Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 10, 18 April 1834 — Page 3
LAMA HAWAII.
hana ana a ka poe kahiko, pela lakou. Ina aole hana ke kanaka i mea e pono ai o hai, make hewa kona noho ana ma ke ao nei. A ina e manao kekahi e hana e pono ai o hai, he pono ia ia ke noonoo. Ina e manao kakehi e imi i kona maikai iho, a i mea hoi e hoopomaikai ai ia hai a me kanka e ae, he pono ia ia ke koomanawanui ma ka noonoo ana, ma na mea e mahuahua ai kona ike iho, a me na mea hooponopono i kona manao ino, a me na mea e pono ai ka noho ana o na kanaka a pau loa.
NO KA AIANONANONA.
Ua nui na mea i kapaia ma keia inoa hookahi, aole like loa hoi kekahi i kekahi. Eia ko lakou ano like. Pau loa lakou i ka ai ana i na mea ola liilii loa, aole hoi o lakou niho. O ke alelo ko lakou mea e lawelawe ai i ka mea ai, he loihi me he ilo la, a mawaho ua like me ka pilali heehee. Mai ka welau o ka nuku a hiki i ka welau o ka huelo o ka Aianonanona, awalu kapuai ka loa o kekahi, aiwa ko kekahi. Loihi loa ka oho. Lolohi oia i ka hele. Akamai no nae i ke au.
He kamaaina ka Aianonanona no Berazila a me Guiana. O na anonanona, a me na uku laau, a me na nalomeli, o lakou wale no kana mea ai. Hopu oia ia mau mea ma ka hookomo ana i kona alelo iloko o na wahi pukapuka, kahi a na anonanona i kolo ai, a haha i ka punana, a pili pu na anonanona, hooume mai la ka elelo me na mea e pili ana iloko o ka waha. Ua ikaika loa kona mau wawae. Ina e apo oia i kekahi mea, aohe mea e hiki ke hemo ae. Ua oleloia, ua aa oia e hakaka pu me na Paneta o Amerika. No ka ikaika o ka hakaka ana, make pu laua elua. Aole oia e kuu aku kona apo a make loa. Hiki no nae ia ia ke hoolakaia mai. Hohono no kona io i ka ai ia, ai no nae ka poe Inikini.
Ua lawe iho nei kekahi Aianonanona wahine no Berazila aku a hiki i Amerika huipuia. Aole hiki pinepine ia mea i ka aina anu; oia la paha ka lua i hiki i Amerika Akau. Ehiku kapuai kona loa, elua ke kiekie. Aole kolohe iki. I ka wa i moe ai oia ilalo e hiamoe ai, uhi oia ia ia iho me kona huelo e like me ka moena, ua pau hoi ke kino a pau i ka uhiia. Ma Amerika huipuia, o na hua moa wale no kana mea ai.
LAHAINALUNA APERILA, 18, 1834.
Auhea oukou e ka poe heluhelu mai i ka Lama Hawaii? Ua hoikeia mai malalo nei kekahi hana maikai a na Alii moku ma Lahaina. He mea makahahi ia kakou. Akahi no hana maikai a ka poe Haole i keia pae aina. He pono i na Alii a me na kanaka a ia kakou no hoi kekahi, ke hoomahui aku. E aloha aku no hoi kakou i ke Akua no kela manao mai o ka poe malihini.
KA OLELO KUPAA A KA POE ALII MOKU KAHIKI E KINAI AI I KA INU RAMA MA HAWAII NEI.
Ke ike nei makou i ka make a me ka hewa, a me ka poino i hiki mai nei no kela mea ino, o ka onarama.
Ke ike nei makou i ke ano o ia mea ma ka noho ana o na kanaka maoli, a me na malihini i hiki mai nei: a maopopo no hoi ia makou ka hewa ma keia ao, i ka noho Akua. Nolaila, ke kanikau nei makou i ka hope o ia hewa, a makemake no hoi makou e hana i ka mea e hiki pono ia makou e kinai i ke kuai rama ana. Nolaila mai ka nui o ka hihia maluna o ko makou moku.
Ua nui na mea i hanaia e kinai i keia hewa ino, palahlaha loa, a nui no hoi ka hana i koe.
Ua hana na'lii o keia aina i kanawai maikai e pono ai; a he mea pono i na'lii moku a me na malama moku ke kokua ma na mea a pau e hiki pono ia makou. Nolaila, o makou, ka poe i kakauia ko lakou inoa malalo iho nei ke hoopaa nei makou ia makou iho, a ke hoohiki pu, a ke hoohiki pakahi nei makou, aole makou e inu mauka nei, aole hoi makou e kuai i ka mea awaawa i na kanaka, aka, e hooikaika pu no makou e kokua mamuli o na'lii o keia aina i ko lakou hooikaika ana e kinai i ka onarama.
E kapaia keia poe i huiia; O KA POE HAOLE I HUIIA, NO KE KINAI INU RAMA MA HAWAII NEI. A o ka poe a pau i kakau i ko lakou inoa malalo nei, o lakou no kekahi pu me makou.
Lahaina, Maui.
Aperila, 14, 1834.
Alii Moku.
JARED GARDNER
PAUL CHASE
REUBEN RAY
JOHN STETSON
GEORGE ALLEN
JAMES PIERSON
PHILETUS PIERSON
JOSHUA BUNKER
WILLIAM E. SHERMAN
JOHN B. COLEMAN
HENRY LEWIS
CHARLES G. BARNARD
STEPHEN GRINNELL
GEORGE S. BREWSTER
DVID BAKER
JOSHUA GRINNELL
Malama moku
Willam C. Dorman
Reuben Fitch
Henry W. Davis
George Palmer
Reuben Alley
Caleb Folger
William H. Hoeg
Robert M. Folger
David B. Delano
Daniel W. Gladding
Howel H. Babcock
Stratton H. Harlow
George Haggerty
Charles Swain
Henry Swain
George N. Stratton
William B. Howland
Walter Taber
HE UI NO HELU 9.
No ka Bufalo.
Ua like iki ka Bufalo me ke aha?
Pehea kona kiekie a me kona loa?
Pehea ke ano a ke oho?
Pehea hoi i kona wa elemakule?
Heaha ke ano o ka pepeiaohao?
Pehea kona helehelena ke nanaia'ku?
Heaha kekahi hana ana?
Ua hihiu anei, laka paha?
Pehea kona manao i na holoholona e ae?
Mahea kona wahi i noho ai?
Pehea kona noho ana, mehameha paha, noho kumu paha?
Pehea la e pakele ai ke kanaka, ke hahai mai ka Bufalo?
Ua hiki anei ia ia ke koolaka ia mai?
Ma ka aina hea i aoia'i ke kauo?
Pehea kona ili? Pehea kona io?
No ke Kanegaroo kikokiko.
Ma ka aina hea i noho kamaaina ai ke Kanegaroo?
Hookahi wale no anei ano o lakou?
Pehea ka hele ana o na Kanegaroo?
Heaha kana mea ai?
Pehea kona paio ana me ka ilio?
Pehea kona hoolohe ana?