Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 682, 12 April 1893 — Page 3
This text was transcribed by: | Maggie Butterfield |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
NA LETA
Aole o makou makemake e lawe i ke loikoi o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe kakau manao.
HE IWAKALUA MAKAHI KI I KA OIHANA LOIO
I kulike ai me ka KA LEO i hoike aku ai i ola honua, he mea oiai, ua hele io aku ka Papa Loio Hawaii e ike i ke Komisina James H. Blount. I ka hora 9 o ke kakahiaka onehinei, ua hiki aku ka Papa Loio Hawaii imua o Hon. James Blount, a ua hookipa ia aku lakou me ka maikai.
A na Mr. J. L. Kaulukou i hoolauna aku i na hoa a pau o ka Papa Loio, i ke Komisina, o ka pane ana i haawi mai ai, i ka Papa Loio Hawaii oia keia: E na keonimana o ka Papa Loio Hawaii, he mea hauoli no’u ka halawai pu ana me oukou i keia kakahiaka, a e kuka, a e kamailio ma na kulana naauao.
He wahi ninau pokole wale no ka’u i makemake ai e ninau ia oukou, oia hoi keia: Heaha na hihia ano nui e lawelawe mau ia nei imua o ka Aha Hookolokolo e keia aupuni?
Pane ka Papa Loio, o na hihia waiwai a me na hihia hewa.
Ua pane hou mai oia, o ka oihana Loio, oia kekahi o na oihana kiekie loa o ke ao nei, a ua lawelawe loihi au i keia oihana iloko o 20 makahiki.
Iloko o na hoohele kamailio ana ua hiki ae la iluna o kekahi poe haku kanawai, o na aupuni like ole a hiki i Hawaii nei.
Oia ka wa o J. L. Kaulukou, i hoolauna aku ai ia J. M. Poepoe, imua o ke Komisina me ka hoike aku, o keia keonimana kekahi mea nana i hana kekahi buke kanawai, a i kapaia, Ke Alakai o ke Kanaka Hawaii.
Ua ninau mai la ua Komisina nei, ia Poepoe, mai ka buke hea mai la kau hana ana i keia buke? oia ka wa i pane ia aku ai ka ninau: Mailoko mai o na Olelo Hooholo o ka Aha Kiekie, a me na alakai kanawai ana.
Oia ka wa i papalua ai ka haawi ana mai o ke Komisina i kona hoomaikai ia Poepoe me ka pane pu ana mai.
O ka hana au e Poepoe i hana ai, oia kekahi hana ano nui, a he hana koikoi hoi ma Amerika Huipuia, o ka poe hiki ke lawelawe i keia hana, oia no ka poe i hiki aku i ke 45 a 50 makahiki; a pela no ma Europa, a ua manao ia hoi, ua o-o ko lakou lolo, a ua kanaka makua ka ike.
Aka, ma Hawaii nei aole loa pela, ke ike nei au, he keonimana opiopio oe, a i piha nae kou puniu i ka ike, a pela no oukou a pau a’u e ike aku nei.
Nolaila, e na keonimana, ua hauoli au i ko’u ike ana, ua lawa ka o Hawaii nei me ka ike, ka naauao, a me ka noeau, a o ka manawa i kamailio ana, hookahi hora a oi, ua hookuu ia ke anaina me ka maikai.
UA HALA O JAMES HOOPII.
Ma ke ahiahi o ka Poakahi nei, hor 6:35 minute, ua kipa ae la ka apela o ka make i ka hale kino o Kimo Hoopii, a lawe aku la i hanu ola mai iaia aku, a waiho iho la i ka lepo no ka lepo, he opiooia, nona na makahiki he 37 a oi, a o Maui kona aina hanau, aloha wale na makua, i ka ike ole i ka hanu o ka laua keiki, he koa kiai oia no ka puali koa o ka Moiwahine Liliuokalani, a hiki i ka wa i hoopau ia ai oia oihane he hookahi wale no pule o ka mai ana, a kuu aku la ka luhi, moe aku la i ka moe kapu o Niolopua, e hoomaikai ia ke Akua ma na lani kiekie loa, nana no hei i haawi mai, a nana no hoi i lawe aku.
AOLE HE OIAIO
Ma ka nupepa puka la “Kuokoa” Aperila 10, ua ike ia malaila keia mau olelo malalo iho.
“O ka makemake o ka Lahui Hawaii, wahi a David Kawananakoa i aupuni malalo o ka noho mana ana o Amerika Huipuia i na he hoohui pololei, a i na paha he hoomalu mai.”
Ua hoike ae o Makapoiena i ka hua o kona hele ana aku nei i Wasinetona, a ua makemake loa oia ma ka noho hoomalu wale mai no o Amerika Huipuia me o na Aupuni Kuloko ma Hawaii.
Ma keia manao oiaio ole i hoike ia ma keia pepa puka la, ke ku nei makou a pale aku. aole loa i olelo iki ka Mea Kiekie ke Keiki Alii Kawananakoa, i kela mau olelo maluna ae, he ole loa no.
Ke noho hamau nei ke Keikialii me ka hoike ole hoi i kekahi mea mawaho aku a pehea i aa ai keia pepa lauwili, e ao hewa nei i ka lahui. No Makaploena hoi, oia a no like no a pela no o Numana, a a mai a wai mai la ka haku epa me o ka loaa ana.
He Ahaaina Fea ina Kaliho i keia Poano no ka pomaikai o ka Halepule Kakolika ma Moanalua.
He nui na waiwai e kuai ia mai ana me ka makepono loa. E kuai pu ia mai ana na pono lawaia o na ano a pau e laa ka lau upena a pela aku me ke emi loa. E hele kino ae ka poe lawaia e nana no lakou iho i keia mau waiwai, e kuai ia mai ana me ka haahaa loa, E ku mau ana ke kaaahi malaila i ka holo ana a me ka hoi ana mai.
Ua haawi ae o Lui he wahi paina manawalea ma kona wahi noho ma Manoa ua ai na kamaaina oia uka a ua lawa.
O ka hakoko i hoopanee ia mawaena o W. Waila a me J. Nakui na mai ka pule mai i hala, ua malama ia ma ka ponei. Ua kaa ole ke eo i ka inoa mua.
Ma ka auina la o ka Poakahi nei ua ulu ae he wahi hoopaapaa mawaena o C. Clark a me R. Wilikoki, a i ka hele loa ana i ka nui, ua hapai ae o Wilikoki i kona koko iluna a hahau aku la maluna o kona hoa kukai olelo; a mai hoolele ia paha na ai a ka ui i na aole e hookaawale koke ia e ka makai.
E malama hou ana ka Hui Keaka Hawaii i ka lakou mau hana hooniua puuwai o ke kaikamahine LAIEIKAWAI – Ka Wahine o ka Liula – a me ka Ui o Kealohilani – KAONOHIOKALA – kana kane mare. Ka ike ia ana o ka Moku o Kapena Kuke, kona pae ana mai a me kona pepehiia ana a make, a me kekahi mau hana hoinainau e ae. E hiki kino ae ana na keiki o ka Bana Lahui Hawaii ma keia po Lea o Halalii. E hele e ka poe i ike olo ia – LAIEIKAWAI – i ike kumaka i ua eueu ala iluna o ka ehu o na manu.
Na Leta e Waiho nei Maloko o ka Haleleta a hiki i Maraki 31, 1893
PAUOA
L. keoneula
J. Kauai
L. Waiolama
Kahula & Kaolelo
Maria Adams
LELEO
J. L. Kilauano
Pilikua
Kanakaokai
KAPALAMA
D. Kalolou
J. F. Kaimihau
Ikeole 2
Kuhia-opio
K, Nalopi 2
Keaelani
Kaaialii Solomona
M. Mahoe
Muolo
PAWAA
Mahi
K. J. Kapaoa
S. Kamahalo
Kaikaika – opio
AUWAIOLIMU
A Ohialau
A Kalaka
APUA
Kaumu
Kaimu
A Kaluimoku
J. K. Kaipu
KOULA
Kaunanaula
KAPAUHI
Waiola
C. Kauhi
M. Haleakala
KAAKOPUA
Kanoho
Nahua
Keliiwaiwaiole
Kawelo
P. Kaanaana
KUNAWAI
Moke Kaluna
Malia
Kapono
KAKAAKO
J. W. Kahaiao
KAPAMOO
J. Kuhao
Kauohilo
MAKIKI
Maka
M. Kaai
KAWA
J. A. Mawae
Lose
Kaiuwahine
Keohomaewaokalani
HUEHUE
Keliiaupuni
A Malia
Kapa
K. L. Pilipo
S. K. Kaohiwaena
WAIKIKI- KAI
Keawe
Kimokeo
J. Piko
AALA
H. E. Kaulahea 3
L. Lake
L. Makaina
KAWAIAHAO
M. A. Naiwi
Ikeole
Kalehuamanu
Kawaihoa
Keala
J. Kalama
L. Kuaana
S. Kauhola
Makaikaihonua
Keai
H. Kahoomana
MANA
Kekaua
J. Kauhane
KANANUWAI
M. Kahea
Haliaka
Peniamina
S. Kaili
KAKPUUKOLO
D. K. Napuunoa 2
Kapena
N. Noiku
KALIHI
D. M. Makaholo
Kapu3
S. K. Kapele
L. Manuela
J. H. Pamaiaulu
Makaau
S. W. Hoopiiaina
KAMAKELA
Makalika
Kamanu
K. Richard
KEPOHONI
K. Kaanaana
S. Palau
NIOLOPA
Lilia
KAOPUAUA
Apikaila
Pilahi
KAHEHUNA
Apoi
MANAMANA
K. Naipo
KAULUWELA
K. Hewahewa
S. Kemahauluae
D. P. Kinolau
Kawaihoano
M. Palenapa
Kehuokekai
MOANALUA
Naloha
J. Kanae 4
Na Leta i hoihoi ia mai no Mokupuni mai.
Kahaleie – liilii
Paihilani
HONOLULU
Kamakele 2
K. Uilama
S. D. Nuuhiwa
O ka poe na lakou na Leta maluna ae e ninau mai ma na Leta i Hoolahaia
WALTER HILL
Luna Leta Nui
apr4 1 wk-dly
HOOLAHA PAPA AINA
E ike auanei na kanaka a pau ma ke ia: Owau o ka mea nona ka inoa malale iho nei, ke paua aku nei au i na mea a pau loa, aole e puni wale a ae aku paha e hoolimalima a e kuai paha i kela mau Apana Aina a pau loa o kuu kupunakane i make, oia o S. W. B. Kahaumanu. Oia keia:
Hookahi Apana Aina ma Honouliuli Ewa, Oahu; Hookahi ma Waikele, Ewa Hookahi ma Leleo, Honolulu
Owau iho no,
S. W. B. Kahaumanu – Opio
Mariki 9, 1893 mar17 1mw
Olelo Hoolaha !!!
Halawai a ka Hui Hawaii Aloha Aina a na Lede.
HELE MAI A PAU NA Puuwai Aloha Aina ! E halawai ana na Wahine Puuwai Aloha Aina ma ka hora 10 o ke kakahiaka Poakolu, ma Ariona Hale.
Ma ke Kauoha.
GRACE KAHALEWAI
Kakauolelo
Ka Elele Lau Oliwa
HE KIA HOOMANAO NOU E HAWAII.
Ke Kii Nani o ke Komisina Hanohano Blount (Balauna) a me Kana Lede a hoea aku.
O na Hawaii Aloha Aina mai Hawaii a Niihau e makemake ana e hele ae e hui pu me ke kakauolelo o ka Nupepa Hawaii Holomua Mr. Tho K. Nakanaela.
O ke kii keia o ka Loea nana i kauoha e huki hou i ka Hae Nani o ko kakou Aina iluna.
“ Ka Hae Nani ou e Hawaii E mau loa kou welo ana.”
UA MAKAUKAU I KEIA LA!
Honolulu Aperila 11 1893
apr11 1wk-dly
$15 MAKANA
MA KA PO POAONO NEI, UA nalowale ia kekahi lio wahine hauliuli me ka noho no, he noho pulu nae. O ka mea a mau mea paha e loaa ai keia lio e hoihoi pololeimai i ka mea nona ka inoa malalo iho nei, a e loaa no iaia ka ukku makana i hoike ia maluna. E loaa no au ma Kahauiki.
JNO. HAPA
Kahauiki, Honolulu, Apr. 16, 1893
KAUKA
Yong Kam Pung
(APANA)
Helu 81 Alanui Maunakea.
KAUKA LOEA O KA AINA PUA
Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ano ma’i, mai konakane wahine a me ko na keiki liilii. O na mai ha-no a me na ma’i e pili ana i ka maka, pau pu ia i ke ola. O na ma’i koko inoino a me ka hooulu hou ana i na wahi poino o ka puu wai a me ke kino, e hoola ia no me ka maalahi. Pela me na ma’i hi’u koko maleo, ua hiki ke hoola ia me ke oki ole. Ke hoike ia aku nei eia ke ola ianei me ka oluolu pu o kahi auhau.
E KIPA mai e ka kpoe i hooluuluuia me na haawina pilihua a ka ma’i, a na’u oukou e hooluoiu uku.
KAUKA YONG KAM PUNG
mar.29 -2monad