Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 2, 6 January 1876 — Page 3

ALEMANAKA O KA M. H. 1876.

1876.   SABATI. POAKAHI. POALUA. POAKOLU. POAHA. POALIMA. POAONO.  1876.  SABATI. POAKAHI. POALUA. POAKOLU. POAHA. POALIMA. POAONO.
IAN.   .. .. .. .. .. .. 1  IULAI. .. .. .. .. .. .. 1
2 3 4 5 6 7 8  2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15  9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22  16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29  23 24 25 26 27 28 29
30 31 .. .. .. .. ..  30 31 .. .. .. .. ..
FEB.  .. .. 1 2 3 4 5  AUG.  .. .. 1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12  6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19  13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26  20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 .. .. .. ..  27 28 29 30 31 .. ..
MA R.  .. .. .. 1 2 3 4  SEPT.  .. .. .. .. .. 1 2
5 6 7 8 9 10 11  3 4 5 6 7 8 9
12 13 14 15 16 17 18  10 11 12 13 14 15 16
19 20 21 22 23 24 25  17 18 19 20 21 22 23
26 27 28 29 30 31 ..  24 25 26 27 28 29 30
APE R.  .. .. .. .. .. .. 1  OKAT.  1 2 3 4 5 6 7
2 3 4 5 6 7 8  8 9 10 11 12 13 14
9 10 11 12 13 14 15  15 16 17 18 19 20 21
16 17 18 19 20 21 22  22 23 24 25 26 27 28
23 24 25 26 27 28 29  29 30 31 .. .. .. ..
30 .. .. .. .. .. ..  NOV.  .. .. .. 1 2 3 4
MEI.   .. 1 2 3 4 5 6  5 6 7 8 9 10 11
7 8 9 10 11 12 13  12 13 14 15 16 17 18
14 15 16 17 18 19 20  19 20 21 22 23 24 25
21 22 23 24 25 26 27  26 27 28 29 30 .. ..
28 29 30 31 .. .. ..  DEK.  .. .. .. .. .. 1 2
IUNE.   .. .. .. .. 1 2 3  3 4 5 6 7 8 9
4 5 6 7 8 9 10  10 11 12 13 14 15 16
11 12 13 14 15 16 17  17 18 19 20 21 22 23
18 19 20 21 22 23 24  24 25 26 27 28 29 30
25 26 27 28 29 30 ..  31 .. .. .. .. .. ..

Ke ano ili o ka Mahina no ka Malama o Ian., 1876.
MANAWA NO HONOLULU.
[HOOMAKAUKAUIA E KAPENA D. SMITH.]

4 Hapaha mua.....4.52.0 AM
10 Mahina piha.....7.57.9 PM
17 Hapaha hope.....10.18.4 PM
26 Mahina hou.....3.10.5 AM
Ka puka me ka napoo ana o ka La.
1 Puka la.....6.41.7 AM....Napoo la.....5.25.7 PM
8 Puka la.....6.43. AM.....Napoo la.....5.31. PM
15 Puka la.....6.43.7 AM.....Napoo la.....5.35.7 PM
22 Puka la.....6.42.3 AM.....Napoo la.....5.49.8 PM
29 Puka la.....6.42.4 AM.....Napoo la.....5.44.4 PM
31 Puka la.....6.41.7 AM.....Napoo la.....5.45.7 PM

Ka Latitu me ka Lonitu o Honolulu.

Ma ka hale bele pauahi. Hale Kaawai Helu 2, a i ole ma ka Hale kilo o Mr. Filtner, penei:
La titu 21° 18' 23" Akau. Lonitu 157° 43' 45" Kom.

          O keia na la ku mai o ka mokumahu Colima mai Sidane mai.

          Aole i holo ke Kilauea i ka Poakahi iho nei, no ka nui loa o ka makani, a i ka Poalua ae holo aku la ia.

          No ka piha loa o ko kakou pepa o keia la, nolaila, ua hoomoe ia ka Moolelo o ka Huakai Alii, a keia pule ae.

          I ka auina la Poakahi nei i ku mai ai ke kiapa Farani Toffarette , mai Honokaona mai, iloko o na la holo he 60.

          Ke haawi aku nei makou he Alemanaka no na tausani makamaka o ka LAHUI HAWAII ma kekahi kolamu o ka pepa o keia la. He welina ia.

          He $135 ka loaa ma ka Aha Himeni o Kaumakapili, he wahi haawina uuku keia no ke kokua ana i ke kumu i hoala ia ai keia hana.

          Minamina a kaumaha no hoi makou i ka lohe ana no ka aha inu rama ma uka o Makiki i ka Poaono iho nei, ma ka hale o Kainoa.

          E K. P., o Kohala; owai la oe? Ke kakau mai nei oe ia makou, aole nae kou inoa, aole hoi makou i ike. E hai mai a e hookomo ia.

         E ike ia ma ke poo o ka Nuhou Kuloko ka Papa Kuhikuhi manawa a Kapena Dan'l Smith, no keia malama. Nona ka mahalo piha ana.

          A keia Poalua ae e haalele mai ai ke Kilauea no Kona, aole hoi e like me kona Papa Hoolaha; a huli hoi mai i ka Poaono. Nolaila, e ike e na makamaka.
          Ua hai e aku makou ma kela pule e holo ana ke kuna Neti Mere hou no Lahaina i keia pule, aka, ua ano lohi iki, a ua waiho ia a keia pule ae e holo ai, i ka Poakahi paha.

          Eia makou la ua makaukau, ina oukou e na makamaka, e haawi mai ana i ka lima kokua o ke aloha, ke hai paa aku nei makou, e lawa'na no ko oukou anoai, oiai, he hana na makou e moeuhane nei.

          Ua maikai no ka ahaaina lulu kokua no ka halepule oWaikiki-kai i ka Poaono, Ianuari 1, aohe nae he nui o ka poe i hiki aku. Ma kahi o ke kanakolu dala kai loaa mai, pela ko makou lohe.

          I ke kakahiaka Poaono o ka pule i hala iho nei, make iho la o Nicholas George, (Geoki hana pulu,) o Kau, Hawaii. Ua waiho iho he wahine a me na keiki lehulehu.

          Ua minamina makou i ka hai aku ua loaa mai he moolelo o na hana ma ka halawai makaainana ma Ewa me Waianae a no ka hala o ka manawa, ua hoomoe ia a keia pule ae.

          E nana ae e na kiai o ke aupuni, i keia poe e hoohala nei i ko lakou manawa ma ka pepa pili waiwai, he poe wahine me na kane; aia i ka hale koa maloko iho o kekahi pa mai.

          O na la hope loa keia no ka uku ana i ka auhau, a o ka poe i hookaa mua ole e like me ka hoolaha a ka Luna Ohi Auhau, e nele ana lakou i ke kuleana koho balota.

          E ka lehulehu kinikini o na makamaka o ka LAHUI HAWAII o ka makahiki hou; ka papa inoa hanohano hoi o ka makou BUKE HOOMANAO, o ko oukou makemake e lawa no, a o na iini e ko ana.

          Ma ke kakahiaka onehinei, make iho la o William Hall, (Bila Holo) e noho nei ma ke Alanui Beritania. He mau makahiki hoi kona noho ana ma Hawaii nei, a he kamaaina no Maui Hikina.
          Ua manao wale ia, ma ka ku ana mai o keia mokuahi ae mai Kapalakiko mai; e loaa mai ai ka lono no ke Kuikahi Panailike.

          Ma ka Poalua iho nei, ua komo kolohe ia ka hale o Rev. B. W. Pareka ma Kaalaa, oiai, ua hele ka poe mea hale i ka halawai. Ma ka puka aniani ke komo ana mai o ka aihue, a ua huli ia ka hale mai o a o, aohe nae he nui o na mea i lawe ia.

          Ua loaa aku he kanaka e waiho a make ana ma ke alanui Moi ma Kulaokahua, i ke ahiahi Poaono iho nei; a e ole ke kokua, loaa iaia ke ola. He hookui o na lio ke kumu, i kamau ia e ka wai hoomalule kino.

          I ka holo ana mai nei o ke kuna Jenny mai Hawaii mai a kaa malalo pono o Kahoolawe, ua pa mai la ke kikiao makani, a uhiia iho la e ka lepo mai ka aina mai. He hoomanao aloha ana ae ia no na eepakeke; i ka auau lepo ana i ka waena moana.

          MAKE.—Ian. 4 1876 ma Kikihale make iho la o Naholowaa ke kahi o na wahine kahiko loa mai ke au mai o Kamehameha I. Ua manao ia ua hiki aku kona mau makahiki i ke kanawalu a make aku la. Ua haalele iho oia he mau keiki me na moopuna ma keia ao.

          Ua ike ia aku kekahi hale papaa hou e kukulu ia ana ma kai o ke alanui Maunakea, ma uka mai o ke kihi alanui Marine; a i ko makou ninau pono ana'ku, ua hai ia mai, he Hale Amara Kuihao no kekahi kanaka Hawaii ponoi. Ina he oiaio keia, alaila, he mahalo ko makou i na keehina lima hana o keia ano.

          Iloko o ka pule i hala ae nei i akoakoa ai ka Aha Kumu Kula o Oahu nei, ma Kawaiahao, a i ka Poalima iho nei ka hookuu ia ana. Kaumaha loa nae makou i ka lohe ana, ua ona a moe ma ke alanui kekahi o na Kumu o Koolaupoko. Aohe kupono kela i alakai no na keiki. E hoopau ia kela kumu e pono ai.

          O ka moolelo o Wm. Lee, a makou e pai aku nei, i hoomau ia hoi mai kela pule mai, ke hai aku nei makou, ua hoopuka makou malalo o kona poo, a o na huaolelo i pili ole i ke ano o ke poo, me ka mea kakau no ia. Ma ko makou manao, he moolelo ano e keia, he okoa ka mea nona ke poo, a he okoa ka mea i kamailio ia.

          Ma ka aoao eha o keia pepa e ike iho ai ko makou poe makamaka heluhelu i kekahi o na haiolelo a ka Rev. M. Kuaea ; a ma ka malama ae nei o Feberuari e hoolaha hou aku ai makou he haiolelo hou, oia ka Rev. W. P. Kahale o Wailuku, Maui. He waiwai nui keia no ko makou poe heluhelu.

          Pehea e hiki ai ke hooiaio i ke ano o na olelo aka poe holo balota no keia kau ae, he aloha aina, he aloha lahui, a he makee pono me ke Kuokoa? Wahi a ka ninau. Eia ka Ulele. "E kapae ia ka $250 dala! A eia ka ninau, ehia la poe e ake nui ana e holo balota?" Haina—Ma kahi o na umi tausani, a kinikini wale e hoomakaukau hooikaika nei; he pomaikai paha ke kauna? U!

          I NA MAKAMAKA.—He nui na leta i loaa mai iloko o keia mau la e kauoha ana no ko kakou pepa KA LAHUI HAWAII. Ua hooikaika makou e hooko pono i na mea i kauoha ia mai, e like  me ka mea i makemake ia; ina nae ua haule kekahi mea a mau mea paha, e kala mai oukou a e kauoha hou mai no, a e hooko ia no ko oukou makemake a piha pono. Ua lawa paha keia hoakaka ana, oiai, aole he wa e kakau pakahi aku ai makou ia oukou a pau.

          Ua hai ia mai makou no ka hana a kekahi Kahunapule Moremona, i keia mau la iho nei, a penei no ia: Hoomalu iho la ia i  ke anaina haipule, hoomaka iho la ka pule, a i ka pau ana, kukala aku la i ke lehulehu i hele mai e hoomaka ka hula. Ae! I ka pau ana o ka hoomana ana i ka Haku, oiai hoi maloko o ke keena i malama ia keia hana, ua haawi aku la ia i ke kauoha e hoomaka ke anaina e hula. Heaha mai nei keia? Ma ko makou noonoo akahele ana, ua hooholo iho makou, aole he mea e ae, aka, he Pegana!

          Ua noho ka Aha Kiure Hawaii ma ka hihia o Kahananui, a makou i hoolaha aku ai no ka hoao ana e hoohaunaele ma ke keena Kui-amara o G. West, ma ka Poakahi iho nei, a mahope iho o na hora o ka noho ana, ua haawi mai la lakou i ka olelo hooholo e ahewa ana ia Kahananui, he 11 no ka ahewa, a 1 no ke kanalua. Hookahi no a makou olelo maanei, e hoolei i ka manao ino, a mai lalau hou i ke kiaha, oiai, ua hoike ia mai la ka haawina mamuli o ka olelo hooholo a na Kiure noonoo kaulike o kona lahui ponoi.

          Ma ka Poaono iho nei ia Mr. Chas. H. Judd (Kale a Kauka) e holo aku ana i ka ahaaina o Waikiki Kai, a hiki i Pawaa, puiwa iho la kona lio e kekahi pake i hoea ae maluna o ka pa ma ka aoao ma Ewa o ke alanui, o ka lele aku la no ia o ka lio a me ke kaa iloko o ka auwaha hohonu e pili 'la me ke alanui ; malalo ka lio a maluna iho ke kaa, o ke kanaka hoi lele aku la i kahi e ; pakele mai make. Me he mea la elua hana a ka Lunaalanui, he hana alanui, a he eli auwaha i wahi e haule ai kanaka me na holoholona.
          Ua hai aku makou i keia pule iho nei no ka haalele ana o Hanale Keletona (H. L. Sheldon) ko makou makamaka kalaimanao o ka nupepa haole Kalepa P. C. Advertiser, i ke Kula Hanalima o Keoneula, a i keia pule, ua loaa mai ia makou ka lono oiaio e hooia ana ia mea. Ua lilo iho nei iaia ma ke kuai ana, ka hale oihana pai oia nupepa, me na pono a pau. He mau makahiki okoa kona noho ana ma ke ano alakai no ia nupepa, a ua ikeia ke kuokoa a me ka oiaio o kona kahua kalaimanao i na wa a pau, no ka pono a pomaikai hoi o ke aupuni a me ka lahui Hawaii. Ma kona lawe ana e hoomau a e hooi aku hoi i kona mana kalaimanao no ke ola o Hawaii, ke haawi piha aku nei makou i na kalokalo, e holomua kana mau hooikaika, a e hua mai a lehulehu na pomaikai a makou e moeuhane nei, mao ka leo o na elele hoonaauao, oia hoi ka "Papa Pai Hanohano!"

          NA HALAWAI O KEIA PULE.—Ke malamaia nei na hana o keia hebedoma haipule e na ekalesia o keia kulanakauhale. O na ekalesia o keia kulanakauhale. O na ekalesia ma Kaukeano a me Polelewa, ua huiia ko lakou mau halawai, i na awakea ma Polelewa, a ma Kaukeano na halawai po e hui ai. Ua hoohui ia no hoi na halawai o na ekalesia Kawaiahao me Kaumakapili i na po a pau, a ua hookaawaleia na halawai i ke ao. I ka po o ka la 31 o Dekemaba iho nei, he halawai makahiki hou ko na haole ma ka Lyceum, oia hoi ka halepule o Mr. J. T. Waterhouse, (Walakahauki) ma ka huina o alanui Nuuanu me Kukui. Mai ka hora ewalu aku ka halawai a kani ka hora umikumamalua, alaila hookuu ia. He manaolana ko makou e ike ia ana na hua maikai o keia mau la haipule iwaena o na haole, a iwaena no hoi o kakou na Hawaii. He mea maopopo ua hemahema kakou, ua nele, ua hewa; a he lokomaikai ke Akua e lohe i ka pule, a e haawi i ka poe noi a imi. He wa pono loa keia e noonoo ai kakou no kakou iho, a e hoi mai i ka Makua ka poe auwana. E haalele ke kanaka hewa i kona mau aoao, a me ke kanaka lawehala i kona mau manao, a e hoi mai i ko kakou Akua, no ka mea, e kala nui loa auanei Oia.

He Ahaaina Nui ma Waihee, Maui.

E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
          He wahi ukana ka'u e hooili aku nei ia oe, a nau ia e lawe hele aku i ike ai na kini makamaka, e noho ana mai ka la puka i Haehae a ka welona i Lehua.
          Aia ma ka la 25 o Dek. i hala, ua malama ia ka la Karisimaka ma Waihee, ma ka lokomaikai piha o na ona o ka Mahiko o Waihee, oia ka Hon. H. A. Widemann, a me ka Lunakanawai Chas. C. Harris. Ua haawi manawalea mai laua, he hookahi haneri dala ($100) a me elua bipi, ewalu pahu poi, no na kanaka hana, a me ka poe e ae e hele mai ana e paina pu. A ua hoomakaukau ia na mea ai e ko laua mau hope oia o W. S. Maule, a me A. Conradt. Ma ka hoolilo ana i na dala hookahi haneri i na mea ai, penei ka hoolilo ana:—He 11 puaa, 2 bipi, 8 pahu poi, 24 manu, a me 1 pahu ia-maka. I ka nana aku, ku ka paila hana ka haawe i ka ua mea he nui o ka waiwai e ai ai.
          He nui no na ahaaina i kukulu ia ma keia Mahiko, ma na la hoomanao o keia aupuni; mai ka wa i hoomaka ai o L. L. Torbert (Hulipahu,) a hiki i keia ahaaina, o ka oi keia o ka nui o na mea ai, a he mahalo piha ko'u i na ona, nona ka Mahiko, ma ko laua lokomaikai i ko laua mau paahana. Penei na hana ma ka la i hoike ia maluna:—I ka hiki pono ana i ka hora 2 o ka auina la, ua hiki mai la na ona o ka Mahiko o Waihee, a me ko laua ohana; a o ka hoomakaukau iho la no ia o ka huakai, o ka bana Puhi Ohe a na keiki o ka malu he Kua-wa mamua, o na ona o ka Mahiko a me ko laua ohana, o na kane a me na wahine o na Wai Elua mahope iho, a kai pololei aku la i kekahi keena o ka hale wiliko, o Halehaaheo ka inoa, a malaila i ai iho ai i na mea, i haawi ia mai e ka lima aloha ole, e ka maka hilahila ole.
          He nui no ka poe i hele mai, mai ka malu he Kua-wa mai, o Sam'l Parker, kekahi keiki lalawai o ua mau Wai nei; Charles Makee; John Richardson; Geo. Richardson, a me kekahi mau Keonimana e ae no.
          He mea kamahao nae ia'u, ka lohe pinepine ana aku i na leo, e kahea ana, homai na makou kahi ia! homai na makou kahi ia!! Alaila, huli ae la au, a ninau iho la i ko'u hoa e ku ana, owai ka puuku malama o na mea ai? He wahine, o Lokalia ka inoa, no Kauai o Manokalanipo, he makuahonowai no A. Conradt. Ka-ha-ha! akahi no au a ike i kahi wahine e noho puuku ana, no na ahaaina o keia Mahiko. "No ke pi hoi, aua." Pela io ka. Ia manawa, lohe aku la au i kahi mau kanaka, e olelo ana, He keu ka hoi keia o ka wahine aua i ka mea ai, me he mea la no hoi nana,—he olelo ia hoi ko Kauai poe, he lokomaikai, aole ka hoi. Eia ka he ala paa no Kauwelehau, a he lila maia no Kaea, aole e pala i ke anahulu hookahi. A pau ka paina ana, hoomaka iho la ka hula, he hula haole (Europa,) a hiki i ka hora 11 o ke aumoe; he mahalo ko'u i ka poe i ike, a he hana kupono no ia a ka poe opiopio o ke au o ko kakou Kalakaua, e hoolauna aku ai i ka poe kupono.
Ehia a'u mea minamina o ka luhi o na ona, nana ka Mahiko o Waihee, i ke ku paila o na mea ai i koe, i ke ino, a hoolei wale ia na mea ai; e haawi ia la paha, na ka poe paahana, ma ka la Karisimaka, i na he pau pono ia i ka poe i luhi, "a hoi luuluu i ke one o Hanakahi, hananee kikala o Kohaikini." He kini, he lehu, he mano ke aloha a me ka mahalo i na ona nona ka Wiliko o Waihee. A he keu wale no o Huaa a me Kukahaoa, ka lilo i ka liki haule ke aloha i hope i na keiki o ka makani Kiliopu, a me ka ua Haehaili.
Nolaila, o ka ike ko oukou e Kauai o Manoaalanipo, e Oahu o Kakuhihewa, e Maui o Kama, e Hawaii o Keawe. A haalele i na hana a ka puuwai aloha ole o Lokalia. Ke hooki nei au—Ke hea mai nei ka leo e ke oeoe o Halehaaheo ia'u, e hoomakaukau i na ki o ka enegini mahu.
J. P. KAMAKANIKILIOOPU.
Waihee, Maui, Dek. 28, 1875.

Ia Mose Kuaana.

E KA LAHUI HAWAII E; Aloha oe:—
          Ua ike iho nei au i na manao pane o ua makamaka nei ma ka helu —— o ke "Kuokoa."
          Ke olelo nei au no ka pololei a me ka oiaio o ka'u mau mea i kamailio ai no ua hope Luna Auhau nei. Aole no hoi owau wale, aka o ka poe no kekahi i ike pu.
          No ka Epa. Ke olelo nei o M. K. no kuu wehewehe pono ole aku i ko laua Epa. A ke olelo nei hoi oia o ka hoolilo ana ka i ka oiaio i mea oiaio ole a o ka mea oiaio ole hoi i mea oiaio, oia ka Epa. Auhea oe e ka makamaka, mai kuhi oe oia wale no ke ano o ka Epa, ina iho no kekahi e like me ka'u i hoopuka ai a nui aku.
          No ka Luna Auhau. Ke olelo hou nei no o M. K. no ko laua lawe ole ana i kekahi dala o na dala a laua i kii ai, ke manao nei hoi aia a lawe alaila poino ka Luna Auhau. Pehea la hoi ina ua inu o M. K. a ona a me kona kokoolua, a hana aku laua i ka laua hana me ka noonoo ole a lalau paha, aole no paha e poino ka Luna Auhau ke manao nei au e hihia ana ua Luna Auhau nei.
          Na helehelena hoi. Ua ike au ia M. K. a me kona lua, he maikai, ohaha na helehelena, i ua la ala nae hoi haikea mai ana, ula na maka, kakauha ka a-a o ka lae ; aole no hoi i mau ia ano o laua i keia manawa, no ka wa ona wale no. E holonui ana i ke kula o Puuopelu, me ke kiwi imua a i hope, me he mau makoi la i apo ia e ka Ia, ka hele a lo'u.
          Ka Olelo Haole. Ina iho hoi ko kokoolua, e namu ae ana, "Kiwe me tome maki &c." ina he pololei ia, al'ila, owau kai hewa.
          E olelo hou ana oia malalo iho, no ka ike ka o ka Luna Auhau i ka pono o kana hana, ka mea ka ia i mau ai ka noho ana ma ia hana, mai kuhihewa oe, aole na ka Luna Auhau i koho iaia iho, he mea okoa aku no. Pane hou mai oe, aole ka oe e pono ke ao ia aku e a'u, no ka  mea, he pokii wau nou. Ke manao nei au ua hemolele loa au malaila, a hiki hoi ia'u ke ao ia oe. Aia wale no a ike mai oe ia'u e inu rama ana, alaila pono ole io. E like me ka mea i palapalaia ma Mataio 7: 3.
          Olelo hou mai oe, e noho wau a ku mai o "Petrel" alaila wau nonoi aku i sa ole i luna no ka poe hapuku berena. Ina paha iluna oe o ka "Petrel" i ka la i pii ai o na haumana o ke kulanui iluna o ua moku la, ina ua ike oe ia Sam'l K. Opio nei, e ku'na me ka hapuku ole i ka berena popopo.
          Nolaila e ka makamaka, mai kamailio i ka mea he lohe pepeiao, aia a he ike maka, e like me a'u nei la, pane ae no pololei.
SAM'L K. OPIO.
Lahainaluna, Maui, Dec. 25, 1875.

No ka poe Koho Balota o Hanalei.

E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
          Ka opuu rose o ke Aloha Lahui Hawaii a aloha aina, mai na au i hala aku a hoea i keia au. E hiki i kou kino ke lawe aku ma na kai lipolipo o na ale o Kaieiewaho, a halawai aku me ka poe holo balota o ke one ponaha o Mahamoku, i ka limu ka kanaka o Manuakepa.
          Ua lana mai ko'u manao e noonoo a e hoike akea aku no ka pono o ke koho ana, oiai, ke kokoke mai nei ka malama o Feberuari 1876. Ua ike au a hoomaopopo i na Luna e holo balota ana, aka ; ua uuku nae na mea io, o ke unu ka nui, a e hoakea e ae nae au mamua.
          I o'u mau kupuna, a mau makua aloha o ka aina ua lokuloku, o kuu mau io o na io, a me kuu mau iwi o na iwi,—aloha nui oukou. O ka lohe i ka nui manu o kakou la, hu ae la ko'u aloha : Ea ! aole i papaia kela me keia mea i kupono i ka holo balota ana, i puipui nae ko lakou heluna waiwai.
          E na hoa o ka aina papa ; mai koho oukou i Luna puni oihana, a hoopilimeaai, mai koho i Lunahooio, me na olelo haanui ia oukou. He nui na rula ma keia Hale, aole e pono e hoouna mai i iwi opiopio a maamaa ole, o hu mawaho o na rula.
          E kuhikuhi aku au ia oukou, elua mau mea i kamaaina e noho pu la me oukou ma ka noonoo, ke oo, ke kupaa ma ko laua ike piha. O ka mua o D. Nuuhiwa, a o ka lua, o H. J. Wana; aka, ua lawa o Wana i ka oihana Lunakanawai, e koho oukou ia Nuuhiwa, mai puni oukou i ka pakika o na olelo i like me ka aila ka pahee. E ku oo, e makaala, i ola kakou i ka lokomaikai o na lani.
Na koa wiwo ole o ka Lahui Hawaii,
E hoolai ke aloha o Hawaii o Keawe,
E malama e Maui o Kama,
E kupaa e Oahu o Kakuihewa,
E makaala e Kauai o Mano,
E hului ka eke e Molokai nui a Hina.
E aloha auanei na keiki o ka hua kepau e haukawewe ana.  F. THOMAS B.
Kaumakapili, Honolulu, Dek. 27, 1875.

          Ua haule mai la na paka ua hooulu lau i nehinei, mahope iho o ka pakikiao ana a na eheu makani haule lau. E hai mai ana—o Hooilo nei.

OLELO HOOLAHA.

OWAU ka mea nona ka inoa malalo iho nei Luna Hooponopono Waiwai hoi o Aarona Opio (k) ke hoopau a ke hooki loa aku nei au ia Manuela, aole ona kuleana, aole mana, e malama a lawelawe hou i na waiwai o Aarona Opio (k), na pipi a me na holoholona o kela a me keia ano, e holo a e waiho la ma Kailua, Koolaupoko, Oahu, no ka mea, ua hakihaki ia eia na kauoha a me na olelo aelike.
Luna Hooponopono Waiwai o Aarona Opio (k)
Honolulu, Jan. 1876.  2-1t

CECIL BROWN.

Loio a he Kokua ma ke Kanawai
A HE AGENA NO KA HOOIAIO ANA I NA Palapala no ka mokupuni o Oahu.
Helu 8 Alanui Kaahumanu, Honolulu, H. P. A.
2 1y

G. WEST!

HALE HANA KAA HOLO LEALEA ME na kaa hali ukana. E hana hou ia no ho na kaa nahaha no ka uku oluolu. E kapiliia no kapuai lio, no ka uku kupono. Ma ka hale hana mua o Mr. Benfield, ma ke Alanui Alii  1-1y

William Wenner,

AIA KA HALE HANA KULA PEPEIAO A me na Komo o kela a me keia ano—na komo i kuniia "Aloha nui, &c." Ma Alanui Papu, ma nae iho o ka Hale Mu.  1 6m

E. STREHZ,
[AILUENE.]

MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau. Ma ke kihi o Alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae.  1 1y

J. W. CROWELL,
(KEONI KOLOWELA).

AIA MA ALANUI MOI, MA NAE IHO O KA Hale kahi umiumi. Malaila e loaa ai ko oukou hoa'loha me na kiaha waimomona o na ano a pau, i awiliia me ke anu huihui o ka hau iniki o ka uka iu o Nuuanu. E naue ae a ike maka iaia, he makamaka oiaio.  1 3m

Ama ra! Holokahana!!

UA MAKAUKAU KA MEA NOna ka inoa malalo iho e hoolawa i ka makemake o na makamaka ma ka hana nowelo ana i na KAA o kela a me keia ano, me ka nani a me ka paa. Malaila e kiliopu ai ka holo a ka lio, me na kamaa hao i kaupaona likeia, a i hana ia hoi noloko mai o ka hao paa loa me ke kumukuai haahaa loa. Me ka eleu a me ka mikiala, ua hope ole i ka puana ae "aohe lua e like ai. Ma Ainahou ka lua o ka Hale Amara mai ka Hale Dute mai.  C. B. WILSON,
1 1y  Kale Wilesona.

HE MAU WAA KUAI.

E IKE auanei oukou e na kanaka a pau, mai Hawaii nei a hiki aku i Kauai ; eia ma ko maua hale Kalaiwaa ma Ponahawai, Hilo, Hawaii nei, na waa e waiho nei, mai ka nui, a ka liilii, mai ka elua anana me ka iwilei ka loa, a hiki aku i ka elima anana. Eiwa ka nui o na waa i paa e waiho nei, i hanaia no, me ka mikioi maoli, me na kui kalu keleawe; e hele mai no i ike pono i ka nani o Aipo. E hiki no i ka mea e manao ana e holo mai i Hilo nei, a hoi no ma ia moku, nolaila, e wikiwiki mai, i wae ana ia a ka mea i ku i ka iini lawe aku. He nui no na kaele waa i koe e hiki ai ia maua ke hoopiha mau i ko maua hale hana. Me ka mahalo. T. G. KAMIPELE.  J. AKI.
Dekemaba, 14, 1875.  2t

HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Mokuahi Hawaii
KILAUEA!
KAPENA MARCHANT!

Ianua ri 10.....Kona
Ianua ri 17.....Hilo
Ianua ri 27..... Nawiliwili
Ianua ri 27.....Kaapuni ia Hawaii
Feberuari 7.....Kona
Feberuari 14.....Hilo
Feberuari 21.....Kaapuni ia Hawaii
Ma raki 2.....Kaapuni ia Kauai
Ma raki 5.....Hilo
Ma raki12.....Kona
Ma raki20.....Kaapuni ia Hawaii
Ma raki 30.....Nawiliwili
I ka huakai hoolele pipi ole a Kilauea i ka Maalaea, alaila, e hoaoia ana e hiki i Honolulu i ke ahiahi Poaono.
Ma na huakai a pau a Kilauea e hoi mai ai mai Hawaii mai, aole e haalele ana ia Kaalualu a hiki i ka hora 9 a. m. a mahope iho paha; Makena a hiki i ka hora 6 a.m. a mahope iho paha; aole hoi ia Maalaea a hiki i ka hora 5 a.m. a mahope iho paha.
Uku Eemoku mai Honolulu aku
A hiki i Kaunakakai, a pela maluna mai.....$5.00
" Lahaina, " " .....6.00
" Maalaea, " " .....7.00
" Makena, " " .....8.00
" Mahukona, " " .....10.00
" Kawaihae, " " .....10.00
" Kailua, " " .....10.00
" Kaawaloa, " " .....10.00
" Hilo, " " .....12.50
" Kau, " " .....15.50
Uku kaapuni ia Hawaii,.....22.00
A hiki i na awa o Kauai,.....8.00
Uku kaapuni ia Kauai,.....12.00
Uku ohua Hawaii oneki,.....2.00
Aole aie no na uku ohua.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai.
E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.
E hoaoia ana ka Mokuahi e hiki i Honolulu, ma ke ahiahi no o ka la e haalele ai ia Maui.
SAMUEL G. WILDER, (Waila),
A gena.
Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma, kihi o Alanui Papu a me Moiwahine.  1 3m 1Z

WIL DER & Co.,
(WAILA MA.)
AIA MA KE KIHI O
ALANUI PAPU me MOIWAHINE!

Ua hooloako mau ia me ke kuai ana
aku i na
Papa me na Lako Kukulu Hale
O NA ANO A PAU.
NA PANI PUKA!
PUKAANIANI,
OLEPELEPE,
LAKA,
AMI-LIILII,
AMI-LOLOA,
PENA o na ano a pau,
AILA PENA,
VANIKI, &c.
Na Balaki Pena me Puna,
Na Pepa Hale me na Lipine Pepa.
Aniani, Paakai, &c.
O na mea a pau maluna ae e kuai makepono loa ia aku no ke DALA KUIKE  1-1y
J. PORTER GREEN,
"KEIKI O KAUAUKIUKIU."
HE LOIO! A HE KOKUA OIAIO!
—— :o:——
E HELE MAI NA MAKAMAKA A PAU I o'u nei, a na'u no e kokua ia oukou imua o ka Aha Hoomalu a me ka Aha Kiekie me ka uku haahaa makepono loa. Ma na oki mare, a me ka hooponopono ana i ka waiwai o ka poe make, he eleu loa ka hana. Aia ko'u keena hana ma Alanui Kalepa kokoke i ke keena o ka Lunakanawai Aeko. E hamama mau ana ka puka, e hele nui mai i pau ka pilikia.  1 1y

S. B. DOLE.

LOIO a he Alakai ma na mea pili Kanawai. Ua makaukau oia e pale i na hihia imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, me ke kakau ana i na Palapala Pili Kanawai, ma ka olelo Hawaii a ma ka olelo Beritania.  1 1y

J. M. Degle,

E KAHI IA NA UMIUMI A E OKI IA NA lauoho me ka eleu a me ka maemae e lawa ai ka anoi. He kanaka Hawaii ka hoa e kohu ai, e kipa ae a e hooko ia ka makemake; aohe uku o ka balati ana i ke kamaa. Ma Alanui Papu, ma nae iho o ka Hale Mu.  1 1y

E LOAA NO I KA POE E
MAKEMAKE I NA
INIKA KAKAU,
PENI, PEPA,
WAHI LETA,
BUKE,
MA KAHI O
TARAMU.
Manae iho o Kini Hana Wati.
KAHI HOI E LOAA AI IA OUKOU
NA BUKE!

Oia hoi na nupepa i humuia, a e kuniia ka inoa mawaho o ka buke, a ka mea makemake ana, eia no ma kahi o TARAMU.
KAHI E LOAA AI KO OUKOU MAU
Papa Kuni Inoa!
No ke kuai ana i na Lole,
Na INIKA a me na BALATI,
—— NO KA——
$1.50 NO KE KUNI KELEAWE,
2.00 NO KE KUNI DALA.
MA KAHI O
TARAMU.
NA KII a me na LAKO MAKANA
Paani Hoohauoli no na Kamalii.
Na HAE LIILII,
No ka HOONANI ana.
MA KAHI O
1-3m   TARAMU.

PAPA, PAPA.
AIA MA KAHI O
LEWE RS & DICKSON
(O LUI MA.)
KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Alanui Moi

E LOAA AI NA
PAPA NOUAIKI o kela a me keia ano
NA PAPA NANI
A PAA NO KE KUKULU ANA I
NA HALE.
Na Pani Puka,
Na Puka Aniani,
Na Olepelepe,
Na Pou, Na O-a,
Na Papa hele,
Na Papa Ku,
Na Papa Moe,
Na Pili o na ano a pau!
NA PEPA HOONANI,
Na PENA o na wai a pau.
Na Kui mai ke nui a ka makalii,
Na Ami-puka,
Na Ami-puka Aniani,
Na Ami o na ano a pau.
NA AILA PENA,
NA AILA HOOMALOO,
NA AILA o na ano a pau.
NA VANIKI
Na mea HOOHINUHINU o na ano a pau.
Na Balaki o kela a me keia ano.
A KE HAI IA'KU NEI KA LONO
i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau Hoa o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka UKU HAAHAA LOA!
E like me ka mea e holo ana mawaena o LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na makamaka!
A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu
1]  a me ka maikai.  [3m