Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 8, 4 April 1834 — Page 1

KA
LAMA HAWAII.
HE MEA IA E HOOLAHA IKE, A HE MEA HOI E PONO AI KE KULANUI.
I naaupo ka uhane, aole ia he maikai. NA SOLOMONA.
Makahiki 1. MAUI LAHAINALUNA APERILA 4, 1834. Helu 8.

BIPIKUAPUU.
 
NO KA BIPIKUAPUU.

            Ua like kekahi ano o ka Bipikuapuu, me ka bipi maoli. Ua like na niho a me na maiuu, a pela no ka hoolualuai ana, a me ka nau hou ana i ka ai.
            Ua like ke kiekie o ka Bipikuapuu me ka bipi kauo maoli, ua puepue no nae ka Bipikuapuu a ua kaumaha. I ke kaupauna ana, 3,000 pauna kona kaumaha; ua like me na bipi maoli elua.
            He ahinahina eleele kona oho, kokoke eleele loa. Aneane like na helehelena o ka Bipikuapuu me ko ka bipi kane maoli. O ka puu nui ma ke kua, mawaena o na poohiwi, oia kahi e like ole ai; a ua loihi no hoi kono oho ma ka ai, a ma ke poo, a lewa no ilalo, me he umiumi la.
            Kakaikahi na holoholona, i hihiu loa ma na helehelena, e like me ka bipikuapuu. Ua ulana maka, me he ahi la, ua nui kona pepeiaohao a ua oi; ilalo no kona poo, nolaila i lewa ai ka oho ilalo, a o ka puu ma ke kua, oia ka mea e ino ai.
            Holo hihiu loa ka bipikuapuu ma na ululaau ma Amerika Akau; a ua ike ia 600 ma ka papu hookahi. Ua ikeia no hoi lakou ma Europa, a ma Asia.
            He mea hihiu pono ole ka Bipikuapuu; aole hiki ke hoohana ia ia. Hoowahawaha oia i ka laka iki ia kekahi, a alakai aku kona kahu ia ia i ke kaula; a ina i waihoia oia iloko o ka pa, noho malie no, aole nae i hoohanaia.
            He mea maikai ka ili o ka Bipikuapuu, i mea aahu i ka manawa anu. Ua loihi ka ohu, a paapu, nolaila, ua mehana loa, a ina hele iwaho ke kanaka i ka manawa hau, o ka ili Bipikuapuu, ka aahu maikai loa, a ua makemake nui ia e na kanaka a pau.
            Ua ono ka io o ua holoholona nei; a ua ai nui ia, e na Inikini a me ka poe hele ma ka ululaau o Amerika akau.
            Aole i like na helehelena o ka Bipikuapuu me ka BUFALO. O ka Bipikuapuu, ua puka no kona mau pepeiaohao, ma ka aoao o ke poo, a ua pokole, a oi. O ka BUFALO, maluna o ke poo ka puka ana o kona mau pepeiaohao; ma ke kumu, kokoke pili, a ua kekee loa. He puu nui ko ka Bipikuapuu, ma na poohiwi, a he loihi kona oho ma ke poo, a me ka ai. O ka BUFALO, aole ona puu, aole oho loihi.
            Ilalo ke poo o ka bipikuapuu, a hihiu ka maka; he mea makau. Iluna ke poo o ka BUFALO, me he mea la, a ua ino no nae, i ka ike ana aku. Aole hiki ka hoolaka i ka Bipikuapuu a ao aku ia ia i ka hana. Aka, o ka BUFALO, ina paa i ka uuku, e laka loa no ia, a hookauwa maikai mai na ke kanaka. Aole loa hae mai ka bipikuapuu i ke kanaka, ke hoeha ole ia, aka, ina eha, alaila hakaka ikaika, a o ka BUFALO, ua hae wale; a e hahai wale ia i kela mea, keia mea i loaa ia ia.