Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 206, 2 June 1891 — HE MOOLELO KAAO. No Na Hoahanau KALOAIKANAKA. O HALEMANO. [ARTICLE]
HE MOOLELO KAAO. No Na Hoahanau KALOAIKANAKA.
O
HALEMANO.
Na Weli o ke au Kaiiiko, Mai na 'LlI A NA MaKAAINANA. Nolaila, e na makamaka hoinninau o ka kakou mau koa, ua hoea Tuai nei kakou i ka ia e ulele hou ai na ai o Hinakahua, a oia hoi ka wa a kakou e ike ai i na keikikane ellaua. - I ka makili pono ana ae o ka h, oia ka wa i ike ia aku ai ke kula piii o Waialua, hele a ula pu i na kanaka. oiai hoi e upu ana kela a keia o ua poe punl koko nei e lona ka lanakila ia lakou. Noiaila, e kaulona pono aku ka-
kou iinua i ike ia aku ua mau kaeaea nei o ka ehukai o Puaena, a no laua iho hoi keia mau wahi lalani hooheho ana— Eia mni au Kaloaikanaka " Ke kaeaea Ka uka i Halemano He mano a he kini Pau i ka amu ia He kaula pahee I koi e ke hoa. Ua liuliu kela a me keia o na aoao elua, e ake ana e hookui na laau palau, a e lioohana ia lioi na kaula Ikoi. ' I ka x)umehana p«no aha ae o ka 3a, oia paha ka hora 7 i keia wa, ua ua ike ia aku la ka neepaua ana mai © na aoao elua, me ka lawe pu ana mai i na kaina wawae o na kanaka kulana koa. I hakalia "o a kokoke, o !:a wa koke no ia i hoolale ai na ai a ka ui, me ke kali ole aku, oiai. ua wela ka inaina o na lii oWailua i Ka kaua mau hueu o ka ehuka mai hoi o Puaena. Ua hoomau ia keia kaua, mai ia iuaoawa aku a hiki i ka inii ana o ka la mo ka hahana, a i ka aneane ana e hiki i ka hora 5; oia paha ke koho pololei loa ana, ua ike ia aku la ka emi hope ana aku o na koa o ua mau " la o Wailua. A e liko.no me ka mea maa mnu i ke kaua oia m«u la, oia hoi.ka luku walē aku i keia a me koia ; pola
no boi keia, muu alii. r. kaua i onou iiku ai i ko lau.'i mau koa. e.linna e ]ike me ko lakou makemake. Aka. e like me ka anapu ana mai a ka uilamai ka hikina mai. e pahola ana i kona malamalama i*ke koinoliana, pela no ka hikiwawe q i ka leo o ka pu a kahi puhi pu lau-i a <{a«ua i ike ■ mua ae nei iua heiu i hiH'." - . • . , E hookapalili ana oia i ke kani 0 ka :pu lau-i ma ke mele. a oia iho keia e'hooheno ia aku ai— E ku ka laau pnlau e Lo Kohia ke kaula ikoi e Aikana- ■■ . - ka • O ke kanaka o na lii o Waialua nei la kuu ia aku * 0 lilo ke kaua alii i .lopa kuakea Pa ka h()i olua ia Koaie 0 ka ia o ka inaina kohia iho Iloi mai olua, i ka poli o ka makua. I ka pau ana o ke knni ana o ka pu lau-i a ua wa>>i poupou nei, »ia ka wa i ike ia aku «i ai na koa o ka kakou mau eueu e liuli hoi mai ana. Maanei, e hoalu īki .iho kaua e ke hoa, a e nana ae kaua, nawpi la 1 kauohn i keia wahi poupou e puhi aku i kana pu lau-i ? Eia ka hain." i pau ai kuliihowa i ke ahi lele o ka mai 1h: ; Xa ku kahuna na Puali, i olelo aku i kealii, oia o Hoohonoapahu; e kauoha aku i ke puhi pu, e hoopau i kela ano luku ana. oiai, ina e hoo- ; mau ana ou haku pela. alaila, e poi
no ana l;;ua, oiai, aia ka pu'apu'aa ke laliai mai l;i iiuna o Kaala, ke ala mai la ka liulu o ka moa mahi 0 luna o Wakiu, ake kaomi iīo ka eka o Waialua nei. papapau ka hoi kakou he aa ko ka hale. Ua maopoL>o aku la paha ia oukou e na makamaka, na ke kahuna 1 ke alii, a na ke aiii aku hoi i kahi puhi ou lau-i, a o ka ia nei hoi o ka hookapalili. Nolaila, e hooneēpouo ae kaua e ke hoa i ko kaua waa a ke aki, i ike pono aku Kaua i ke a-u nui a ine ke a-u iki. ī ka hookokoke ana mai o ka nualikoa o ua mau al.'ūnei a kaua, ua ike ia aku Ja o Aikanaka e ko#fai ana i ka pola o kona malo i kona lima, e hoike mai'una hoi kona nanaina i kona piha inaina i kahi puhi pu lau-i ako laua mau makna, a me kona īnanao e apahu ae i ku ola a ua wahi pout>ou la. Aka, ua ike e ia inai ia niau olelo e Puali ke kaliuna, a ua akaka hoi iaia e -liko me Haleakala l.Maui— Ka uwe a ke kini o Koolau Lalau i ka puao k<> Alii Laau kunihi aio i k«» kona. ~ T"A liuikg i> n I'H Pu.ui ikē al'ii i ka hnna a A ; kan-ik i, e uv>u la iloko oivi.