Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 682, 12 April 1893 — Page 2
This text was transcribed by: | Aldann Rico |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
JOHN E. BUSH,
Lunahooponopono a me Puak@.
POAKULA, APERILA 12, 1893
HE MANAO AKEA I KA LAHUI.
Mamuli o ko ka Hon. John E. Bush hoi ana mai nei, ka Ona ponoi o na Nupena A Oiaio a me Ka Leo o Ka Lahui: Nolaila. mai keia la aku, ua waiho aku au i ko’u noho Lunahooponopono ana. a me ka noho Puuku ana no ia mau pepa; O na kauoha nupepa a pau lea. na kakau manao ana a me na hookaa dala ana, a peia aku, e hoouna pololei ia mai ma ko Hon. Jno. E. Bush inoa.
Joseph Nawahi.
Honolulu, Mar. 27, 1893.
OLELO HOOLAHA.
Eia ma ke Keona o Ka Leo o ka Lahui kekahi mau Buke Inoa o ka Hui Hawaii Aloha Aina. He wa kupono keia o na Hawaii Ponoi e hoike i ko lakou Makee Kuokoa. ko lakou Aloha Aina, a Aloha Kuokoa.
Ma ke Kauoha.
J. K. Kaulia.
Kakauolelo o ka H. H. Aloha Aina.
Kahea Halawai Aha Elele Nui.
Ua hooholoia e ka Aha Hooko o “Ka Hui Hawaii Aloha Aina” a na kane; o ka Poakahi la 1 st o Mei, M. H. 1893, e hiki mai ana, oia ka la e malama ia ai ka halawai nui a ka Aha Elele a ka hui ma Honolulu nei.
Ua makemake ia na Elele o kela a me keia Apana e hiki mai ma Honolulu nei, i ka manawa i hoike ia ae la maluna.
J. A. CUMMINS.
Peresidena Hanohano
JOS. NAWAHI.
Peresidena.
Honolulu Aperila 12, 1893
KA MOIWAHINE LILIU.
He oluolu maikai ke ola o Kalani e noho mai nei i ka malu lai hale o Wasinetona, he oia mau no ke ohaoha o ka nanaina waipahe me ka oluolu maikai no o ka manao.
Pela no ka Moiwahine Kapiolani e noho mai la i ke ehu kai o Waikiki a me na Keiki Alii, oia haawina hookahi no o na Alii a pau.
KE ALOHA AINA.
He nui ka poe i ike ia ma ka moolelo o ke ao nei, he poe aloha aina Aole he lahui i nele i na kane a me na wahine oia ano. Ua like ia mea he aloha aina me ke aloha ana o ke@@@@@@ i kona makuakane a me @@@@@ @@ahine, e like me ka olelo ku nu o ke kanawai hemolele o ke Akua. “E hoomaikai oe i kou makuakane a me kou makuahine i loini ai na ia o kou ola ana maluna o ka aina a Ieho@a kou Akua i haawi mai ai ia oe.” Ma keia kakou e ike ai he haawina hemolele ke aloha aina, oiai ka makua mai loko no oia o ka aina i hookumu ia ai, - mai ka honua ke kanaka i hana ia ai, mai na mea ae no hoi i keia honua i hoomau ia ai kona ola kino a ua hoi hou aku no oia i ka honua. Ua hiki ia kakou ke ike pono iho i ka pili a me ka pololei o ka olelo kumu a ke Akua i waiho mai he a na e hahai ai kanaka, i mau ai ko lakou ola ana, a o ke aloha, oia ke ki e hiki ai ke wehewehe ia ke ano o na mea a pau. “E aloha i ke Akua me kou naau a pau” oia ka mahele mua, a e “aloha i ke kanaka” [honua] oia ka mahele elua, a ina e hooko kakou i keia mau kauoha nui elua, alaila, ua aloha kakou i ke Akua, a me ke kanaka, a pela e mau ai ka noho ana me ke aloha i ka aina - - na iwi o na makua a me na kupuna mai a Adamu mai a hiki ia kakou nei.
O keia haawina i kumu iloko o ke kanaka. ka mea i awili ia i kona hana ia ana i kanaka, - oia no ke ALOHA, a i mahele ia iloko o ekolu ano, - 1, aloha Akua: 2, aloha kanaka; 3, aloha aina. Nolaila o ke kanaka e aloha io ana i kekahi o lakou, e aloha ana no ia ia lakou a pau, a o ke kanaka e olelo ana he aloha aina oia, a he hoole Akua nae, ua hiki ke olelo ia ia kanaka, aole maoli kona aloha he hohonu a he oiaio. Pela makou i hoomaopono iho ai i ka poe e hele nei e kukala me ka leo nui i ko lakou aloha aina, aka, ua hiki ke ike ia aku, malalo oia olelo hookamani, he aloha lapuwale ko ia poe. He aloha kanaka wale no ko ia poe.
I ike pono mai ai ka lahui i keia ano kanaka, he kupono no e ike ia ko lakou inoa, oiai ke hele nei kekahi o lakou me na olelo no ka Hui Hawaii Aloha Aina lakou, a ke koi aku nei e komo mai kanaka iloko o ka lakou mau hana hoohui aina, hoowahawaha aina. Nolaila, e makaala oukou i keia poe, oia hoi; R. W. Wilikoki, R. Boyd, Keoki Makamu, W. H. Kamaki, Hoapili Beka, Kale Notley, Kale Achi a me kekahi mau hoa e aku. Eia keia ohana uhane ole ke hooikaika nei e ku ai i ke aupuni moi, a e kokua i ka hoohui aina, Ke hoao nei lakou e hoowalewale i na kanaka e maliu mai i ka lakou, oia ka heohui aina, a i ole e kukulu i hui hookamani, me ke kumuhana hoomokuahana i ka lahui. Aka, e ka lanui Hawaii, e kupaa oukou. Mai puni i na olelo, e h@lelei iho ana he pono i oi aku i ko ka wa malalo o ke aupuni moi, ina kakou e hoohui ia. E hoomanao oukou i ke kulana o ka lahui Ilikini, i ko ka lahui ili-uli.
He mea maopopo aole na Hawaii me na Hapahaole e paipai nei i ka hoohui aina he poe aloha aina, aka he poe aloha ia lakou iho, a e ake ana e hoopomaikai ia lakou ma ka hoolilo ana i ka aina a me ka pono aupu@i o ka lahui. O ke kanaka aloha aina oiaio, he kanaka hoomanawanui oia, he kapae i ka noonoo nona iho a he lilo kona hooikaika no ka pono holookoa o ka lahui. Pela na aloha aina o na lahui kahiko, aka, aole nae pela ko kakou mau hoohui aina. He hoopailua ia ke kanaka lawe i maunu ekaeka no ke kakoo ana i na hana e hoopio ana i ke ola aupuni o kona lahui, a e hoonalo ana hoi i ka inoa lahui. I keia wa ua hemo ae la ke koloka aloha aina o Garabaldi ka Oiaio, a ke ku nei o Garabaldia, hookamani i like me ke kekake i aahu i ka ili o ka liona no kekahi manawa hooahuwale ia ae kona ano maoli, a ike ia aku la ka oiaio, ke kekake pepeiao loihi ma kahi o ka liona.
HE HAKAKA LUA.
Ma ka auina la o ka Poakahi nei ua ulu ae he hoopaapaa kalai aupuni mawaena o ke kanaka i kaena iaia iho, “he aloha oia i kona hoa kanaka o ka ili hookahi, ka aina a me kona Moi,” nona hoi ka inoa i hoomana ia iloko o ka puuwai o na elemakule a me na luahine o Hawaii nei i na la o ke kaua kuloko o ka M. H. 1889, a o ka mea hoi nana i hookonokono i na ola o Poni Loika a me kekahi poe iho e lilo i moepuu no ka waha o ka pu raifela, a o ua kanaka la, oia no o R. W. Wilikoki. ka muhee, ka hololua a pela aku, iloko o keia mau la kupilikii o ka aina mawaenna ona a me Kale Kalaka.
O ke kumu o keia hoopaapaa, oia no na mea e pili ana i ko Wilikoki e hoohui ia o Hawaii nei me Amerika, a o kona kokoolua hoi, e kue loa ana oia i keia manao o kona hoa, oiai, he alona oiai kona Aina, a me kona Moi, mamuli o ka haawi ana aku ia hai.
Mai ka uuku mai ko laua hana ana, a hiki i ka hili ana o ke koa hohe wale i ka laau a Kekuaokalani ia Hoolehelehekii, a e loaa pono iho ke poo o kahi Kale i na aohe nao ai i ka paapaa.
He hana hilahila ole keia a kekahi Keonimana i manao ia e malama ana oia i ka rula o ke aloha.
Ina he oiaio keia mau lono i ahai ia mai e na aheahe lau makani, aia maluna o ke koa o ke kahua kaua o Turina Eleele ko makou ahewa ana, a ina aole oia iho la no.
E haalele mai ana ke Kuhina Stevens a mo kona ohana i keia awa ke hiki aku i ka la 24 o keia mahina ae, aole hoi i ka la 24 o keia mahina, e like me ka mea i puka aku ma ko kakou pepa o no hinei.
KA HOOPII
A KA
MOIWAHINE.
Ua waiho mai nei o Liliuokalani i keia ihia Imua o ka Lahiu Amerika.
Imua o ka Lahui Amerika - - Mai a Liliuokalani Mai.
KA MOIWAHINE I HOOPAU IA O KO HAWAII PAEAINA.
Ka hoike a ka Moiwahine mai Kona pu ana ae a noho i ke Kalaunu, a hiki i ka manawa o keia hana nui i hanaia no ka hoopau ana Iaia – Hoakaka i ke ano o ke noi ana aku a Kona Lahui Iaia i Kumukanawai Hou – E hanaia e like me ko Kaleponi – Ka Ninau e pili ana i ke kipe – Hoao ana e kapaeia ka hookaheia ana o ke koko – Aole oiaio o na olelo e pili ana i ka Maluhia ole o ke Ola a me ka Waiwai ma keia Pae Aina – Olelo Nane o ka Iliohae, ke Keiki Hipa a me ka Hoopono.
Heaha la na kahua a na lono hoopihoihoi e pili ana i ka poino a me ka maikai o ke kulana o ke Aupuni i laha iloko o Amerika? He mea pono ke hoike ia ke kumu o keia pihoihoi ano ole ana o kekahi poe i ka poe e ninau mai ana me na manao huhu ole no keia mea, a o na kumu i ala mai ai o Keia manao mamuli no ia o ke kamailio hoonuinui wale ana no a kekahi hapa uuku loa o ka lehulehu hapa uuku loa o ka lehulehu e noho kapena a hookele ia ana e ke Kuhina Amerika a me hookahi a elua mau mea e ae i pae mai i Hawaii nei ma ke ano ilihune a hoohana mai la i ka waiwai i loaa aku ia lakou ma ke ano pakaha mai na kanaka Hawaii aku i mea e hooemi loa iho ai iaia a hala loa malalo o na pono pili paa o ke kanaka i hanau ia mai ai me ia.
O Amerika ke Aupuni i hoike mau i kona ku’e me ke akaaka loa ina hana lima nui o ke ano pakaha i ka hoohui ana mai i kekahi lahui i makemake ole e hoohui ia lakou malalo o ka lima ikaika.
Eia ka manawa e hoike mai ai kela lahui lokomaikai i kaulana kolakou kahua hana he kaulike a i keha ia hoi e na kanaka Amerika a pau, oia ka oi kela o na kahua hana i kukala ia a puni ke ao nei; e hoohuli ae ai i ko lakou mau maka mai na hoowalewale ana o na waiwai i hao ia mai ka poe i hiki ole ke pale no lakou iho.
Mai ae ka lahui Amerika e hoolohe ina hoike a kekahi poe ka naka e noonoo wale ana no; no ka loaa a me ka hoihoi hou ia mai o na keneka hoohoihoi no ke kopaa mai ae mai na Amerika e hana i kekahi hana haahaa, he hana hoi i hana ole ia e Amerika ma ke ano lima ikaika e hoohui aku i kekahi lahui e oni ana no ka hanai ae ia lakou mai loko mai o ka noho ana kahiko o ko lakou mau kupuna, a e paa mau ana i ko lakou mau pono a me ko lakou aina a me ka haahaa mawaena o na lahui kanaka o ke ao nei.
He Hapala ana aku hoi keia i kekahi hana eleele loa maluna o ka hae o ka lanakila i aloha nui ia hoi e ka Repubalika mana nui[ina e hoolohe ia ana na olelo o keia poe kakaikahi,] aole no nae i oi ae kona aloha ia e like me ka hae Hawaii ka hae hoi i haaheo mau ia iloko o ka puuwai o keia a me keia kanaka Hawaii.
I mea e hookoia ai ke kaulike, ke nonoi nei au e koho Balota ia, i mea e ike pono ia ai ka wahahee ole paha o na mea i hoikeia no ka makemake o na kanaka Hawaii, pela e ike maopopo ia ai ke poha maoli ana ae o ko lakou makemake ina manawa a pau.
O ka Moiwahine o Hawaii, ua “hapai ae oia me ke a noano eehia i kekahi mau olelo wehewehe pokole maloko o kana hoopii hoohalahala.
O ka Lahui Hawaii hoi, ua hooie loa lakou me ka makemake ole i keia kumuhana Hoohui Aina i ko lakou manawa e noonoo ae ai ia mea. Aole nae me ka lili ana aku ia Amerika Huipuia, aka he mea mau me ka luuluu o ka naau ke huli ko kakou mau maka ko na kanaka Hawaii a nana aku i ka welo ana mai o kekahi hae ma ko kakou kapakahakai nani; koe wale no ka hae i maa mau ia kakou a ko kakou mau hoomanao hauoli ana i ka wa i hala aku – he hauoli hoi aole iloko o ka mana a me ka ikaika o ke kahua kaua, aka no na hana hanohano a mahaloia a ha lahui loi i hana ai a hoouhi iho la iaia iho me ka aahu nani o ka pono kaulike o ka naauao, na hoomana a me na hana kalepa hoomua ana.
[Ka Hopena.]
E hoomanao e na Lede Aloha Aina oiaio, e naue ae ma ka oukou halawai e malamaia ana ma ka hora 10 o keia kakahiaka. E naue nui mai a mai hoopalaleha. He mau kumuhana ano nui loa ke waiho ia mai ana imua o keia halawai, nolaila, ua makemake ia na Lede aloha aina a pau e hiki mai ma keia halawai. E hele e ka luahiue e hele e ka Lede opio no ka pono o ka aina. E hele mai no a pau loa.