa mawaena o kakou, a me ko kakou Akua, a ua huna ko kakou hala i kona maka, mai o kakou aku, i ole oia e hoolohe mai.'' He manao lokomaikai nae kona, a ua i mai ia, "E hoi mai oukou, e na keiki hoihope, a e hoola no wau i ko oukou hoihope ana." He mea kupanaha kona ahonui i ka poe imi i kona alo me ka mihi oiaio, ua nui kona kala ana.
                Eia hoi kekahi manao hoakaka; ua nui ko ke Akua lokomaikai i koonei kanaka. Nani kana hana ana ua hoola mai ia i kekahi poe mai ka make mai i keia mau malama. Kinikini iki ka poe i huli io mai, a pela no paha ka poe hookamani. O ka lehulehu aole i huli aia lakou ma ka malu o ka make. Nolaila aole i pau ka ke Akua hana. Hookahi haneri me ke keu i hoakakaia. He mau keiki kekahi. E pule nui oukou, e na hoahanau, i hoomau ke Akua i kana hana, a pau na kanaka o Hawaii i ka huli mai. D. B. L.

WAIOLI, Kauai, Dekemaba 23, 1837.

                Aloha oe, e T. He wahi manao ia oe, no ka molowa o na haumanaa'u ma ke kula ma Waioli nei. Ua kaumaha au i kela manawa i keia manawaa'u i ike ai i ko lakou noho wale ana ma ka hale kula. Aole o lakou makemake e noonoo ma ka palapala. Olelo pinepine au ia lakou i kela la i keia la no ka hewa o ka molowa; a hai aku no hoi i ka noonoo ana o na kamalii ma Amerika Huipuia, he mea paha e hooikaika ai lakou. Ua hoolohe lakou i ka'u mau olelo, a malama no hoi i hookahi la paha i elua paha, alaila, ua nalowale ia.
                Pilikia au no ko'u hemahema loa ma ka olelo maoli. Aole hiki ia'u ke olelo nui. Ina he mea hiki ia'u ke olelo pololei a kakau no hoi, alaila e hai aku au i ua kamalii a pau i ka hewa o ka molowa ma ke kula. E hai aku no hoi au i na kumu kamalii ma keia pae aina i ko'u manao no ke ao ana aku i na kamalii.
                Aloha oukou, e na kumu kamalii a pau ma keia pae aina. E hooikaika kakou. Nui ke kula ma Waioli nei i keia mau la, 100 kamalii kane, 75 kaikamahine.
                Ke noho nei o Kauka Lapona ma, ma Waioli nei i keia manawa. Ua nawaliwali nae Lapona wahine. Na'u na IOANE.

NO KA MOLOWA.

                O ka molowa oia ka mea i wi pinepine ai keia mau aina, oia ka mea i noho ai na kanaka i ka hale liilii, pepepe, pilikia, pelapela, paaole i ka paku, hikiee ole oloko. Pau ole na makamaka ke noho iloko. Eia kekahi, o ka molowa o na kanaka, nele ka ai, nele ka ia, nele na mea a pau.
                Eia kekahi, o ka molowa o na wahine, nele ke kapa, nele ka malo, nele ka moena, moe i ka opala, e like me na holoholona.
                Ua 'kaka loa ka molowa, aohe malamaia o na keiki i ko lakou wa opiopio.
                Eia kekahi, o ka molowa o na kanaka mai ka po a hiki i ke awakea, alaila ala mai, nolaila, ua oleloia penei, o moe loa kane o nana wale ka wahine.
                Eia kekahi, o ka lilo loa o na kanaka i ka heenalu a me na wahine a me na keiki i ka lelekawa i ka mio.
                Eia ka hewa o ka lelekawa a me ka heenalu a me ka mio, o ka huipu ana o na kane a me na wahine me na keiki i kahi hookahi, e like me na holoholona; haluku pu lakou i ke kiolepo hookahi. Aka e aho no keia noho ana o na kanaka i keia ao e loaa'na ka ai, ka ia, kela mea keia mea, aka o ka noho ana o na kanaka iloko o ke ahi a ka make mau, aole e loaa kahi hunahuna ai a me kahi kuluwai hookahi; aole loa he oluolu olaila, aohe lealea, aohe paani, aohe makamaka; aohe aikane, aohe hale kipa, aohe hoapili, aole e hiki ke hoohuli i ka naau ma ka pono, ke noho ilaila; o na mea a pau i ikeia maanei aole i ikeia aku malaila.
                Hookahi wale no olaila o ka make o na uhane a pau. Auwe ka make.

NO KA PALAKA.

                No ka palaka mai ka molowa, ka nanea, ka lealea, ka paani, ka heenalu, ka lelekawa, ka mio, ka heeholua, ka lelekowali; ka hoolele lupe, kela mea keia mea o ka palaka, oia ka mole o keia mau hewa he nui wale. No ka palaka mai ka pule ole, ka mihi ole, ka makau ole i ka make, i ke ahi a ka make mau loa. Na OWLAWAHIE.

WAIPIO, Novemaba 18, 1837.
No ka hooikaika ana aku i na makamaka.

                Auhea oukou e o'u makamaka mai ke Kulanui mai; he wahi manao ninau aku ia oukou. Pehea ke ano o ko oukou noho ana? ikaika anei ma ke ao aku? haipule pu anei me na haumana? paipai aku ma na kulanakauhale? Ua kii aku anei oukou i ka poe e hele ana i ka po? pule nui anei oukou i ke Akua no ka oukou poe haumana i huli mai lakou mai ka make mai a ike ola. Ina aole oukou hana e like me keia, ke kauoha aku nei a'u ia oukou e hana e like me keia mau ninau a'u i hoakaka aku nei. No ka mea, o kakou ka poe kapaia he poe naauao; he poe kukui malamalama mai ke Kulanui mai.
                Eia ka Iesu i kana poe haumana, O oukou ka malamalama o ke ao nei; o ke kulanakauhale i kahi kiekie, aole loa ia e nalowale, a penei hoi kekahi olelo a Iesu i kana poe haumana; O oukou ka paakai o ka honua, aka ina pau ka liu o ka paakai; pehea la ia e liu hou ai?
                Oia kahi manao hoakaka aku ia oukou. Ua pau. Aloha oukou. NA NANA.

WAIPIO, Detemaba 14, 1837.

                No ka hooikaika ana e hai aku i ka olelo ma Hamakua.
                Auhea oukou e ka poe heluhelu i ke Kumu Haawii, ke hoakaka aku nei au ia oukou i ko makou hele ana e paipai ma Hamakua; i ka 20 o ka la o Novemaba, hiki o Laiana laua o Napa ma Waipio, ia la hoakaka iho la makou i ka makou hana ma ka aina awakea; o ia la a pau ia.
                Holo aku la makou ma ke komohana akau o Waipio, ekolu kulanakauhale, kahi i noho ia e na kanaka, o Waimanu; o Laupahoehoe, a me Honopue, he pali a he ino ka nui o ka aina, aole pono ke kanaka ke noho; Lokomaikai mai ke Akua ia makou, hoomalie mai i ke kai a me ka makani; hooikaika makou i ka hoe a puka iwaho, holo aku la makou, he pali mauka he kai makai, aohe alanui kahi e hele ai na kanaka; holo makou makai. I mai la Laiana ia'u, nawai i hana ka pali ko oukou manao, i aku la a'u ia ia, na Maiuumaaa, laua o Nahinahiaua; holo aku la no makou a liuliu, i hou mai la keia ia'u, kupanaha ko ke Akua mana kana hana ana i keia mea kupanaha, ae aku la au, ae. A holo aku la makou a pae i Kaumu, hele wawae aku la makou ia wahi a hiki ma Laupahoehoe, halawai malaila, a pau ia, holo aku la makou a Honopue, halawai malaila, Malaila ka poo ka la. Hoi hou mai la makou a kokoke aumoe loa, pae makou i Waimanu, halawai malaila i ke aumoe, loaa malaila kekahi kanaka makapo, ua malama pono i ke Akua, a pau ka halawai, hoi aku la makou i ka hale, ai iho la makou, haawi mai la ke konohiki i ka puaa, aole i ai o Laiana ma, pau ia ia makou, a kakahiaka halawai hou a bapetizoia iho la ua kanaka makapo la, o Kuahuia kona inoa, alaila ike aku la au i ka hana kupanaha a ko kakou Haku, noho no au me ka hauoli a me ka makemake nui i ka hana kupanaha