Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 725, 13 July 1893 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

KA LEO O KA LAHUI

 

JOHN E. BUSH,

Luaahooponopono a me Puuku,

 

POAHA IULAI 13, 1893

 

NA HOOMANA.

 

Mamuli o ka maikai o ka hana a na alakai, e ulu ai, a e emi ai paha ke kulana o ka hoomana.  Ma Hawaii nei i keia la ua ike ia ka oiaio o keia mea.  O ka hoomana mua, i ohohie ia i kona hiki kinohi ana mai ma Hawaii nei, oia kekahi o na hoomana e emi mau nei, a o na hoomana hope mai, ke pii nei ko lakou kulana.  Ua lilo keia he mea hoahoa nui i ka poe pouli o ka ikena, a i haalele i ka malamalama o ka Oiaio a me ka hoopono o ke Akua.  O keia kulana emi, ua pili i ka hoomana Kalawina ma Hawaii nei; eia oia ke hika nei; ke alakai makapo nei na kumu i na hoahanau, a ke imi mau la ka malamalama iloko o ka naau o na Kahu ekalesia, a me na kumu ao o keia hoomana.  Ua make ka hoomana mamuli o ka hookamani o ke ao ana o na kumu Kalawina, Ua oi aku ke ake loaa iloko o ka noonoo o na Kahunapule mamua o ka hoomanawanui ana, a me ka malama ana i ka pono o na keiki hipa. E haalele mau ana na kumu i ke kihapai, i na hoahanau, a e ku ana a hele no kekahi kahua e aku no ka pii ae o kahi uku.  Ua lilo ke kahu i mea nui i ke ka hu mamua o ka pono o kana mau keiki iloko o Karisto, ka mea i ana mai i ke kulana o ke kahu ekalesia ma ka olelo @ane a ke kahuhipa i oi aku ke aloha no ka mea hookahi i haule a nalowale, a haalele hoi i ka nani a me ka oluolu o ka noho ana me kona makua, mamuli o ke aloha i ka mea i haawi ia mai nana e malama. E like me ke komohewa o na kumu kahunapule mamuli o ka manao pilikino, pela no i lalau ai a i waiwai ole ai ka lakou mau hana iloko o ke kihapai a me ka hana a ka Haku.  Nolaila, ke hele pouli nei ke kahu a me na hoahanau, a ke auwana nei mai ke kea o Kalawali, mai ke alanui ololi o ke ola, a ke alanui palahalaha o ke ao nei, malalo o ke kuhihewa o ke ola ia.  Hookahi no lapaau e manalo ai keia mau hana, o ka mihi a me ka pule e loaa ka naau haahaa hoi, eia ke alanui ma keia olelo a ka anela ekolu, "Maanei no ka hoomanawanui ana o na haipule, ka poe malama i na kauoha a ke Akua (he umi) me ka manaoio a Iesu."  Hoik. 14:12.  O keia ke ola, ke alanui e hoi hou mai ai ka ulunui o ka hoomana, e like me ka huliamahi ana mai ka la peneteko@a, i hooluu ia-ai na kanaka ma ka muliwai o Ioredane, e hoike ana i ko lakou manaoio make kanuia iloko o ka wai a ala hou mai, e like me ka wehewehe ana a Paulo ma Roma6:4, penei: "Ua kanu pu ia kakou me ia, ma ka bapetizoia iloko o ka make; a e like me ia me Karisto hoi i hoala ia ai mai ka make ma ka nani o ka Makua, pela hoi kakou e pono ai ke hele ma ke ala hou.  No ka mea i na ua kanu pu ia kakou e like me ke kii o kona make ana, pela pu no hoi kakou e ola hou ai."   Aia a hoike kakou i ka manaoio ma ka hahai ana i na kiko a me na hemahema o ke kanawai o ke Akua a me na alakai ao a ka Logou, alaila ola hou ka hoomana, a i na aole hoi, aole no e ola ana, a he puai ia aku ka hopena, e like me na olelo hoakaka no ka poe Laeodacia.

 

E HAMAU E KE LAHUI.

 

E na hoa makamaka, ka io o na io a me ka iwi o na iwi ou e Hawaii Ponoi.

 

Ke pahola aku nei Ka Leo i kona lima akau-o ke aloha ia oukou a pau, na mamo hoi a ka I ka Mahi a me ka Palena, a hiki aku i ka Iopa kuakea; na ewe hanau oiaio o ka aina kulaiwi.

 

Oiai hoi, eia makou ma ka ipuka e ku kiai ana no ka lahui holookoa a i ko makou wa e ike ai i na ouli o ka manawa e hiki mai ana, oia ko makou wa e pahola koke aku ai i ko makou leo aloha imua o  oukou e akahele kakou mai leoleo-a wale.

 

Oiai hoi ke ike e aku nei no makou ina mea e hiki mai ana malu na o ka lahui holookoa, a o ua mea la e hiki mai ana he "Laumai ia."

 

Nolaila, e hoomanao e na hoa makaainana aloha i keia leo uwalo a ko oukou wahaolelo e ao aku nei ia oukou a pau.

 

Mai puni wale ina olelo ano ole, he akamai ko ka nahesa i oi aku mamua o kakou, a o kana mau hana e hana ai, he pakele ana mai ia ia kakou.

 

Nolaila, e hoolohe i keia leo ao a e malama hoi i kou alelo, no ka mea he ahi ia.

 

O NAPOLIONA I KA EMEPERA

O FARANI, KAI KUE IA E

NA AUPUNI HUI O

EUROPA.

 

Ma ka moolelo o Napoliona I, ua ike kakou a pau, oia hookahi kai kue ia e na aupuni hui o Europa.

 

Aka, iloko o kona o kona hookahi, aole loa oia i ae iki e haawi pio a i ole la hoi, e loaa he lanakila ana i kona mau hoa paio, aka, ua lawe mau oia i ka lanakila @ o@ke kahua kaua, i kela wa a i keia wa e hooili kaua ai na aoao a ielua, a no ia kumu ua kau ia ka weli o ka inoa o Napoliona e ke Europa a pau.

 

Ua lilo hoi ka inoa a Napoliona i @a hoo@hua mau mai ia lakou i ka po a me ke ao.  Mamua o keia mau hana koa a wiwo ole a Napoliona, ua helepuni ae la ke kaulana o kona inoa a @ ke @ holoo@ a e @ mau ia ana hoi kona inoa kahi Kopara uuku ka mea nana i hoohaahaa ina @ akamai loa, ka poe @ i hele a @hia ia hana o ke kaua; aka; ua hoopuhili mau ia aku lakou e kahi Kopara.

 

He uuku loa kona mau wahi koa he mau wahi tausani wale no, a ma ka aoao hoi o kona mau enemi, he mau haneri tausani, aka he mea ole wale no ia i ka Liona Ulaula o Farani, ua hoohaahaa mau aku oia ia lakou @ la a pau.

 

E lawe mau ana oia he mau tausani o na koa pio me ka lakou mau mea kaua; a e hoouna mau ia mai ana he mau tausani pualikoa no ke kaua 1 ue na aku ia Napoliona, aka, oia mau mea a pau a lakou i hilinai ai, ua lilo wale no ia he mea paani na ua kaeaea nei o ke kahua kaua.  A mamuli o keia mau hana ana, ua noi mau aku o Napoliona imua o na alakai o kela puali keia puali, e hana i kuikahi hoopau kaua, oiai ua minamina loa ia o Napoliona i ke ola @ o kela kanaka keia kanaka @, aole he ae iki ia o keia noi, aia no ko lakou 'la makemake a hooko ia ko lakou iini, oia hoi e make o Napoiona ko lakou pulakaumaka, aka, aole loa he ko iki o ia mau kuko ana.

 

A ma ka moolelo o keia kamaka koa, a kaulana loa o ke ao nei, ua ike kakou, he lua ole kona ike kona eleu a me kona koa, oiai na poka o na pu kaupoohiwi e hiolo makawalu ana ma kela a me keia aoao ona, a pela pu no hoi na poka pukuniahi, he puu pale wale no ia na ua liona ulaula la.

 

A o na poka a pau e halahu ana, ma kona mau aoao, ua olelo o Napoliona, he mau poka palaualelo a he moloa i ka hana, a o ka poe na lakou ia mau poka holo-hu hewa, ua hoohalike aku o Napoliana ia lakou me na makapo.

 

Aka, he wahi abona iki nae paha ko Napoliona, oiai he mau tausani koa kona, eia no ka ole o Koolau he hookahi no ia, a he lehulehu ma ka aoao o ke aupuni, aka ua @aaka lanakila iaia, no laila hoouna hou aku nei i mau koa hou, e paio me ka mea hookahi , a ua like ia me ko Napoliana hana ia ana.

 

KA HOOMANA NAAUAO.

 

O kela au hopuna olelo e kau ae la maluna; oia ka inoa o ka Hoomana hou e malama ia nei na anaina haipule ma na la Sabati a pau, maloko o ka Halepule o ka Hoomana Poaono: i haawi ia mai e ka halepule olaio, no ka pono o ko Iesu Ekalesia.

 

He hoomana kela i kukuluia e ke kanaka Hawaii ma@ o ke kahua oiaio o ka Baibala, ma ka uluhia ia ana e ka Uhane Hemolele.

 

O keia Hoomana ua kukuluia maluna o ke kahua onipaa loa o ka Haku Iesu Karisto, a me ka hoike a na Lunaolelo a me na Kaula @ iloko o ka @ a ke Akua, oia hoi ka Pal@ Hemolele a p@ ka mea i haawi ia mai i mea e @  @ ke ao ana ka @ ana a me ka hoonaauao ana ma ka pono.

 

Nolaila, i mea e maopopo ai ia oukou e na makamaka a me na hoaloha iloko o ka pono o Karisto; ke kono ia aku nei oukou a pau e hele mai, i ike pono i na hana o keia Hoomana i keia Sabati ae ma ka Halepule o ka Hoomana Poaono ma kahi o Ailuene Buki, ke ae mai ka Haku o na Haku. Amene.

            J. KEKIPI

 

NUHOU O NA AINA E.

 

Mai ka Mokuahi China mai.

Kapalakiko mai.

 

Kopaa.

 

Nu Ioka Iulai 3, 1893.  Kopaa Cubana o 96 a@a kopaa. 4. 37 1/2 keeneta no ka paona, a o ke kopaa keokeo huinaha ia, 537 1/2 keneta ka haahaa loa o ka paona

 

Kulana Kalepa Waiwai.

 

Ua pahola ae kekahi lono ma Wasinetona ma ka la 30 o Iune, e olelo ana; ua kahea o Peresidena Kaliwalana i Ahaolelo o ke Aupuni o Amerika Huipuia, ma ka la 7 o Aukake, no ka hoooponopono ana i ka bila kanawai Kala a Sherman e ku nei, he kanawai no Amerika, a oiai hoi; ua nui ka pilikia o ka poe hana kalepa o na ano a pau.

 

Ua pau ke kaa ana o ka huila o kekahi mau hale hana waiwai o na ano like ole, a ua pili pu iho la na lima o ka hana ole, a o ka poe mahiai, ua poho ka lakou mau waiwai i mahai ai mamua o ka paa ana o keia mau hale hana waiwai o na poe kalepa hoi o kela a me keia ano, ua pau i ke pani ia na puka, a ua komo hoi kekahi poe iloko o ka Banakaruba a pela aku, nolaila, ua ili iho la maluna o ka mana hooko o ke Aupuni, ke koikoi o ka hookele ana i keia poino nui i kau iho maluna oia lahui kanaka, mamuli o kekahi mau kanawai kupono ole i hooholo ia e ka Ahaolelo a oiai, he mana ko ka Peresidena i haawiia ai ma ke Kumukanawai o Amerika, e kahea i Ahaolelo Kuikawa i na manawa a pau ana i ike ua pilikia ka ahui a me ke aupuni, a oiai, o ka Ahaolelo ka mana hoohelo i kekahi kanawai, ao ia no ka mana hoopaa a hooponopono paha i ua kanawai ala; a pela i hahea ia ai kela Ahaolelo no keia pilikia i pa@la iho maluna o Amerika holookoa.

 

O ka hana a ke Aupuni o Beritania, i hoopaa mai nei i ka hale hana Kala keokeo o Inia, me ka manao ana, o ke Kala Gula ke Kala kumu, ua hoopilikia loa mai ia i @ makeke kuai Kala keokeo a kuai ka honua nei, a ua emi iho loa iho @ ke kumukuai a @ loa ilalo @ a ka mea maa mau.

 

I ka ike ia i na o ke kuahana a Peresidena Kaliwalana e pili ana no ke kahea ana i ka Ahaolelo Kuikawa no keia mea he kala keokeo ua ano maha iki mai na Banako mai ko lakou kulana ano mauliawa ana, me ka manao e hoopau loa ia ana ke kanawai kuai kala keokeo.

 

Ma'i Kolelo ma Europa.

 

O ka puka ana ae o ka ma'i Kolela ma Europa, aole no ia i hoohikilele mai i ke aupuni Amerika, a ua loaa pu mai no hoi na hooia, @ hoike ana, aole paha e laha loa ae ana ua kupueu la.  Aole no nae ia he mea e hoohemahema ai ke aupuni o Amerika.

 

Poho ana o ka Mukukaua Vitoria.

 

Eia ke imi pono ia nei ke kumu i poho ai ka mokukaua Vitoria, a ua alakai aku ia imi ana a hiki i ka hooholo ia ana o ke kumu o keiapoino nui, o ka hookui ana o keia mau pilikua moana, ma muli no ia o na alakai lalau ana a ka Hope Adimarala, mamuli o kona haawi ana aku i ke kahi kauoha i ka Adimarala Makamu e holo mai a e hookui i ka mokukaua Vitoria, ua hoolohe ka Adimarala i keia kauoha a holo mai kona moku e hokui i ka Vitoria, a puka pu iho la ka aoao o ka mokukaua Vitoria a piholo iho la iloko o hapalua hora me 400 ola i iho pu aku me ia iloko o ka opu o ka moana.  E hookolokolo ia ana o Adimarala Makamu malalo o na Kanawai o ka Oihana Kua Moana.

 

Hana Lealea.

 

Ma ka hookuku kuikui paupau maloko o ka hui Calamabian, mawaena o Peter Maher he kanaka Ailiki, a me Val Flood, o Auseteralia, ua kaa ka eo i ka inoa mua, a ua paluku ia iho ka inoa hope me na kuala me ka lulu ole iloko o eha puni.

 

O ka Derby nui o Amerika, ma Kikako i holo ia mai nei e na lio he 15 ka nui, oia paha kekahi o na hana holopono loa i malamaia malaila; o Don Alonzo, ka lio kaulana, a oia ka punahele iwaena o keia mau lio he 15; ua haule ino nae ua lio la i ka holo o kekahi lio no Kenetake mai oia o Boundless, a ahai aku la oia i ke eke dala nui, me ka hoemi ana iho i ka manawa holo a ka 2:36 minute.  He kanaha tausani ka nui o na kanaka i hiki ae ma keia heihei, a ua hooka@aha loa ia lakou me ke ano huhu pu i ka eo ana o ka lio holo loa i manao mua ia ai, na ke eo.

 

Jake Gandarer, ke kaeaea hoowaapa o Canada, ua aa ia aku nei ia e Stansbury e hoe pu no ka puu kala o $5,000.

 

Ua manao wale ia o ka haka@ mawaena o Jim Corbe@t ka mea nana i hoohaahaa ia John I. Salav@, me Chas. Mitchell, e wehe ia ana paha a ma ka hale Hui Calamabia@n, no ka puu kala o $45,000.

 

Ua waiho iho a A.J. Drexel o Piladelapia i kekahi huina waiwai nui mahope o kona make ana no ka puu huahelu puu huahelu he @20,000000.  O na hale ana i kukulu ai no ka hoo@ ana in a keiki Amerika @