Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 368, 15 January 1892 — Page 1
This text was transcribed by: | Pohai Souza |
This work is dedicated to: | halau Hula Kamamolikolehua |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
He Moolelo Nanea No De Atanani.
Ke Koa o ka Lio Olohe,
A I Ole
NA KIAI EKOLU O FARANI
Aole pela e kuu kapena, o ka hau le pio o La Rocela nei, oia kaʻu i makemake loa ai e hooko ia mamua o ka poeleele ana, a o kaʻu puupuu hope loa hoi maluua o kela poe kipi.
Me keia mau olelo a ua koa opio nei, holo aku la oia no kahi o na koa ouk@a, a lawe ae la oia i kona huiana ma ka aoae o kekahi o na pukuni.
Iloko o na sekona pokole mahope iho o ka hoea ana aku o Atanani ma ua wahi la, aia hoi kani aku la ka leo nakolokolo o ka pukuniahi a ua koa nei, no ke ana ki aku i ka enemi; kani hou aku la ka leo o ka pu a ua koa opio la me ke kanoha Bang!
Aia ka poka ke lele la imua me kona ikaika, bang! hemo hou aku la kana poka no ka manawa ekolu, alaila huli ae la ia i kona kupena (oiai ua hoea mai o kapena Desesarata ma kahi a ua koa opio nei e ki ana) a pane aku la i keia mau olelo:
Ke manaolana kuhihewa ole nei au e kuu kapena, aohe eheu hema i koe o ko ka enemi puali, ua nohaha lakou iaʻu me ka maka o ka puhikaua no ka wa mua loa a no ka wa mua loa, a no ka wa elua ua weluwelu lakou a okaoka liilii me kaʻu mau poka pukuniahi.
No kaʻu poka mua, na ki aku nei au no ka hanohano o ke koa La Fore ka wiwo ole.
Ka lua, no ka hanohano no ia o Yelona ka lima konaheo o ka ikaika, a o ke kolu, he Hapale no ia ke kolu o na kiai o Faraki, a o kaʻu pu hope loa, no ka hanohano no ia o ka puali kiai kawalia, no ka hoike ana aku i ko Farani holookoa, ua loaa i ka puali kawalia ka hanohano o keia la lanakila me eha wale no pukuniahi.
O keia mau olelo koa a wiwo ole a ke koa opio Atanani imua o kapane Desesarata, eia ka ua kapena la i haawi mai ai i na hoomaikai ana me ka panai pu ana mai i keia mau olelo:
E Atanani ka wiwo ole, ua kaili aku oe i kaʻu mau hoomaikai ana maluna ou, o kau mau hana o keia la, ua hoike mai ia i ka nui makolukolu o ko ke aupuni Farani aie ia oe, a ina paha iaʻu ka hanohano o ka nohoalii o Farani nei, ina i kela hoaa o oe ka maaamua loa o na koa Farani aʻu e hookohu aku ai me ka inoa Hamuku no Farani.
Mahalo, mahlo e kuu Kapena; aka e hoomanao ia, aia no he wa no na mea a pau, malia e ola aku ana no paha oe a hiki i koʻu @ o ana i Ilamuku, alaila aole no hoi oe e nele ana me ka hooko ia o kau mau olelo, aka e kuu kapena i@ au pu i koe no ka hanohano o ka puali kavalia.
Me keia mau olelo a ua koa apio la emi hope mai la ia he mau kapuai me ka hooma-lo aa mai i ke kaula o kana pu kuniahi, a i ka hala ana ae o ke sekona hookahi, luai aku la oia i kona leo nakolokolo e hoohakui ana i ka lewa - Bang!
Alaila huli hou ae la ua koa opio la maluna o kona kapena, a pane aku la - O kaʻu pu hope loa keia no ka hanohano o ka puali kiai kavalia, a ano e kuu kapena e haawi mai iaʻu i ka hae aupuni o Farani no ka lawe ana aku e kukulu iluna o ke kahua o ka enemi no ka hoike ana ae i na ae i na aoao elua na ko kakou puali ka lanakila o keia la.
O keia mau huaolelo a ke koa opio i noi aku ai i hona kapena a oia ka ua kapena Desesarata nei i ka-ua mai ai iaia, aole e pulale koke aku oiai ka enemi aia no ke hoouka mai la i ke kaua.
Alaila e hoomanao hou iho kaua e ka mea heluhelu, ua oi loa io aku no ka minamina a me ka makee o kapena Desesarata i ke koa opio Atanani mamua o kekahi kanaka koa a wiwo ole e ae o kona puali, aka o ia leo ka ua nae a ka kapena oia ea ua koa opio la i pane aku ai ma ke ano he pale kauoha a me ia ano kilakila ona p@ ae la:
A. HERING M. PAULY
Ka Hale Hana Noveity
E lawe no laua a e hana i na ano hana kalai a hana hoonihoniho ma ka hana a mau ka noho palaoa paha; hoohinuhinu a ana@ ana a maula na pupu a me kukui, a m@ na p@ hoonani o na ka@ o na rumi, hooponopono hou, hoomaemae @ na p@, na p@ na me kaupoaona a @ oia ano.
NA HANA MEA UWILA, NA HANA KEKINI, A M@KANA LAKA.
E hana ia no na kuni, na a@ a pela aku e @ me ke kan@
E hele mai @
@ Alanui Papu, Honolulu @
NA LUNA NUI A ME NA KOMITE O KA HUI AOAO LAHUI LIBERALA.
Hon. JNO. @ BUSH Peresidena
Hon. J. NAWAHI Hope Peresidena
Mr. J. K. PRENDERGAST Kakauolelo
Mr. C. B. MAILE Puuku.
KOMITE
Hon. R. W. WILIKOKI
Nob. D. W. PUA
Mr. J. K. KIPIKANE
Mr. A. SMITH
Mr. GEO. MARKHAM
Mr. D. W. KAHUAKAI
Mr. M. A. PAOA.
KOMITE WAIWAI
Mr. J. K. PRENDERGAST
Mr. C. B. MAILE
Mr. J. ALAPAI
Mr. J. W. KUALAKU
Mr. SAM KEKUKAHIKO
KOMITE AHAOLELO
Hon. J. E. BUSH
Hon. J. NAWAHI
Hon. R. W. WILIKOKI
Hon. W. P. KANEALII
Nob. D. W. PUA
Mr. J. ALAPAI
Mr. D. M. PUNINI
KOMITE ELELE
APANA I
Hon. J. E. BUSH
Mr. J. W. KAHALEWAI
Mr. D. K. KAMAKAUWILA
APANA II
Mrt. J. W. KIPIKANE
Mr. D. K. KAHUAKAI
Mr. J. KAHAHAWAI
APANA III
Mr. J. K. PRENDERGAST
Mr. SAM. KEKUKAHIKO
Mr. J. AULD
APANA IV
Mr. C. B. MAILE
Mr. G. W. KUALAKU
Mr. R. PALAU
APANA V
Nob. D. W. PUA
Mr. W. KALAEHAO
Mr. J. B. KANOA
KUMUKANAWAI O KA HUI AOAO LAHUI HAWAII LIBERALA
Ua hookumuia keia Hui i kulana no ke kukulu ana i na manao a oha Aina a aloha Lahui. A i mea @ e hoomau aku ai i ka noho ana ku @ o Hawaii nei. @ hoopaa loa ai hoi i na hooponopono aupuni kaulike no ka lehulehu.
KA INOA.
PAUKU 1 - E kapaia ka inoa o ka Hui, Ka Aoao Lahui Hawaii Liberala.
NA LALA
PAUKU II - O na Lala o kei Hui, oia no ka poe a pau i komo mai a kakau inoa malalo o keia Kumukanawai.
NA LUNA NUI
PAUKU III - Eia na Luna Nui o ka Hui. He Peresidena, Hope Peresidena, Kakauolelo, Puuku. E noho no lakou @ ka oihana no ka manawa, elua makahiki, mai ko lakou la i koho ia ai; oia @ hakahaka no ka make, a h@, a hoopau ia paha no kekahi hewa. K@niia ia hakahaka o ka mea i koho ia no ka manawa wale no i koe i piha ai na makahiki elua.
NA HANA A NA LUNA NUI
PAUKU IV - Na ka Peresidena, a i ole ia o kona hope @ a noho hoomalu i na halawai a pau o ka Hui, a nana no e @ i na kauoha a pau o ka Hui.
No ke Kakauolelo e malama i na Duke, Pepa a me na moolelo e na halawai @ o ka Hui a e hoo@ hoi i na huina da@ i @ mai a i hoolilo ia aku.
Na ka Puuku e malama i na dala a me na waiwai a pau o ka Hui a e hoike i na @ mai a me na hoohie ana @ o ka Hui. I na manawa a pau e mah@ ke@ ai. Aole nae e hiki iaia ke hoolilo i kekahi @ole e ka Hui, a me ka @
PAPA KOMITE HOOKO
PAUKU V - E koho ia ehiku @ mai loko mai o na @ o ka Hui i Papa Hooko. A @ ia Papa @ a e waiho mai i ke @ i na Ku@ ma @ ia no ka Hui.
KOMITE KUMAU
PAUKU VI - K@ mai @ o na lala o ka Hui i elima @ i Komite Waiwai. @ Komite Ahaolelo, umikumamalima Hea Komite K@, iwakalua kumamahiku H@ Komite Lahui @.
A - Ma kekahi Komite Waiwai e hooponopono no na mea pili i ka oiai dala ana.
B - Ma he Komite Ahaolelo e hooko na mea pili i ka Ahaolelo.
C - Ma ka Komite Elele e noonoo a hoike mai i na@ o na poe i manao ia i @ no ka Aoao Lahui, no ke @ ahaolelo e hiki mai ana, a na ka Hui o @
D - O ke Komite Lahui oia no ke Komite Ku@ @ o kela Pae Aina he kokua. Ma ia Komite no e hoolaha aku @ ke @, no ka poe a pau loa i @ ia, no ka @ moho ana @ o ka @a aupuni ma ke Aoao Lahui. A na ia Komite no e p@ aku i na Komite o na apana Mokupuni no na hana ano nui a ka Hui i manao ai e halawai.
NA NUI MA NA MOKUPUNI
PAUKU VIII - O na Hui p ka Aono Lahui Hawaii Liberala e ku nei, a e kukulu ia aku ana ma keia mua aku ma na apana Mokupuni i ku @ na manao Kalaiaina no ka pono o ka Aoao Lahui o lakou no na Aha Hui Lala no keia Hui.
NA HOOLOLI ANA
PAUKU IX - E hiki no ke hoololi a pakui mai a hoo@ loa paha i keia Kumukanawai mamuli o ka hoohele ana a ka hapanui o na Hea o ka Hui i hiki mai ma ia halawai i kahea ia no ia hana
HALAWAI MAU A KA HUI KALAIANA HAWAII LIBERALA
E malama @ ana ke Hui Aoao Lahui Hawaii Liberala ma ka Halepaikau Kahiko, ma ke ahiahi Poaha, hora 7 pm, i na p@le a pau, ma luna ae o kahi o Ru@ ma, alanui Moiwahine. Ma ke Kauoha a ka Hui.
JNO. K. PRENDERGAST.
Kakauolelo.
Honolulu, Dec. 15, 91 34@ - dtf
HOOLAHA PA AUPUNI
E ike auanei na kanaka a pau, eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei kekahi mau @ nelehewa. Bipi w ulaula, keokeo ka opu, mahele ka pepeiao hema, hapala ka kuni hope hema. O ka mea a mau mea paha nana keia bipi, e pono ia lakou e kii koke mai, e hala na la he 12, e kuai kudala aku no au ke la ki aku i ka la 23 o Ianuari nei, 1891; Poaono, hora 12 awakea.
D. KAOAO
Luna pa Aupuni 2 -dtf.
Kauka Yong Kam Pung (APANA)
Helu @, Alanui Maunakea
Ke kauka Loea o ka Aina Pua!
Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ano ma'i, mai ko na kane, wahine a me ko na keiki liilii. O na ma'i ha—no a me na ma'i e pili ana i ka maka, pau pu ia i ke ola. O na ma'i koko inoino a me ka hooulu hou ana i na wahi poino o ka puuwai a me ke kino, e hoola ia no me ka maalahi. Pela me na ma'i hu'i koko maloo, ua hiki ke hoola ia me ke oki ole. Ke hoike ia aku nei eia ke ola ianei me ka oluolu pu o kahi auhau.
E KIPA mai e ka poe i hooluuluuia me na haawina pilihua a ka ma'i, a na'u oukou e hooluolu aku.
KAUKA YONG KAM PUNG
Honolulu, @ @
HOOLAHA HOOPAU MALAMA AINA
Ma keia ua hoopau aku au ia K@ k., aole @ e noho maluna o kuu aina ma @; a aohe no hoi ana @ e ae a pau @ helu la 1 aku o Ianuari, 1892, a mau loa.
O wau no nae ka olelo.
MRS. VIKIOLIA WARD.
@
HOOLAHA PA AUPUNI
E ike auanei na hana a pau, eia ma ka Pa Aupuni o Ma@ kekahi mau lio holo @. No @, 8 wawae keokeo, hoolilo @ ma ka lae, hao kuni ame @, hao kuni K hema o ka a-i, hao @ ano e; @ k lokia, 3 wawae @ 1 wawae keokeo akau hope, @ TK hope akau, kino keokeo ma ka lae; lio k puakea 4 wawae eleele kiko keokeo ma ka lae, hao kuni X hope akau. O ka mea a @ paha nona keia mau @ e pono e kii koke mai o hala ua la he 12, e kuai kudala aku no au ke hiki aku i ka la 16 o Ianuari, 1892: hora 12 awakea Poaono.
D. KAOAO
Luna Pa Aupuni 300 -t@
OLELO HOOLAHA
Ke papa ia aku nei na m@ o Ewa Nanakuli Waianae e @ nei a me ka hookano i ka ho@ a me ka pa@ pu ia ana e koʻu kupunawahine o Keliiokeialau me na kupuna a lilo i ma@ o ua hoo@. Eia ka ninau e hiki @ ia Wi@ me Dilinahama he @ ia he laua mau makua a kaulaʻi ia i ka la. E ahe no @ make ma ka @ ia me @ koʻu mea kupuna. Nolaila e lawe @ i na mea a pau maluna o @ mau makua me koʻu mau @ ke @ maikai e hoolohe e pno ai ma ke kauoha owau iho no o
Nakaiewalu Naliikapu Kanei@ w.
Honolulu Ianuali 1 1892
E Kuai Hoopau Ana!
Na Kaa Huila Lua a pau
Ili Kaa Malalo o ke Kumu Lilo
Ma kahi o
S. G. Schuman.
Alanui Hotele kokohe i ke kihi o Alanui Papu 3@-1wd
Hoolaha Hookapu
Ke hoike ia aku @ ka lohe i @ kauoha a pau loa. Ua ho@ @