Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 530, 26 August 1892 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA

HE 820 MAKANA

            E haawiia no ka uku makana i ka mea a mau mea paha e hele ae ana e hoike imua o ka Papa Alanui i ka mea a mau mea paha naua i lawe ka ipu-kukui i kau ia ma kahi i hanaia o ke alanui Moi kokoke i ke alanui Alapai i ka po o ka Poalua nei, Angate 16.  E hoomauia aku no ia uku makana pela, i na hana kolohe a pau oia ano e ulu mai ana ma keia mua aku, na na wahi a pau o ke alanui e hana ia ana.

Ma Kauoha

Honolulu Augate 17, 1892.

aug 18 2wksd.

 

KA LEO O KA LAHUI

JNO. E. BUSH

Lunahooponopopo a me Puuka

 

POALIMA, AUGATE 23, 1892

 

BILA BANEKO A HORNER

Ma ka hoomaopopo ana aku i na olelo a ka poe i hoike i ko lakou manao, me he la, he pono no kekah iloko o ka bila, no ka poe nuku o ka waiwai, a he ao ana aku no hoi i ka poe waiwai e kalepa, nei i ke dala no ka uku panee kiekie.  Eia keia poe ke hopohopo nei i ka holo o ka bila, o pilikia lakou.  Aka, aole o makou hopohopo e lilo ana ka bila baneko a Horner he mea hoopoino ke hooponopono hou ia kona mau hemahema.  He oiaio elike me ia e ku nei, he kanalua makou i kona hooholo ia e ka Hale Ahaoleio i keia Kau.

 

KE AWA O PUULOA

Me he la, he wa wale no koe a lilo aku ke awa o Puuloa, i ke aupuni o Amerika.  Ke ole makou e kuhihewa, ua paa keia aupuni ma ke kuikahi, e ae ana e hoolimalima o ke awa a hiki i ka 1894, a ma e hoo@ Aupuni Amerika @ ka huina o Elua Haneri a me Kanalima tausani no ka hana ana i ua awa la, alaiia, ua mana oia e noho mau loa.  Ma keia ua lilo mua o Puuloa, ina o ko Amerika makemake ia.  Hookalu wale no mea e pakele ai, he kaua aku no kakou a pio Amerika.

 

HUIKAU NA ALAKAI

Ke lohe wale ia mai nei he elua au inoa i waihoia aku i ka Moiwahine no kahi o ka Loio Kuhina.  He hookahi inoa, ke Kii Numana, na ka Aha Kuhina, @a alakai o ka Moiwahine malalo o ke Kumukanawai; a o ke Lii Peterson, na ke alakai o ka Moiwahine mawaho o ke Kumukanawai, oia hoi ka Moi Boiabola.  Malalo o keia mau aia kai ana, ua maopono ole ke alanui a ka Moiwahine e hahai ai, aka, ina ka lohe mai ua makaukau ka papale kapu Kuhina no Mr. Peterson, koe wale no kahi hulu e hoonani ai i ike ia mai ai ma ka pulelo ana, he oiaio oia ka moa i hookohuia.  Ma keia hookohu ana o           paa ai ke Aha Kuhina mamua, me ke Kuhina Mahope, a e haule ai paha, aia nae ma ka hookohu ana mai a ka Moiwahine e akaka ai ka paa.

 

Hooponopono ana i ka Oihana Hookolokolo

Eia imua o ka Hale Ahaolelo kekahi bila Kanawai e hooponopono hou ana i ka Oihana Hookolokolo o ka aina.  He kanawai maikai keia, i hiki ai ka hoonui ia ka mana o na Aha haahaa ke lawelawe i na hoopii hoohalahala, ma@na Aha Kaapuni, me ke kali ole i kekahi o na hoa o ka Ala Kiekie.  O kekahi mea mahalo ia ma keia kanawai, oia no ka hookohu ia o na Lanakanawai i kela a me keia mau makahiki e like me na Lunahookolokolo e ae.  He mea no hoi keia e ike ai o na Lunakanawai Kiekie aia ma ka hana pono a kapakahi ole e mau ai ko lakou noho ana ma ka oihana.  He nui aku no na helehelena maikai o keia kanawai, a i ko makou manao, e pomaikai ana ka aina ko holo keia bila i kanawai.

 

He Bila Wehe P@

Ma ka Poakolu nei,k ua hooholo iho ka Ahaolelo i kekahi bila kanawai e ae ana i ke aupuni e aie liilii no ka ekolu mahina.  O ke kumu o keia, no ka aie o ke aupuni i hele nihi ae nei ma ka Baneko Hale Leta.  E like me ka makou i olelo ai, o keia Baneko Hale Leta kekahi hana lapuale loa i kukuiuia iloko o ka aina, oiai o ke dala ua ae ia o holilo elike me ka manao o ka Aha Kuhina he kupono, a o ka uku aua hoi, aia no ia i na wa a pau e kikoo ia mai ai.  Malalo o keia ano ua hiki i ka poe manaoino i ke aupuni ke huihui a kikoo like, e like me ia i keia wa, a he banekarupa ka hopena, e like me ke ano o ko aupuni e ku nei, aole he dala e lawa ai na kikoo he $125,000, a o keia hoaie liilii, ke hiki mai ka wa hookaa, e ukuia aku ana o ia mailoko ae o na loaa i kupono wale no, no ka hookele ana o ke aupuni, a i na e lilo aku aole he dala e hookaa ai i na lilo a me na uku paahana o ke aupuni.  Auwe oe e Hawaii naau hoonui lilo, me kahi ekeeke mimiao.  He hewa ka Bush e ao nei, aohe ola i koe, hookahi wale no he hooenii i na lilo.  Aole e ola i ka nui koa, a i ku nui makai, a i ka nui punahele.  O ke oia he hoenii lilo.

 

Hoike a ke Komite Wae

 

E PILI ANA

 

I Na Mai Lepera ma Molokai

LAPAAU ANA A ME HOONOHONOHO ANA

Aole no he wahi e kanalua ai, oiai ua ike ia ka hapanui loa o ka poe e noho ana ma ke Kahua Mai, ua loaa maoli no lakou i ka lepera.  He poe no hoi kekahi i manao io maoli no aole lakou i loaa i keia mai, a o keia manao ua komohia pu i ka poe i kuleana ole i loaa ka manawa e hoomaopopo ai.

O keia mau nana mai ana e hookomo mai ana no i na hoolilo ana, aka ua manao makou o ka noonoo ana no na lilo aole ia he mea koikoi mamuli o ke ano o na mea e noonoo ia ana.

NA HAAWINA AI A ME HOOLAKO ANA

E pili ana i ka “ai-hanai” a haawina dala o hookahi hapalua, pa hebedoma paha ma kahi o ka haawina ai, ua ike ke Komite ua hooki ia ka mea i maa mamuli o na hana hewa i ulu ae malalo oia ano hana.

He nui ka poe noonoo akahai ole e hoolilo ana i ka lakou dala me ka manao ole, kekahi e lu wale ana no ka waiona a me ka piliwaiwai, a o kekahi hoi ma kekahi mau ano hana naaupo, a o ka hopena o ia oia no ko lakou nele ana i ka ai e lawa pono ai.  Eia hou no hoi, ua hoonui ia ae na pilikia o ka malama ana i ka nui kupono o na lako ai.  Oiai aia me ka mai ka lawe a lawe ole ana i ka ai a i ke dala paha ua maopopo pono ole ka nui o ka ai e lawa ai me ke kupono.  Ua ulu ae na hana hewa o kela a me keia ano malalo o keia hana, a hiki wale i ka wa a ka Papa Oia i hooholo ai e hoopau ia hana.

No ka pane ana i ka manao i waiho wale ia mai, oia hoi ua oi aku paha ke kupono e waiho ia ka mana ina ka noonoo maikai ana o ka Luna Hooponopono o ke Kahua Mai, a e haawi wale ia no ka “aihanai” i ka poe e hana pono ana ia mea, ua hoike mai ka Papa, mamuli e lilo aku ia ano hookele ana he mea e aia ai na manao ino a me na manao kuee.  E ouka mai auanei na olelo e i ana he hoopunahele a he hana kapakahi, a he mea no hoi e kokua ai i ka hookiekie a me ka hoohaunaele.

Oiai ke Komite e kanalua ana i kona like ole me ka Papa, mamuli o ka ike mahuahua a me ke kamaaina ana i ke kulana, ua aui aku no ko makou manao ho hiki no i kekahi lana hooponopono naauao ke hoohana aku i kekahi mana ma ia mea i loaa ai i ka poe akahai “aihanai,” a hoole hoi i ka poe ahuai a hana pono ole.  Malia paha he hiki no ke hoohana ia a lilo he mea e noho rula a e hooulu ai i ka noho ana maluhia a me ke akahai.  Aka nae he mea kupono no hoi e waiho ia na hooponopono ana o keia mea i ka noonoo naauao ana o ka Papa.

E pili ana i ka hoonui ana aku i ka haawina ai a na mai,k ua loaa ole i ke Komite ka manawa kupono e hiki ai ke hoomaopopo i ka pilikia io e hooi aku ai i na mea pakahi a na mai i noi mai ai.  Aka,m ua manao makou ua kupono e hooko ia ke noi i hookahi a me hapalua kuaka aila kukui o ka mahina, a i @ni hoohupalaoa ko ka mahina ua kela a me keia mea e lawe ana i ka haawina palapamaka, a me umi paona palaoa moa a me umi paona raiki o ka hebedoma, a oia ka makou e olelo aku nei e ae ia aku ia mau noi.

Ua kuhikuhi mai ka Papa i keia mea maopopo, o ka hoonui ana i ka helu o ka haawina no keia a me keia o ka 1100 poe kanaka he mea ia e hoonui hou ana i ka haawina dala.

O ke noi e wehe ia kekahi hale kuai a me hale pepehi bipi ma Kalaupapa, he kupono no i ka manao o ke Komite e ae koke iu, ae hoolako hikiwawe ia aku na hale.  He mea hooluhi nui wale iho no ka hookikina ia o na mai he lehulehu e hele i kahi mamao no ko lakou haawina.

O ke noi e haawi ia aku kekahi io ai e ae mawaho o ka oipi a me kamano, i ka nana aku he mea pakiki ke hooko ia.  Ua lohe makou ho loaa no ka ia hou i na mai i ka manawa e hiki ai ke kuai aku.  He paakiki ka loaa ana o ka hipa a he nui no hoi ke kumukuai.  Aole i pau

 

KAU AHAOLELO O 1892

LA HANA 72

Poakolu, Aug. 23, 1892

Halawai na hoa e like me ka mau Komite Wae.

Marsden i ka hoike e pili ana no ka palapala hoopii a F. Turrill no kona mahele o na hapalua paona o piuma he 460, i hoailonaia me na huakumu F. T. e hoole ana i ke koi a ka mea nei, Haawiia ka hoike no ka unuhi ana a pai aku.

Konowela, i ka hoike a ke komite wae no ka palapala hoopii e lawe ana i ka wai mai ko kanawai mai o Polepole, Maui, no kekahi mau wahi ma Kula Aponoia ka hoike.

Koho ka Peresidena i keia mau keonimana malalo iho, i mau komite no ka Baneko Hawaii: 

Kuhina Paka, Hona, Pitesona, Wiliama, Kauhane, Wilikoki, Iosepa, Kauhi me Akipoka.

Kapahu, he olelo hooholo e noi ana i haawina kokua no na mokuahi holo pili aina, e ku ana ma Mahukona i ka holo ana aku a hoi mai ma Kau, Hawaii, Haawiia i kekahi komite o 5 dala.

Ka@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

na rula, hoolaha mai @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

wai e hookaawale ana i haawina no na lilo, o ka hana hou ana me ke pahonohono ana me ka pohaku i na alanui o Honolulu nei.  Heluheluia ka bila ma ke poe, a haawiia i kekahi komite wae o elima lala.

Akina, he kanawai e ae ana i na mai ma Kalalau, Kauai, e noho malailai.         Aole i pau

 

NU HOU KULOKO

Ahaolelo ko keia la, hora 10.

 

Ua holo aku no Kauai o Mano na Honabala Balauwini a me Daraea.

Ehaalele mai ana i na kaiaulu o Hawaii nei o Profesa Alekanedero, ma ka mokuahi Monowai no ka hau oki o Kaleponi.

E haalele iho ana ka Hui hoonohonoho Makani a Steen, la nei no na kuaaina, no ka hoikeika ana i ka lakou mau hana akamai.  I kekahi la o keia pule ae-lakou e holo ai.

Ua haawi ae kekahi malihini makaikai i kekahi papaaina nui ma ka Hotele Hawaii i kona mau hoaloha i kela po aku nei.  O kona huli hoi ana mai nei no ia mai ka Luaopele mai.

Ua haule mai luna iho o ke Alapii kekahi haole o ka manuwa o Bosetona ma keia huakai mai nei ana no keia Awa lai pohu malino.  Ua loaa iaia kekahi eha kukonukonu ma kona poo, a make aku la iloko o elima la o kona waiho ana i ka ehaeha, ua kanu ia oia ma ka moana.

Wahi a na lono, ua haawi ia mai he $250,000 i keia Aupuni no ka makahiki e ao ia, ka Hui Luisiana Lottery e hana ia ano maloko o Hawaii nei.  Ua manao ia, no ke kaulana loa o ka lanakila, o na hana pliwaiwai e like me Pakapio, Cifa a pela aku, nolaila ke kumu i noi ia mai nei.

Ma ka po nei i haawi mai ai na Alii moku o ka moku lawe hae Kapalakiko, i ko lakou aloha i na lede a me na keonimana o ke taona nei.  No ka pokole o ka manawa, aole e kono ia me na palapala kono aka, na ko telepone i hoike aku i ke@ a me keia, he anaina hoonanea ko luna o ke Kapalakiko, a ua akoakoa ae he nui o na hoa aloha o Adimarala Baraunu no ka ike hope ana iaia.

O ke kuai hoopau nui o keia makahiki ma ka halekuai o N. S. Saohs, e hoomaka ana ma ka Poakahi, Augate 29. no ka manawa o elua pule no.  He hookahi wale no a Mr. Saohs kuai hoopau o ka makahiki, a ma ia kuai hoi e hoo@mi ia ai ke kumu kuai o na mea a pau, me ke kuio aole he kamailio wale i ka manawa e kuai ai, nolaila e alawa ae i kana olelo hoolaha e puka aku nei ina ka pepa o keia le, i ike i kekahi o kana mau kumukuai makepono.