Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 652, 1 March 1893 — Page 3
This text was transcribed by: | Audrey Matsuoka |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
PAPA INOA
O NA MEA
ULU HAWAII.
[Kakauia no KA LEO O KA LAHUI.]
Aaka Kamakawai
Aalii Kamole
Aiea Kanawao
Ahakea Kau@aoa
Ahihi Kawau
Ahuawa Kawelu
Akala Ki
Akia Kikania
Akiaki Kikawaio
Akiohala Kilioopu
Akolea Ko
Aku Koa
Akulikuli Koaie
Alani Koali
Alahee Kolea
Alaalapuloa Kopa
Aloalo Kookoolau
Alii@oe Kou
Amau Kukui
Ape Kuolohia
Apiipii Kupaoa
Awapuhi Kupukupu
Awikiwiki -
- Lauae
Ea Lama
Ekaha Lanakiawahine
Ekoko Loulu
Elama -
- Maia
Ieie Maile
Iii Maoheohe
Iiwi Makahekili
Ihi Makohekohe
Iliahi Makoloa
Iliee Mamaki
Iliau Mamane
Ilima Manewanewa
Iwaiwa Manienie
- Mana
O i Moa
Oha Mohihi
Ohai Mokae
Ohe Mokihana
Ohelo -
Ohia Naia
Olapa Naku
Olepe Nehe
Olona Nenelau
Olomea Nioi
Opikao Niu
- Nohu
Uala Noni
Uhi -
Uhiuhi Paihi
Uki Painiu
Ulei Panini
Ulu Pala
Uluhe Palai
Uhaloa Pau-o-hi@ka
- Pawale
Hala Papala
Halapepe Papapa
Hapuu Pia
Hau Pi@
Hei Pili
Hinahina Pilo
Hoi Poha
Hoio Pohe
Hohoiea Pohuehue
Honohono Po@
Huehue Puakala
- Pukamole
Kaeee Pukeawe
Kakalaioa -
Kalamalo Wauke
Kalo Wiliwili
Kaluha Wawaeiole
Kamakahala
Ua makemakeia na inoa i koe aku o na mea ulu Hawaii, e pakui ia mai; e hoouna mai i ke kope inoa i ka Lunahooponopono.
Palanehe i ka Iwihilo Song.
Akahi no po a ke ala
I hiki mai ai i ou nei
Koikoi mai ana i ka manao
I hoapili no ka makemake
E ake ka manao e ike
I ka nani i lohia i ka poli
Ua mali ia ua paa
Ua hei i kau makau.
Ua ai ia kau maunu
Ke momoni nei kau ma-na
Ua lihi lou ia loko
Palanehe i ka iwihilo
Ililo ia iho ko aloha
Pili paa ia i ke alo
Ua mali ia ua paa
Ua hei i kau makau.
O ke kiina ia ua lai
Ka apona ana ia ua olu
Ke kawili ana ia ua paa
Ua kokohi i ka puuwai
Nawai no e ole
A he ohu ia no ke kanaka,
Ua mali ia ua paa
Ua hei i kau makau.
HE INOA NO KAPUAHANOLANI.
HE WEHI NO HAWAII.
Auhea oukou e ka lahui,
Ka ewe aloha o Hawaii nei,
Makia ke aloha paa iloko,
Kohia i paa e ka aina,
Mai punihei aku i ka mali leo,
I ka alapahi mai a ka nui manu,
Hoohui Aina oia ka make,
Aohe ou pono Kivila ilaila,
Hoo@ele ia oe i ka mana koho,
I ka imi ana hoi i ke Kaulike,
Hookahi puuwai e ka lahui,
E paa i ke Ea o ka Aina,
Kui aku e ka lono lohe Europa,
Ua haunaele Hawaii loa,
Liuliu Enelani e hoouna mai,
I ka moku kaula@a Roiala Aka,
Akaka e ka hana a ka lokoino,
Pakaha i ka pono a o Hawaii,
A oi hoi hope e ka lahui.
Eia i ka nu@ a o Hawaii,
He wehi keia no Hawaii,
Kikowaena o ka Pakipika.
Makaleho ia oe e ka nui manu,
Na Auna Kolea o Kahiki,
Hiki mai e ka lono i Hawaii nei,
Aia kou pono a i Europa.
Ua kue hoi e ka Aha Senate,
O ka Ahaolelo Amerika.
Mai haookuu oe e ka lahui,
I ke Ea @loha o kou aina,
Hookahi pa@a a@a o ka puuwai,
Ka walu o na Lani i ke Kalaunu,
Unua i pau pono ke koii koi,
Ke aloha aina o ka lahui,
E hui Hawaii Moku o Keawe,
Kakoo e Maui Moku o Kama.
Hea mai Molokai Nui a Hina.
E ola o Liliu a mau loa,
Ka puana like ia a Kakuhinewa,
A Kauai a e lei mai nei,
Haina ka puana a o ko wehi,
E ola Hawaii a mau loa.
Hakuia e
MRS. KALA.
Honuakaha, Feb. 27, 1893.
He mau kanawai hou ko ka Oihana Kinaiahi i keia mau la e hele nei, ua lu ia ae nei na mea mua.
NA LETA.
Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou p@e mea kakau.
KE KULANA NAWALIWALI.
(Hoomau ia).
Aole no e lilo ana i mea makehewa kana mau huaolelo o ka hoolana, ka hoohauoli, ka hoohoihoi ku@o, ka hooulu noonoo hoi a me na hooluolu, oiai he laau lapaau ia o na hunahuna i hoohuihui ia e lilo ai i mea hoola. Eia nae, ua mumule loa. He hana hikiwawe nae iaia ka emoole o ke kuhikuhi ana i keia wa i ke kumu palaueka a haule ino, i loaa ole ai keia mau pomaikai i na Hawaii mawaho ae o ka mea kupono a pololei i lilo ai oia i mea hohe wale mai ka hoike ana ae.
O ka mana koho i ka Peresidena na Kiaaina a me na luna aupuni, aole no ia he pomaikai hou i pakui ia mai no ka lahui Hawaii ke ae lakou e hoohui me Amerika. He pono pilipaa ia no ke kanaka e koho i kana mea i makemake ai, a ua hookumu ia keia pono mai ka hanau ana, a he makaainana kupa a hookupa hoi no kekahi aupuni. He mea hiki ole, a kupono ole no hoi ke lawe wale ia a pani-ku wale ia keia pono mai ke kanaka aku me ke kumu ole, o ke kanawai wale no a me ka make ka mea nana e lawe ae hoopau.
He mea hiki ole ke heole ia, ka loaa ana i na kanaka Hawaii keia ano, ina o ke kulana aupuni o ko lakou aina hanau i na la i hala aku, ua like me ko Amerika, o na kanawai i hana ia e ka Mana Kau Kanawai o ka Lahui, ke hoike akaka mai nei ia i ka loaa ana o ka mana koho i na kanaka Hawaii no ko lakou mau luna aupuni. O ka Mei ma ke kalaunu, na ke kanaka Hawaii oia i koho a e kulike ai me Kana Hoohiki Oihana, o ka hooko wale no me ka pololei i na mea i makemake ia e na m@kaainana no ka hoonoho ana i na luna aupuni ma kela a me keia mahele a me na palena i kuhikuhiia no na oihana. E like me ka hoohana pinepine ona Amerika i ko lakou mau @una aupuni ponoi iho, pela no na kanaka Hawaii i na manawa i hala aku (koe keia kulana Aupuni Kuikawa) ma o ko lakou mau alii mua, a pela no i ko lakou Moiwahine i aloha ia. O ka manao ana o kela a me keia e like me ko keia haole, no keia pono oi, a pomaikai e loaa ana i na Hawaii ke hoohuia me Amerika, ke kuhikuhi nei au, e hookamaaina iho na mea a pau me na ka@awai o ke Aupuni Hawaii a @ hookaulike ae me keia ano o Amerika, heaha ka pomaikai ? mahea ka oi ana ?
Ua pani ku ole ia kela a me keia nona iho no ka waele ana i ala e lilo ai i kanaka naauao, hoopono @ me ka ike akea ia ina no kekahi oihana, ka waiwai, ka hanohano hoi a me ke kaulana, a na kela a me keia e hooiaio iho no keia mea, A o ke ake hou ana aku o na kanaka Hawaii, no keia mau loina alakai o Amerika "o ke koho akea i na luna aupuni," he ipuka ia i hoohamama ia no ka manawa mau loa e ike lea ia ai ke kulana o kela a me keia, a me ke paonioni ikaika ana o ke aumeume no na oihana, a me ka hoopono e kaupale ia ai na haihai kanawai, he lalau ia a me ke kuhihewa. O ke kumu ao kupono e ao ia ai na kanaka Hawaii e ike i ke ano oiaio a wahahee hoi o keia haole, oia ko lakou hoomaopopo i ke kaili wale ia ana o ka pono koho alii Ahaolelo ko lakou aupuni a ina me ka mana kau kanawai ana oiai no lakou ia. O keia mau hoopopilikia i hanaino loa ia ai na Hawaii me ka hoohaahaa akea ia, ua lawa ia e manao ia ai, aia he apuhi nui i makemake ia na ka lahui Hawaii e hooko aku i ke kumuhana hoohui aina i na waliwali a na hana.
Aole i pau.
NU HOU KULOKO.
Ke haule mai nei no na paka ua o ka lani, aole no i pau loa mai, oiai, aole no paha i malaelae ko kakou noho ana @ keia mau la.
He mau hoonee ana ae o na kulana oihana ke lohe ia mai nei; e hoopauia koke ia aku ana kekahi poe koikoi mai ko lakou noho oihana ana no ko kakou Aupuni: -
Ua hookohu ia aku nei o R. W. Meyer i Notari no ka Lehulehu no ka Apana Hookolokolo Elua o ke Aupuni, a ma ke Claudine o ke ahiahi nei i huli hoi aku ai no ka Mokupuni o Hina.
He mea pono i na Hawaii ponoi, e noho me ka lokahi o ka manao, a e hooko i ka ma@ao kuokoa o ke kaulike no ka pono o na mea apau. Mai puiwa wale, mai hopohopo, aole ho@ e puni wale aku.
I keia la e haalele iho ai o Mrs. F. S. Pratt, i na kaiaulu aloha o kona onehanau, a ka@oe aku ma ke alahele e hui ai me kana kane ma Kapalakiko. E uhai ia kan@ @uakai e ka maalahi, a e hamau hoi na ale ahiu o ka moana i ko@a ooloku a@a, ma ka @uakai kaahele a ka wahine.
He Aha Hulahula ko lalo o Manana i ka po Poaono ae nei, no ka hooniniu ana i na huila o ke kaa ahi, me he mea la, e piha-u aku ana o lalo o Manana.
I na hipa a Kamaipuupaa,
Ka hoholo i ke alia-lia;
Me he mea la, e piha pono ana ka hinai o ke Alahao, a o kau aku e puehu loa ana.
Na Leta e Waiho nei Maloko o ka Hale Leta a hiki i Ianuari 31, 1893.
NIOLOPA.
W. S. Kalama.
MAKAAHO.
Pekepika@,
D. K. Wailehua, Makuaole.
KAOPUAUA.
D. K. Wailehua,
Makuaole,
Akeao Awa,
Paakea,
Keolani,
A@a Nahuina.
KIKIHALE.
Ane Kaaihue,
Daniel Kamahuilani,
Hana Ululani,
Kaluhia Kalu,
Kalai Kawaiale,
Harriet Paahao 2,
Mrs. Keaona
Kamao.
MAKIKI
Kamaka Moikeha 2.
Manena Keo,
Mrs. Keahi.
PAWAA.
Mi, Josiah Kamahalo Naeole, Oliwa Kapule, Kamakawiwoole, Ane Kekilohi
APUA.
Henry Keoni 2,
Bill Keliilalauwale,
Annie Ma@
NA ALANUI,
Carrie Kalai, Mary Kapule, Pua Waialee.
AUWAIOLIMU.
@ no, Mrs. Kailikele.
KAPALAMA.
Kimo Kapulou, Ana Makaena, Kapeka, Mrs. Paika, John Makamalu, Kukana Moolehua, Kaina Kanani
LELEO.
David Pipi Piko.
Pepe,
A. J. Kauhaihao.
PELEULA.
H. N. Kupau.
HONOLULU,
Kahoehanaau, Lepolo a Manuahi, J. P. Imi, Lily Kalani, Kaluhia, Sam Kaluahine, Enoka Alohikea, Koahou Makaike, Hale Balaunu, Kuaa Makaala, Sam Kipu, Liwai Oleloa, Pualoke Mau
Na Leta i hoihoi ia mai na Mokupuni mai.
Mrs. V. Kanoholai, Sam Kaaea, Noah Naleilehua, Ben@ Ana, Hoopili, O@ikupuna, Simon Kaai, James K. Kahuhu, S. K. Pookalani, Mauwele, Emma D. Kalua, Likapeka Waiu, J. N. Kahaleanu, L. Kalainai@a, Kaaikuoha, Helen Kawai, Mrs. C. Huakini, J. W. Makua, Keau Paakai, Mrs. Hoopiiaina 2, Mrs. Kulia Kaai 2, Haele, James H. Mahoe, Noa Ahuula, Mrs. B. Castino D. W. Keao, Rose Kaulaila, Mrs. N. Keliiokalo@, S. Kamoe, Keawakea, Mrs. James Mapu, Joseph Self Naki, Annie Hopoe 2, Puakalehua, W. S. Kamoeau, Ana Keopuhiwa, Laika Meleana, Joseph Peter, Manu Naeole, D. Kapule, Kua Nahielua, Oliver, A. Kaanaa@a, J. S. Kaluahinenui, Kapaa@ikoloke, Mary John, Julia Ekekela, James Uahinui, Kahaleohu, Apikaila Keoni, Oali, Kimoa, K. Kamoeie, Lucy Naukan@, Kahulapua, Emma Daniel 5, Kolomona, K Kaliwai, Kaiako, Kahalelehua, Kahilinai, Kaeneku, Kamuela Pupuhi, Lukia.
O ka poe na lakou na Leta maluna ae e ninau mai ma na Leta i Hoolahaia.
WALTER HILL.
Luna Leta Nui.
Feb @, 1wk-dly.
HOOLAHA PA AUPUNI.
E ike auanei na kanaka a pau, eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei kekahi mau lio hele hewa. Lio k eleele kiko keokeo ma ka l@e hao
KK} kuni h@pe ak.
7}
Lio k ulaula kiko keokeo ma ka aoao @ma. 3 wawae keokeo hao
@} kuni ua hui i kahi
HA}
hookahi hope ak hao LY kuni malalo o keia mau hua poahiahi hope hema. Lio w ulaula 2 wawae keokeo hope 2 wawae eleele mua kiko keokeo ma ke kumu o ka pepeiao akau, paholehole ka ili o keia lio@hao
F} kuni hope hema hao
X} kuni paha malalo@ aole paha poahiahi.
O ka mea a mau mea nona keia lio e pono e ki@ koke mai, o hala ka wa kupono, e kuai kudala akea ia aku ke hiki i ka la 4 o M@raki, 1893. D. KAOAO.
Luna Pa Aupuni.
Honolulu, Feb. 24, 1893.
feb24 tf.