Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 2, 6 January 1876 — Ko ke Kanaka Kulana. [ARTICLE]

Ko ke Kanaka Kulana.

līniololo a M. Ku%i«^;

Kjsoiu 1:-T,— 41 llmm ilm 1« ke Ak«s 1 ke knnakn uui komi iuio iho, iii:» ki' aiu> o k>' Aku » oU i bai;a al laia'; hana niai la uia i kanu a i w aliiiie," I ko ke Akua hana ana ī na mea a pau, un hma oia i na mea ula ole, na mea ola kiipu a me na mea ola hinau, ma ko lakon auo ilio ; aka, o ke kanaka wale no kana i bn»a ai ma ke ano o keAku.-». Xo ia mea, !.i» poiu> i ke kanaka ke lioomaopopo iho i ko:irx kulana kiekie. 1. L> ke kanaka ke pookela q na mea a ko Akua i hana ai. No k:> mea, he nhane kona. Ua hemt> lole. lle uhaue ike a nnauīio. lle uoho ulu aua. 1. M«> uhano Akua koua.—<l ko kc kauaka kiuo. ku io a mo kona iwi. he lopo o kn lioīiun. o like rae na mea ola kino e ae : ;ika, o koua uhane. mai ke Akua nilii. lie ]r\pa o koua uhai e. e like me ka niea i palapala ia. •' Hana iho la o lehova ke Akiia i ke kanaka he lepo o ku honua. a ha iho la ia i ka hamiola iloko o na pukailui onn ; a lilo ae la ke kanaka i mea ola (Kinohi O keia auo Akua Hoko o ke kauaka, oia ko ke katt»ka niēa i oi āku ai uiamua o na ia. ua uiauu. na holōho!o:ia. a me na mea kolo. 2, I'a hemolele ia.—O keia uhaue i komo iloko o ke kanaka, ua hemolele loa, iio ka mea, he liemolele o lehova ke Akua. ka mea nana i ha iho kela uhane iioko o ke kanaka. Ua hemolele ke kauaka i kinohi. ua launa oluolu pu me ke Akua ; aka. i ka wa i har.'.o ai ke kanaka iloko o ke pahele a ke diabolo, 'ua hnule laua iloko o ka paunia«le, ka 'aaiimia a me ka make. Nolaila. ua laha mai ka iiewa, ka haumia, ka make mahiaa o ka::a mamo a hiki i keia wa, e l;ko :uc ka :no» : palapala iā. " llana iho ia ko A kua : ko kanaka i inea jxilolei; aka hoi. na imi ><ia i na moa kekoo he nui wale," vK» k:»huu i. .i. " k like nie ka mako :*na i 1 ua ka.naka m ]«u ms o A«ianiu la, p<s a - v t .:i i i n um k.inaka a pau ma v>Kr >to .a. ' K >r. I > O keia a:.o tien-.0!e.0 a ,vu \k«i o ke kau.aka i liana ia ;ti . ki::o!r.. ho k ' ina kiekie loa ia. no ka ::,oa. o;a ko kuiana malalo iho o na anela. ka poo o ku I» :r.a ko alo o ka uoho alii o m A tv ..:i K:.ih-.koui. " l a hana iho oe-iaia :::ala!o k.: itio o ka {kh 1 auela," \Hob. 2:7 K o. lle .:ha:.o īke a naauao,—('»;» kokahi o o k. ;-i- iL k loa o ka iihane o ke kanaka, ..i:. Ks>na :.oo:sv<v>. ko::a ;ke, a me kona naauno. 1 ks ha:;au aua.o ko keiki, he pō- .... :<o. a hala he nian īuahina, ua uiu :>< :.a :Ko, e h:vhai ana kona naua aua i ka u.ea e :n*al > *rm nia kon* inaka . a ho uianawa li.'U aku. e »kaāk» mai nn.i, e nwe «i*«*. o o oi; ma; ana ke ike »' kona niakua. o uiakau m»i ana i ke kaiiaka e ; a he iu:i:u\* a hou aku. u* puka [h>:io ka leo ino k;i v..».... ia »». e ike aku no oo ka inuo •i::a m.v. a ua '.«.ko o kona noo:uv>. k>»n* man*v' k;ioko.v e kv>ho ana e !%e me kv»:ia niako:«..ake, K litr.v«li a:ia ke kana mea i make:v.ake ai. * e uwe %vm ko aua ia kai a mea e makemaKe a». Ā liaia he mau liiaKaii.k.. o UiU aii.a k* :ko. ka roojio<:>, * u»«- k» naaua«>. li.a e ao la aku v na hu;a t»iU}»a;a. n* hua he.u. n* hu\ pa-kv»-li, u* kv>ke ko-.a ik.o, oia ke k.iiu i >> ua k.;l» ». K;;.a p-.ia.il, k.ii* .'l\vii, kii.anui. i wau. i {..'o-.i.i. » Ka ik v> k» ;;!i me. a mi ;a . ...: a:. i. .. i i\> Ka k » :.« .'>oo ,■ k « u;; t . « '■ ■«!iOjS'. ua !;;a ken ;»a-»«mo «:.e >> v r:a. '> a .a « v i • •, . '■ " i. k-i'eo» h ■ , . s , -V, V, s , . .. ■ ■■ ■ k ,» *'..i' V * ' I K - .. s •> iv >« ; ■< K ..,■.. . \ ■. ,: K K < , •»■■'. • >»-•■>• »• . . i » .. ! , . «■ s.« a- ■ K * ■:... ... ; l-l , '. k k'. > » * : -.K. .. > ' . ke.l *. « >:>. h* t r v. •v . k . k . k .■% i.aa ;i ••>. « , >. ■ ;■ ■* •>■>■■ • > ' ■* < '• .. . .. a k« V k .;» !, .. „ %v.\ 1i... i ia !'.\;ioo a H;r k* .v;-.vi l>». < • «. •• , * • <• ke k ,o • : ' !»'»>,» >>\ .V W .* : .. ->4 k* ]K«I ..li\..« . „iVkt« M lU* ka ~..\ * I

ulu mao ana ku lakou ike, a me ko lnkou nooaoo ma ke iao, a hiki i ke komo ana i i ke kulanui oka poiuo ma ka po. Aole ke- ' ia ano iloko o na inanu, na ia, n'a holoholo- j na, no ka me.i, aole keia niea o ka uhaue o ke Akua iloko o lakuu. Oko lakou ike a i me ke i kekahi mau haua, he maa wale no. 4. Hc noho alii ana.-—He kalana alii maoliko ke kanaka maulua o na mea a pau a ke Akua i hana ai. He kiekie loa ka laui, he mamao loa na hoku ; ke pāi aka nei no nae ke kanakā a makaikai, a milimili, a hoomaodopo i kolaila mau mea, a hoolaha mai la i ka manawe e pouli al ka la a me ka mahina. Ka hoi ana mai ena hoku welo%vcto, a me ka maalo ana ne o na hoku ma ka maka oka la. lle hohonu na moana, ke luu aku nei na kauaka, a huli i na mea oka hohonu lipolipo, a lawe mai; a ana iho la i koua hohonu, a hoomoe iho la i ka u-wea a kelekalapa. He kiekie na uaauna, a he anu na welan, ke noii akn nei ka poe hnli honna; he nui weliweli ke kohola, he ahiu na ia, ua ku nae i ke o, ua lou nae i ka makan, ua hei i ka upena, ua puhi ke oka. He ahiu na holoholona, he lele na manu, ua ku i ka pu, na hei i ke kaula, he ikaika ka liona, he hae ke kika, napio laua 1 ke kanaka, he o'e ka pipi, he peku ka lio, he mau knuwa maikai nae laua na ke kanaka. Xou mai ka' makani, kahe mai ka wai, wela mai ka la, he mau paahana ikaika ia e holo ai ka haua ake kanaka. No ka uhane ike a naauao o ke kanaka keia kulana alii, no ka mea, o*ka hapa ia o ke Akua. He iiui koua e nana, e hana, a e huh i kana mau mea a pau, me he alii La. 11. I hana ia ke kanaka i meaaha ? I mea nana e hoonaui io aku i ke Akua. Xo ka mea, ua hana ke Akua i na mea a pau i niea hoonani aku ia ia. "Ke lioakaka mai nei na lani i ka nani o ke Akna, ke hoike lua i nei ke nonli i kana hana io." .Ma ku li aawi mnu ana o ka la, ka mahina a mena hoku iko lakou malamalama e pale ae i na kukuna o ka ponli oka {>o. e uhi paa pu ana i ka lewa akea o ka lani. amekolakon ho!e mau ana ma ko lakou niau ala ]x)ai mo ka liuikau ole. Oka ua e haule mau ana. e hooma-u ana ika honua, a lioomuo I no hi>i : o na lau e mohala ana. e holiola j ana 1 ko lakou mau lima i ka lani. o na pua ! e we!ic a'ia ikolakoumau lihili'hi nani, o hahu avia ko lakou nai.aina i ka laui. mo ka moiiai ae i ko lakou ala ma ko kuahu inaka:n halihali aln. ko hoonani ao la i ko la- ; ki>u is;oa īiana i hana. Oko anuonuoepi- | p-o nna iur kona mau.wa? lioolnn naniohoj ko hoi've mai la i ko kō Akua l*rira | l >:in * v kē alolia 1 kanakn. i,) na inanu mo ' na anhn hulu iimu liko oie. me ko lakou j mau 100 wawalo o ikuwa ana i ka nka waoke'.o. o mele ana i ko lakou moa na-ua i h wia. 0 na inaleani pnkiki a me na makam pi koloi.ahe. ho mau anela e hooko ana 1 ko : ke Akua makeniake: Oia no hoi ke <t e hauu ai r.a aei ola. a lue na mea kupu ; i O na holauoloua o ke kula a me na ia o ko ; kai, me na- nani like o!e. me ka ■ ono ioi ak.i kek ih 1 kok;ihi, ko h w.imi ) aku iioi i ke Akua, mo ka h h.pnnik u i ke ' kanaka. O keia miu ho.eiam aii.i a na im>a oln i>!o. iia me.i ola kupn a me na mei ol'i j hanu. aole nip ko hkon iko a noono." m<> ■ ko lakou niui \\ Uo no Aka, o ko k:unV.« ka mea ih \na:a ma ke ano o ko Akun. oia ke hoonani ake 1: »«nana aku nei ī ke Akua r..a ka pule. k.i L.-.:e-iu a r.;o na hana maikai. No ka n:oi. ( .ii ki kalu ano o ke ka:iak;i, ho aho. hooman.a kona i kekahi mo.v. ho Akuapaha, a ho mea i hoakua i:\- paha. Ke koi m-ai no-i \e kanawai mua. " K aloha aku oe ia h!i \a ; kou Akua. me kou naau a p;vu, a uu k- u uhane a pva. a me kou manao "110 l haue ko Akua. a «.> ka lv:H>.i>;jua ia:». he pouo iio lakou e h.\nuana ;«k.i i.aia mo ; ka uhane a nie k:» o\uo." f ka laui ame kona niea : }v.*n ;r. oka I hor.ua a r.o kon.i u:«m i piha :u. ke h.v. s atn . aku nei lakou a piu ike Ak.::i. i hkou me\ n.in.a ī li*na. h hke n.ek * H ileai I+S 15. T 1.». I IV. halelu *ku «>nkou ia leh >vv K ha- , lo'.u aku oukou «a le'iova. e na n-.et inai kn 1 hni mai , l. halelu aku i.va ma na wahi i kiek:e, 'J K halelu akn iaia, e ko-.a jhm< anela a ; pan : K halelu aka oukou ia:a, e koua man \ kaua a pin. K halelu aku x>ia, e ka la. a me ka siahina ; K haieUi aku taia e «ahoku maUma- , lama a nau. 4 K liāleln aku īaiai, t kalain: o na I*ni. K >>uk\»u hoi. n.a w*i nialuna o ki lvn T K haleiu aku la leln>\-a, «iaika honua'e K na iii>v>n»u, a i«e na »a: hoh.n-u * pv.i v Kr ah.. ka hua hekili. ka h*n ,a r eka r;ahu. Ka makaui uah, * U,s»K!o ai.a i kana •' k.iahiNM. »*.?r n» mauna a jvau N* iaa-.; h.;a »v.e r.a k»sh : a pau r* N.a ho'.o»\i.v> ia ... .> • vo i.a ' a <aka a {•*« . Na t.i«a * v.e na 1! N» i oka ho? »va, a v.e a.a Uhu-ka. a ;»«; Na kaukaua".;'. a i;-v i.a va:.a*\ •«. a jvau ka h. ; -~a 1 J N a k a;..u* . a s»w ua : ~a,.,:.i Ka }ss K.>h,k.v a »ue na ; N* li;*n»>> jv.a;jvxi V:.a j«\a k>- ke kMM* Ka k'.;.ana -. ua;.a;a » k*- Ak..v hv Vk ;a, ..» .>e;uv...».e» he ke r.»t k» • {,r *"* n;a..;*ia v> na ss\*va a > h»ia i A ria .>a hanaia ke ». »>..* !U( « • a: nv... . m k \la* Hld[ «..a k\ kr t«a:aka v ■<-» i» . ,« t i.,\ . a a»> .' * 1 l. ».«« , r w,a«.

• I J I U IH-J) hoonani io aku ke k&naka i kona mea nana i haoa ma ke kulana kiekie loa, me ka naau a pau, m? kona waiwai a pan, a me kana mau hana a pau. 2 E hoi akn ke kanaka i ke Akua me ka mihi, ma ka manaoio, a me ke aloha ia lesu ka mea nana i lawe akn ka hala o ke ao nei, me ka hoomaemae iho ina haia a pan, a loaa hon ko ke kanaka ano hemolele i kinohi, i noho pu me ia ma ke ao pau ole.