Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 3, 18 January 1877 — Page 4
KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.
HONOLULU, IANUARI 18, 1877.
KOMI TE HOOPONOPONO NO KEIA AOAO.
LAIKI MAKUA, MRS. KELA F. GILIMANA,
M RS. ELENA MAKALE, MRS. C. C. COLEMANA.
HAINA O NA NINAU NO FEBERUARI.
1— Zerubabela. Ezera 5:2. 2.—Sebata. Zak. 1:7. Ua hoikeia keia hihio ma Zak. 1:7—6:15.
Ka la hiki mai—Na Mogoi.
Aia kekahi poe kanaka naauao a waiwai, e noho ana lakou he mamao loa mai Betelehema aku. Hoike aku la ke Akua ia lakou, ua hoouna mai oia i kana keiki a lilo i kelki hanau hou ; aka, aole lakou i ike i kahi e loaa ai oia ia lakou ; nolaila, kau ae la ke Akua i kekahi hoku nani ma ke aouli, a i mai la ke Akua ia lakou, "E hahai ma kahi a ka hoku e hele ai." Nolaila, haalele aku la na mogoi i ko lakou mau hale, a hele mai la i ka huakai loa; aka, i ae la lakou, "E lawe kakou i mau makana na ke Keiki a ke Akua, no ka mea, oia ke Alii." Lawe pu mai la lakou i ke gula, a me kekahi mau mea ala i mea kuni. Ukali hele mai la lakou i ka hoku, ia lakou i hele mai ai, a hiki i ke kau malie ana maluna o kekahi wahi hale ma Betelehema. Ua hoopiha ia na mogoi me ka hauoli nui. Ua kali lakou o ka ike i ke Keiki a ke Akua, a ia lakou i komo mai ai iloko o ka hale, aia hoi o Maria a me ka Haku Iesu; haule iho la lakou ilalo, a hoonani aku la iaia, me ke kahea ana, ke Keiki a ke Akua ke Alii. Wehe ae la lakou i na makana, a haawi aku la Iaia a me Maria. He ilihune o Maria, aka, haawi aku la lakou iaia i ke dala i mea kuai nana no na mea e pono ai ke Keiki.
HE MAU NINAU AI O KA LA.
E makemake paha oukou e na kamalii e ike i kekahi mau ninau, ai o ka la i laweia mai mailoko o ka Baibala ? E lawe ae oe i kau Kauoha Hou a e huli iho malia o loaa na haina o na ninau.
N. 1.—Heaha ka'u e hana ai i ola ai au ?
H.—E manaoio aku ia Iesu Kristo, alaila, e ola oe. Oih. xvi. 30, 31.
N. 2.—He kakaikahi wale anei ka poe e hoolaia?
H.—E hooikaika io oukou e komo i ka ipuka pilikia, no ka mea, ke hai aku nei au ia oukou, he nui ka poe e imi ana e komo, aole e hiki. Luka xiii, 23, 24.
N. 3.—Owai la ke kauoha nui o na kanawai?
H.—E aloha aku oe ia Ieho va kou Akua me kou naau a pau, me kou uhane a pau a me kou manao a pau. Mat xxii. 36, 37.
N. 4.—Heaha kou ola?
H.—He mahu no i pu-a iki ae, alaila nalo aku la. Iak. iv. 14.
N. 5.—Owai lakou nei i aahuia i ka aahu lole keokeo, a mai hea mai la lakou i hele mai?
H.—Oia ka poe i hele mai, mailoko mai o ka hoino nui, a ua holoi lakou i ko lakou aahu, a keokeo, maloko o ke koko o ke Keikihipa. Hoik. vii. 13, 14.
N. 6.—Nawai e hookaawale ae ia kakou mai ke aloha ae o Karisto?
H.—Ke hoomaopopo nei au, aole e hiki i ka make a me ke ola, aole i na anela a me na alii, aole hoi i na mea o neia wa a me na mea mahope aku, aole hoi i ke kiekie a me ka hohonu, aole i kekahi mea e ae i hanaia, ke hookaawale mai ia kakou, mai ke aloha mai o ke Akua, ina no iloko o Kristo Iesu o ko kakou Haku.
Roma viii, 35, 38, 39.
E Nana Iho.
Ia'u e huli hoi ana i kekahi auina la, o ka pau ana ae no ia o ke kula o kekahi hale kula kuaaina, lohe aku la au i kuu wahi hoaaloha uuku ia Jamie Wiliama, e hoopuka ana i na olelo inaina ia Hale Renola. Ike aku la au ia Jamie i ka waiho ana iho i kana papa pohaku me na buke ilalo iluna o ka mauu, a lele aku la ia Hale me na helehelena i piha i ka enaena o ka inaina, a hoomaka ae la kana lima e hapai,—aka, ua maopopo aku la ia'u ke kumu.
"U'oki, e Jamie!" wahi a'u i kahea aku ai ; "heaha kau mea i manao ai e hana? E ae mai oe ia'u e paa aku au i kou lima no ka minute hookahi. Ano, ua hiki iho la,'' wahi a'u i pane aku ai me ke ano aka ; "ke ake nei au ia oe e nana iho. Ke makemake nei au e hoike mai oe ia'u ina ua hana ke Akua i kuu mau lima i mea hoeha aku i kou hoalauna i kou wa e ukiuki ai ia lakou?" Huki malie aku la o Jamie i kona lima, a i mai la, "He hana lapuwale loa ka Hale i hana ai, a he mea pono e uku ia me kekahi puupuu oolea hookahi."
Aka, paa pono loa iho la au i kona mau lima lepo nepunepu. No kekahi manawa, hoomaka mai la o Jamie e ano oluolu, a auhee aku la ka enaena huhu mai kona mau papalina aku. Hele malie mai la o Hale io maua la, e owiliwili ana i kana mau buke, me ka leha ana ae o kona mau maka me ka hoihoi i kona enemi i pio. "Hele mai maanei, e Hale,'' wahi a'u ; "ua makemake au o oe pu kekahi."
"E na keiki ua noonoo anei olua i ka hana ana o ke Akua i ko olua mau lima? Ua hoonoho iho Oia iloko o ka lima hookahi he iwakalua a kanakolu mau iwi, a ua hoohuiia lakou i kahi hookahi me na hookuina a me na ami i hiki ai ke oni a ke lawelawe i kekahi mau mea i makemake ia. E hiki anei ia oe ke ike i ka hana ana a na paahana iloko o kou lima, e manao auanei paha oe i ke kupanaha. Ua hana no hoi ke Akua i kekahi mau ala hakahaka e holo ai ke koko maikai a hiki i ka welelau o kou mau manamanalima, e haawi ana i ka pumehana a me ke ola i kou mau lima. Aka, he mea okoa e ae no kekahi. Ina au e lawe i ke kui pine a hou aku ia oe, e holo hikiwawe ana ka maeele a puni kou mau lima. O ka uea telegarapa hea ka mea nana i hoouna i keia elele hikiwawe a puni kou kino ? Ua piha kou mau lima me na a-a, e hui pu ana me na a-a e holo ana a puni kou kino holookoa. Aole e hiki ia Mr. Morse ke hana i kekahi telegarapa e like me keia. O keia mau mea kupanaha a pau o loko, ua uhiia me elua papa o ka ili ; a iloko o ka peahi o kou lima, kahi o na a-a he lehulehu wale, he manoanoa iki ka uhiia ana o ka ili, i hiki ai ke malama pono ia keia wahi me ka maluhia. E nana pu iho hoi i ka welelau o kou mau manamanalima i hoopaa pono ia me na maiao. Ina oe e kii i wahi apana laau lahilahi loa malalo ae o kou mau maiao, alaila, e ike no oe i ka waiwai o kou mau manamanalima no na kokua a ke Akua i hoolako mai ai. Ina e hooikaika nui kekahi kanaka ma ka hana ana i kekahi mea ano nui, a hoolilo loa oia i kona manawa a me kona noonoo maluna iho o ia mea, ua ake nui ia e ike i ka pono a me ka waiwai o kana mea i hana ai. Ua hanaia kou mau lima e ka Paahana naauao loa me ke kupanaha : Ua hiki ia oe ke ike iho i ke kahua, a me na hoailona o ko ke Akua mau noonoo. Aole anei oe e makau no ka hoohana ana no kekahi mea kue a kou lunaikehala e hoike ana ia oe ua hoowahawaha aku oe i ke Akua? Aole anei o keia mau lima he mau mea hoomanao? E hoomanao oe, he kauwa hoolohe ia, a he paahana e hana ana i ka poino a me ka hewa, aka, he kokua oia, hauoli a me ka pomaikai,—e like me kau mea e koho ai. E Jamie, ua manao anei oe ua hana ia na lima i mea nau e hahau a e hoeha ai?"
"Aole," wahi a Jamie, me ke kulou ana ona ilalo e kopekope ana i ka lepo me ka welelau o kona kamaa buti.
"E Jamie, hookahi a'u olelo i koe, a hookuu aku au ia oe e hele. Ina paha e waiho ana oe me ke koekoe iloko o ka make, aole anei he mea kaumaha no Hale ka ike ana aku i kou mau lima i laau, a nalu iho ia iloko ona, me ka olelo iho, "na kela mau lima i kui ia'u me kekahi puupuu hookahi! aka, aole e hiki hou ana iaia ke hana hou ?"
Ike aku la au i ka waimaka ma ko Jamie mau papalina, e iho mai ana, a hiolo nui mai la ; hoomaloo ae la ia i kona mau maka me ka pulima o kona kuka, lalau iho la i kana buke, a hele aku la me Hale. Ua haaheo loa na keiki, aole hoi i ake e mihi aku i ka poe ana i hoeha ai ; aka, aole i maopopo ia'u ko Jamie a me Hale hoopau ana i ko laua mau manao kue ; aka, ua maopopo nae ia'u, mahope iho o ia auina la, aole au i ike ia laua e huhu ana kekahi i kekahi ; aole no hoi au i ike i kela mau mea paahana ano e—ko laua mau lima—e hilikau hou ana me na puupuu.
Nolaila, e na kamalii, "o kela hoike no na paahana i hanaia iloko o ke kino"—o keia kino he kino nani i kukulu noeau ia—e loihi ana, a e mehameha ana. Nolaila, e akahele.
NA MAI O KA ILI.
Ua loaa keia ano mai o ka Ili ma na wahi a pau o ke ao nei. Ua loaa mau nae iwaena o ka poe a pau i hana i ka hewa, ka poe hoomaemae ole a me ka poe i loaa ole na ai kupono.
O kekahi o keia ano mai o ka ili, he mai kumu, oia hoi, ua loaa mai na makua mai a i na keiki. O ke koko ino ua like ia me ka hua kanu ino e hoohua mau mai ana mai kekahi hanauna a i kekahi hanauna.
He ekolu mau mahele o keia ano mai make, oia ka ulaalii, mai puupuu liilii, ke kakio, lepera a me ka haukeuke, a me kekahi mau mai he nui wale aku. O kekahi o keia mau ano mai, ua loaa mailoko mai o kekahi mau holoholona liilii e noho ana a lehulehu wale iloko o ka ili,—Mai laila i loaa mai ai ka maneo; a ua komo aku lakou iloko o na aahu, a ua pili aku i ka poe e kipa mai ana me lakou.
Ke makemake nei makou e hoaiai iki 'ku i kekahi mau mea e pili ana no keia kumuhana.
1—Mai hoolilo mau loa ma ka ai ana i na ia a me na mea paakai.
2—E hoomaemae mau i ka ili. Ua loaa wale ka wai. Mahope iho o ka auau ana, e hoomaloo pono me ke kawele.
3—E malama ia oe iho ma ka hoopilipili ana 'ku me ka mea i loaa i ka mai o ka ili.
Ke manao nei makou, o kekahi kumu e loaa ai i keia ano mai, oia ka puhi ana i ka ipubaka mai ka waha mai o kekahi a i kekahi. Ua ike makou i kekahi puulu kanaka e nonoho ana ma ke alanui me ka haawi ana aku i ka ipu baka mai kekahi a kekahi ma keia ano. O ka aahu i ka lole o kekahi aku, oia kekahi kumu e loaa ai i ka mai.
O ka ai pu ana me ka mea mai, mai ka umeke a me ka ipukai hookahi oia kekahi mea e loaa ai.
E na makamaka a me na hoaaloha o'u, e noonoo oukou no keia mau mea, a e malama akahele ia oukou iho a me na keiki a oukou. MAI NA MAKUAHINE.
Mikiala Hana.
Ke makemake nei au e hai aku ia oukou e na kamalii Hawaii no na keiki a'u i ike ai ma Amerika i ka makahiki i hala ae nei, ua lohe oukou, ua puni ka honua nei i ka poe ilihune, o kekahi aia ma Amerika, ma Enelani, a o kekahi ma Farani ; a o ka mea kupono wale no ia lakou o ka lawelawe ma ka hana. Ua olioli loa lakou ke loaa ka hana ia lakou a me na keiki a lakou ; a he mea ia e hauoli ai ka manao o na keiki e kokua i na makua. O kekahi hana a na keiki e hana ai, oia ka lawe hele ana i na nupepa puka la a puka hebedoma e kuai ai. Ma na kulanakauhale nui a pau loa o Amerika Huipuia a me Europa, he nui wale o na nupepa i paiia i kela a me keia la ; ma kahi paha o ka 20 ka nui o na nupepa o kela a me keia ano i paiia ma kekahi kulanakauhale. O ka poe kamalii nana e lawe keia mau nupepa, ua akoakoa ae lakou ma ka hale pai o ka nupepa i ka wa kakahiaka nui lilo loa, mamua ae o ke kani ana o ka hora eono ; (e like paha me na luna lawe LAHUI HAWAII e makaala mau nei ma na kakahiaka Poaha a pau.) A i ka wa e paa koke ai ka nupepa i ke paiia, ua haawi koke ia mai la i na kamalii, a ilaila oe e ike ai i ko lakou mama i ka holo; e holo ana ma na pipa alanui, kahi a lakou e kuai lilo aku ai me ke kahea ana me ka leo nui i ka inoa o ka nupepa, e hiki ai ke lohe ia ma kahi mamao e ka mea e hele ana; a o ke keonimana e makemake ana e kuai i ka nupepa, akaka iho la iaia ua puka ka nupepa, a hele mai la lakou ma ka puka o ka hale pai e kuai ai i pepa, a i ole, kuai lakou mai na kamalii mai, oiai lakou e hele ana i ko lakou mau keena oihana a me na hana e ae.
I ka auina la e paiia ai kekahi mau nupepa, a i ka hora 5 e kuaiia ai e na kamalii. He paiakuli loa ka pepeiao i ka lohe aku ia lakou e kahea ana me ka leo nui a ka launa ole i ka inoa o ka pepa a lakou e paa a e kuai ana. He hana kupono keia no na kamalii, no ka mea, hele no lakou i ke kula mahope iho o ka pau ana o ka pepa i ka lilo. O kela a me keia keiki kuai pepa, ua hoaahu ia me kekahi hoailona e like me ko na makai, me na olelo "Laikini." a i ole, "Agena o ka laikini nu hou." I kekahi manawa, o na kamalii i oi aku mamua o elima makahiki, oia ka poe lawe kuai pepa. Aka, eia hou aku no kekahi ano kamalii, oia ka poe palaki kamaa. He wahi pahu nae ka lakou e lawe hele ai, i hoopaaia me kekahi kahei mai na poohiwi iho. Iloko o keia wahi pahu a lakou e hii ana, ka inika me ka palaki. E hele mau ana lakou ma o a maanei o na alanui, a i kahi wa, kali lakou ma na huina alanui, a i ka wa e maalo ae ai kekahi keonimana, e ninau aku no lakou, "Hoohinuhinu?" Ina i makemake ke keonimana e hoohinuhinu ia kona kamaa, alaila, kuu iho la ke keiki i kana pahu ilalo, a kau aku la ka wawae o ke keonimana iluna o ka pahu, alaila, kukuli iho la ke keiki ma kona mau kuli, a hoomaka aku la i ke ku-ai ana me kana palaki i ke kamaa a hiki i ka noho ana o ke aka iloko, ke kilohi iho oe, hulali a ka launa ole. A oia keia kii au e ike nei e ka mea heluhelu, ke kukuli nei keia wahi keiki a ke palaki nei i ke kamaa o ke keonimana, a aia kela wahi keiki ke holo mai la me ka palaki ma kona lima, a ke kahea la oia i kekahi mea e palaki i kona kamaa, mai ka 5 a i ka 10 keneta no ka paa. O kekahi poe keiki, ua loaa ka hana ia lakou ma na halekuai.
Ma na halekuai nui a pau o Amerika, he elua a ekolu mau kanaka nana e malama ko lakou mau dala. A i ka wa e makemake ae ai kekahi o lakou e hele iloko o ka halekuai e kuai ai no kekahi mea ana i makemake ai, ua haawiia ke dala ma ka lima o na kakauolelo o ka halekuai, a i ka wa a ke kakauolelo e hoonakeke iho ai iluna o ke pakaukau, me ka olelo iho, he "Kuike," alaila puka aku la ke keiki. Lawe pu aku la ke keiki i ka waiwai a me ke dala pu a i ka mea nana e malama ko lakou dala, i maopopo ai ia lakou, ua pololei keia hana ana, alaila, hoihoi hou ia aku la ka waiwai me ke kumukuai pu, a i ole, o ka waiwai wale no, me ke kumukuai ole. He loihi loa ka manawa e pau ke kuai ia kekahi mea maloko o kekahi halekuai ma keia ano hana. Ua kapaia keia poe kamalii, "Na keiki kuike." Ma kuu hakilo ana, ua hoomaopopo au, ua hana pololei na kamalii. Ina aole i hoohinuhinu pono ia na kamaa e keia poe kamalii, a i kuai pono ia na pepa e na keiki lawe nu hou, alaila, aole he mea e haawi ana ia lakou he wahi dala no na kamaa i palakiia a me na nupepa i kuai ia.
Nolaila, e na kamalii Hawaii, ke ike nei oukou i ka mikiala hana o keia poe keiki i mea no lakou e pono ai; a pehea oukou, e hoohemahema anei kakou i ka hana ? Aole, e hana kakou me ka hoomanawanui a me ke kunukunu ole, me ka hoopono a me ka pololei ; a pela e loaa ai ia kakou he pono kino a he noho ana. Mai hoohalike me ka poe e hele wale ana me na aahu maikai a he hemahema na lima ma ka hana.
KA ELA KUMUMANAO
NO KE KAUOHA HOU.
"HE KAUOHA HOU KA'U E HAAWI AKU NEI A OUKOU, E ALOHA KEKAHI I KEKAHI—IOANE XIII; XXXIV."
MOKUNA III.
Me ka mau ole o ko Helena noho malie mai kona kahaha ia Bland no ka lilo pio ana o ka buke. He mea lealea ka hooululu ana ia Helena, aka, maluna ae o na mea a pau, ua akahai loa oia me ka oluolu. Nolaila, me ka ume ana mai i ko Lile oho eleele e luhe ana, a me ka hoohaunaele i ko Kale noho malie ana, haalele mai la oia i ka rumi, a nana hope mai la, no ke kaawale ana aku mai ia Wili ma aku no ka uala maka a me cousini Ela.
Mai manao aku iaia, i hawanawana mai ai o Ela, me kona mau lima maluna o ko Wili poo, a e maewa ana kona oho mimilo ma kona mau papalina. Ua maopopo aku la ia'u kou manao. Nolaila, o ka piha o na manao a Wili e hoomakaukau ana ua lana malie iho la, no ka pa ana mai o ka leo o kona kokua.
Auwe, e Ela, he nani ka pomaikai nou ia loko nei o ka hale! wahi a ka leo kakana o Conway, i ke paniia ana aku o ka puka ia Wili a me Lile, oiai laua ua kipaku ia aku i ka rumi komo lole no ka makaukau ana no ka hele i ka pule. Aia ka aila hamo maluna ae o kahi kau wai holoi ; o keia mau mea, he mau wai hoopilikia loa a olua e hana nei e ka'u mau mea aloha. E Miss Kate, ua ike iki anei oe i na Arabs liilii? Ke hopohopo nei au, o manao iho oe o keia hana o ka hoolako ana i ka'u mau keiki liilii hihiu, he mea ole wale no.
Oiai hoi o Helena e noho ana me ke akahai ma ka puka aniani e nana ana i kana haawina, e hoolono ana nae ia no ka Miss Kate haina, aole nae i ea ae kona poo mai kana buke ae. Ina ua maopopo ia Eleki ka hikiwawe o kana mau olelo i hoopuka ai, oiai ua pulama akahele ia laua, a ua loihi ka manawa o laua i hoomanao ai i kela mau keiki liilii maikai, me he la, ua manao paha ia e pakele ia mai kekahi o na one-ae a me na makani puahiohio e waiho la mamua ona.
Mino aka iho la oia, iaia i pane mai ai me ke kanalua a hopohopo ole,—auwe! aole au i hopo. He mau keiki hoolohe loa lakou, a hoopilikia ole mai ia'u.
Ua olioli au i ka loha ana, wahi a ko lakou mama. Aia o Helena ka mea a'u i makau ai o hoopilikia wale ia oe; ah! aia anei oe malaila e Helena? Aole i maopopo loa ia'u, aka, ke manao nei au, he oiaia no: Ua maa loa oe ma kau hana i kamaaina, a e loohia mau ana mamua ae o ka maikai e loaa ana ia oe.
Aka iki iho la o Helena, a holo ae la ka ula a puni kona helehelena. Ua hele nae oia a haikea, a aneane me he la ua mai, aka, kokolo malie mai la kona manao, a nana i hoihoi hou mai i na kulana oia mau o kona mau papalina.
(Aole i pau.)
HAAWINA KULA SABATI.
HELU 4.—SABATI, IAN. 28.
KUMU HANA—Elia ka Tise ba.
PAUKU BAI BALA, I Na Lii 17:1—16.
OLELO aku la hoi o Elia ka Tise ba no ko Gileada, ia Ahaba. Ma ke ola ana o Iehova ke Akua o ka Iseraela, imua ona e ku nei au, aole auanei he ua, aole hoi he hau i keia mau makahiki, ma ka'u olelo wale no.
2 Hiki mai la ka olelo a Iehova ia ia i ka i ana mai.
3 E hele oe mai keia wahi aku, a huli hikina ae, a e pee aku ma ke kahawai Kerita mamua o Ioredane.
4 Eia hoi keia, e inu oe i ko ke kahawai; a ua kauoha ae nei au i na manukoraka e hanai ia oe ilaila.
5 Hele aku lo hoi oia a hana e like me ka olelo a Iehova; no ka mea, ua hele ia a noho ma ke kahawai Kerita mamua o Ioredane.
6 A lawe mai na manukoraka i ka berena a me ka io ia ia i kakahiaka, a i ka berena a me ka io i ke ahiahi; a inu ae la hoi oia i ko ke kahawai.
7 Eia kekahi, i ka hala ana'e o na la, maloo iho la ke kahawai, no ka mea, aole ua ma ka aina.
8 ΒΆ A hiki mai ka olelo a Iehova ia ia, i ka ana mai.
9 E ku ae, a hele oe i Sarepeta no Sidona, a e noho malaila : eia hoi, ua kauoha ae nei au i kahi wahine kanemake malaila e hanai ia oe.
10 Ku ae la hoi, a hele ia i Sarepeta; a hiki i ka puka o ke kulanakauhale, aia hoi, malaila ka wahine kanemake e ohi ana i na lala laau; a kahea aku oia i ka wahine, i aku la, Ke noi aku nei au ia oe e lawe mai i wahi wai uuku maloko o ka ipu, e inu au.
11 A i kona hele ana e lawe mai, kahea aku la oia ia ia, i aku la, Ke noi aku nei au ia oe e lawe mai na'u i kau wahi berena uuku maloko o kou lima.
12 I mai la ka wahine, Ma ke ola ana o Iehova o kou Akua, aole o'u popo palaoa, hookahi wale no piha o ka lima o ka palaoa wali ole, maloko o ka barela, a he wahi aila uuku iloko o kahi omole: eia hoi, e ohi ana au i na lala laau elua e hele au iloko, a e hoomoa'e ia na maua me kuu keiki, e ai mamua, a make.
13 I aku la o Elia ia ia, Mai makau oe; aka, e hele a e hana oe e like me kau olelo; aka, e hana mua oe i wahi popo palaoa uuku na'u, a e lawe mai i o'u nei, a mamuli e hana oe na olua me kau keiki.
14 No ka mea, ke i mai nei o Iehova ke Akua o ka Iseraela, Aole e emi iho ka barela palaoa wali ole, aole hoi e pau ae ka omole aila a hiki i ka la e haawi mai ai o Iehova i ka ua ma ka ili o ka honua.
15 Hele ae la hoi oia a hana e like me ka olelo a Elia; a ai iho la ko kona hale i na la he nui.
16 Aole i emi iho ka barela palaoa wali ole, aole hoi i pau ae ka omole aila, e like me ka olelo a Iehova ana i olelo mai ai ma ka lima o Elia.
Pauku Gula. Iloko o ka wai e hoopakele mai oia ia oe i ka make. Ioba 5:20.
Pauku hailike p 5—9.
Mele.—Him. 321, 8—6. Leo.
1
Pomaikai e, ka Haku e,
Na kauwa pono au,
Ooe ko lakou Alakai,
A maluhia mau.
2
Maanei, a ma na aina e,
Nau lakou e hanai;
Ma kahi ino, wela, mai,
Nau no e pale ae.
Pule no na kauwa a ke Akua, i malama ponoia iloko o na wa pilikia, &c.
Na ninau a na Kumu.
P 1. Elia, nohea? Heaha kana oihana? Heaha ke ano o kona inoa? Iehova kuu Akua. Tiseba, oia paha kona wahi noho. Tesebone kekahi inoa. Gileada, he aina ia ma ka hikina o Ioredane. Owai Ahaba? Heaha ka Elia olelo ia ia ? Ma keaha ka hoohiki ana, aole he ua, aole hoi he hau? no na makahiki ehia ? Luka 4:25. Iakobo 5:19. No keaha ka ua ole? Ma keaha ka ua ole?
P 2, 3. Heaha ka ke Akua kauoha ia Elia? Mahea e pee ai? Mahea Kerita? No keaha e pee ai?
P 4. Ma ke aha oia e inu ai? A na ke aha e hanai?
P 5, 6. Hoolohe anei Elia i ka ke Akua kauoha? Ehia lawe ana o na manukoraka i ka berena me ka io ma ka la? Nohea keia ike a me ka noonoo o na manu? He hana aha keia? Nohea ko Elia wai?
P 7—9. A maloo ke kahawai, kauoha ke Akua ia Elia e hele i hea? Aia Sarepeta mawaena o Sidona me Turo, he wahi kulanakauhale uuku. Owai malaila nana oia e hanai? Luk. 4:26.
P 10. A puka Elia i ka puka o ke kulanakauhale. Owai kana i ike ai? e aha ana? Heaha hoi kana noi?
P 11, 12. Heaha kekahi noi e ae? A pane ka wahine pehea? heaha wale no maloko o ka barela? heaha iloko o kahi omole aila? Heaha kana olelo no ka ohi ana i na lala laau elua?
P 13. Pehea hoi o Elia i pane aku ai? mai aha oe? a e hana oe i aha nona? a mahope iho e aha?
P 14. Pehea la o Elia i hoolana'i i ka manao o ka wahine?
P 15, 16. Ae, anei ka wahi i ka Elia olelo? Pehea hoi ko kona hale? Pehea hoi ka palaoa uuku a me ka aila uuku? Nani ka hana a ke Akua?
Mele.—Him. 319, 8. Leo.
1
Ieho va no ke Akua mau,
Ka puuhonua no kakou,
Malaila mau e malu ai
Ko Iesu ekalesia nei.
3
Ua kahe mau kou muliwai,
I ola kou kauhale nei,
Mawaena ou ke Akua mau,
I ole ai e nauwe hou.
Na ninau a ke Kahu.
Na makua. Heaha ka pauku gula? Pili ia ia wai? Peha ka pili ana ia Elia? ia Iakoba ma i ka wa wi? i ka poe Iseraela iloko o ka waonahele? Pehea ka loihi o ka wi i ka wa ia Ahaba ka wa ia Parao? Nohea ka ai i ka wa wi ia Iosepa? Nohea ka wai, ka io, ka berena ma ka waonahele?
Na keiki. Nohea ka berena a me ka io no Elia i ka wa ua ole a wi? Pehea la e hiki ai i na manu ke hanai ia Elia? Nawai i hana i na manu? Nawai i hookomo i na manu iloko o ka halelana? Heaha ka Iesu olelo no na manu? Mataio 6:26, 10:29. Ua kauoha ia na manu e aha ia Iehova? Halelu 148:1, 10. Heaha ko na manu? Mat. 8:20. Na na manu kekahi i hanai ia Elia, nawai kekahi? He wahine kanemake aha keia? He wahine manaoio i ke Akua.
Ke kula a pau. Heaha ke ano o Ahaba i haiia mai ma kela pule? Ia ia e alii ana heaha k'pilikia nui i hooiliia mai ma ka aina? Ka wi anei kekahi hoopai i hai e ia mamua? Kan. 11:17. 28:23. Ma keaha i paa ai ka lani i ua ole mai? Iak. 5:17. Ma keaha e loaa'i na mea e poino ai, a me na mea e pomaikai ai? Ina nui loa ka ua heaha ka mea e pau ai? Ina ua ole a maloo loa ka aina heaha ka mea e ua mai ai? Pehea e loaa'i ka ua o ka uhane? He manu aha ke Koraka? mahea i kakau mua ia'i? Kin. 8:7. Nawai i hoomakaukau i ai nana? Iob. 38:41. Ka maka owai ka ke koraka e kiko ai? Sol. 30:17. Heaha ka Iesu olelo no na manu koraka? Luk. 12:24. Heaha ka wanana no na koraka ma Isaia 34:11? Mahea i kakau ia'i kekahi mele loihi no ke koraka? Mahea ka like ana o ko ke Akua malama ana ia Elia me kona malama ana ia Iakoba ma, ma Aigupita, me ka poe Iseraela ma ka waonahele? Mahea ka lika ana o ko ke Akua hanai ana ia Elia me ka wahine, kanemake me kahi palaoa uuku me kahi aila uuku me ko Iesu hanai ana i ka lehulehu me na popo berena elima, me na ia elua? Heaha ka aahu o Elia?
Mele.—Him 324. 7. Leo.
1
Kau e kau i kou luuluu
Ma ka Haku kou Iesu,
Oia no kou koo paa mau
Ke hee ae na ao a pau.
2
Ma na ino pa huhu
E hoea kou Iesu,
A olelo olu no,
Owau no keia, mai makau.
Pule i hooiliia mai na pilikia ka mea hoala i ka weliweli a me ka mihi, i hooliloia hoi na pilikia, na mai na wi i mea e mihi ai, &c.
Haawina no Feb. 3, I Na Lii 18:5—18.