Ka Lei Momi, Volume I, Number 28, 25 July 1893 — Page 2
| This text was transcribed by: | Ku'uipo Thomson |
| This work is dedicated to: | ko Hawaiʻi |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
IULAI.
Sabati | 2 9 16 23 30
Poakahi | 3 10 17 24 31
Poalua | 4 11 18 25
Poakolu | 5 12 19 26
Poaha | 6 13 20 27
Poalima | 7 14 21 28
Poaono | 8 15 22 29
KA LEI MOMI
POALUA, IULAI 25, 1893
PEHEA KEIA?
___________
Ua papa loa ia ka haiolelo ana a Samuela Kaloa me kona mau hoa ma ke alo iho o ke Keena o ka Hawaii Holomua, alanui Nuuanu. He mea kahaha loa keia ia makou, o ka poo ka e hoike ana i ka olelo a ko Akua, he kulikuli iho la ka ia i na pepeiao o ka Hope Ilamuku. Kupanaha maoli no keia hana.
He manawa loihi aenei ka hanaia ana o keia hana, aneane e ekolu makahiki e keia po@, akahi no a hookapu ia. A ua olelo pu ia aku imua o Samuela Kaloa e ka Hope Ilamuku, in a oia e haiolelo hou ma na alanui, e hoopukaia no i palapala hopu nona. Ua ulu mai keia mamuli o na pekapeka a kekahi poe haole i like ole i ka olelo a ke Akua, i huipu ia no hoi me ka poe haipule oiaio ano hookamani.
O ka makou wale no e olelo ae ai, imua o na haipule oiaio, mai hooki i ka hapa maikai. E hilinai maluna o na olelo o ke Akua -- oia ko oukou puuhonua iloko o na wa popilikia a pau. He mea ole ka hana a ka enemi.
Owai kai Hewa?
Ua hewa anei makou, i ka hoike aku i ka hooka@ ia o ka Moi wahine e na mamo a ua mikanele? Ua howa anei i ka olelo ana, @@ ake nui lakou o lilo o Hawaii nei, i loaa ai ia lakou ka waiwai? Ua howa anei, i ka ike aku eia na makua a me na keiki ke paa nei i ka pu e hooweliweli i na kanaka Hawaii, a hoike aku i ka mea oiaio? Na ka lunakanawai hea la hoi kela keiki e ku ana me ka paa ana o na lima i ka pu? Aka, ke olelo mai nei nae i ke aloha i na kanaka Hawaii. Kupanaha.
Ua Waiho Aku.
_____________
Inehinei i hoihoi aku ai o Mr. J. O. Carter (Keo Kaaka) i kona hookohu ma ke ano he lala no ka Papa Ola. Ua waiho pu aku hoi o @ @ Carter i kona hookohu lunakanawai no Honolulu nei. Ua loheia mai, ua waiho aku laua mamuli o kekahi kumu
_________________
HE NINAU
_____
Mr. J. M. Poepoe: -- E oluolu oe e kokua mai ia makou ma ka wehewehe ana i kou manao maluna o keia ninau no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu, penei:
"Ina e hoi hou ia ae ana ka Moiwahine maluna o ka Nohoalii, heaha la ke kulana hooponopono aupuni kupono?"
__________________
Haiolelo a Bisimaka
_________
BERELINA, Iulai 9 -- He eha haneri a keu aku paha poe i akoakoa ae e hoolohe i ka haiolelo a ke Keikialii Bisimaka ma F@i@i@eh@ruhe i keia la E no@@ a@a ke Keikialii a me ke Kaikamahinealii ma kekahi wahi i hookaawale ia no laua ma ke alo o ke kakela. Ua ku mai ke Keikialii Bisimaka a haiolelo mai la no na mea e pili ana i na Mokunina IIni o ka Emepire me keia mau olelo:
"He umikumamahiku wale no mau Mokuaina IIni i loaa he wahi mana koho pakahi no lakou iloko o ka Ahaolelo Hui. E mahele ia ka Ahaolelo i ekolu papa e pono ai--o na Mokuaina liilii e loaa he mana koho pakahi ia lakou, o Perusia me umikumamawalu mana koho, a o na mokuaina waena me iwakaluakumamaha mau mana koho. O kaʻu nae e wehewehe aku nei imua o oukou ua hookahahaia au no na hana e lawelawe ia nei iloko o keia wa maloko o ka hale kaukanawai a me ke aupuni o na Mokuaina huiia ka hahana olo o na paio ana, e like me na makahiki he iwakalua a iwakaluakumamalima paha i hala, aka nae he manaolana kaʻu e hoea aku ana no ilaila.
Ke weliweli nei au me ka pihoihoi o ka naau no na ouli o keia @ana aku e ulu mai ana paha ko ka lahui mau noonoo iloko o na wiliau o ke komo ana aku iloko o na hana hoohaunaele e like me ko na makahiki pokole ae noi i hale, ka ulu hikiwawe ana. O ka Ahaolelo Hui he mana kona e ku nona iho, He mea pono loa hoi i ke aupuni o na mokuaina hilii e hoike i ko lakou manao no keia mea, oiai o na hana e hanaia nei @olo @@ hooko pono ia.
"Na ko Akua i haawi mai i Kumukanawai no ka Emepire e like me ia e ku nei a me ka Aupuni Huiia i kukulu i ko lakou Ahaolelo Hui, a ke ku nei oia @ hana i ka pono @ ka Nohoalii a me ka lahui holookoa. He pono kaulike hoi no kela a me keia."
___________________
E Li ia Ana.
_____________
I mua o ka aha kaapuni o Amerika Huipuia ma Kapalakiko, ma ka la 7 Iulai, ua haawi ihola o Lunakanawai McKenna i kana olelo hooholo e ahewa ana ia Thos St. Clair a e li @@ oia m@ ka la 6 o Okatoba. O keia haole he luina oia no luna o ka moku Kalepa Hesper, oiai ku moku ma ka moana ma kona ala e holo ana no keia awa, ua pepehi iho la oia i ka malamamoku Fitzgerald.
I kona wa i ninau ia aku ai no keaha la e kau ole ia ai ka hoopai maluna on a, ua pane ae oia, aole oia i maopopo iki no keia karaima, a pela aku.
_______________________
NA LONO TELEGARAPA
_____________________
Ma ka @oho ana mai o ka ahaolelo kuikawa o Amerika e maopopo ai ka hoohui ia aku o Uta i mokuaina no ka U@io@a.
Me he mea la e noi aku ana o Siama i ke aupuni o Beritania e hoomalu mai iaia i pakele ai mai ka hoohui ia aku me Farani.
O ka mokukaua Omaha e moku ia aku ana Mokupuni A@el@ ma ke h@moku hoomalu no na ohua kapena a pau o na moku e komo ana i ke awa o Kapalakiko, i loaa i ka maʻi lepera a maʻi e ae paha..
Ua hoo@olo ka aha kaapuni o Amerika Huipuia he mana no ko ka papa hooko e wehe i na ipuka o ua hale hoikeike o Kikako i ka la Sabati.
O na h@e hana aniani o Amerika Huipuia, ua pani ia, a ke noho nei me ka pa@aualelo he 10,000 poe haole.
Ua oleloia ae, he aneane e pau loa ka hapanui o na moku lawaia kila o Beritania Kolumehia i ka laki i keia kaki@a.
Ke hoohanaia nei e na nupepa Amerika he 200,000 kanaka.
Ua hoi aku ke Kamaʻlii Eulalia no M@@@@@@, Potugala.
Ke upuia aku nei o mare aku a@a kekahi o na kanaka hanohano o Roma me kekahi kaikamahine o ka ohana a Varabila.
Ua ku aku i Enelani ka moku heihei Amerika Navahoe. A ua kaena ae ka poe nana e hookele ana, e lilo ana ke kiaha makana ia lakou.
He nui na poe kaahele i make ma o ka maʻi korela la ma ke al@nui a hiki i Meka. No ka nui hewahewa loa o lakou ua hiki ole ke kanuia, a aia ko lakou mau kino ke waiho la ma ke alanui.
Ua hui pu aku o Adimarala Wandelkolf o Brazila me na poe kipi a ke hoolala la no ka hoouka ka@a aku ia Rio (`rande do Sul. Ua hoouna aku ka Peresidena Poixotio i ka mokukaua "Repubalike" no ka hui pu ana aku me ko ka Adimarala mau aemoku.
Ua k@@@@@ @@@ ka powa Evans e @ik@ ki@o @@ imua o ka aha hookolokolo ma Fr@@@@. Ua hele oia a nawaliwali @ ka wahine a@@ ke hooikaika la e loaa ona wahi kokua ma Kapalakiko na kana kana.
Ina e holo ana ke kanawai koa o Geremania, alaila e holo makaikai mai ana ka Emepera Wiliama ka Hoikeike o ke Ao nei ma Kikako.
O ka mokuahi nei he 1000 kapuai loa, he 80 kapuai ke akea, 70 kapuai ka hohonu, a he 50,000 lio ka ikaika hoonee o kona mau enegini. He ehiku ana ona mau kia, a e hiki ana i ke kanakolu mile kona holo i hora. Eia ke hana ia nei.
Ua kaawe iho kekahi wahine ui iaia iho no kona aloha loa i ke Keikialii Vitoa Napoliona.
_______________
Imua o kuu mau Hoaloha.
_____
I lohe mau i ka olelo a ke Akua ma na awakea a pau. Ua kauoha ia mai au e ka Hope Ilamuku o ke Aupuni aole e kamailio hou i ka olelo a ke Akua no ke kulikuli ia. Ina au e kamailio hou, e hoopuka ia ana he palapala hopu noʻu, nolaila, ua hoopau au i koʻu hai ana i ka olelo a ko Akua ma na awakea. E noi aku ana au ia oukou, e kom@ kauhale aku ana au a me koʻu mau hoa lawehana no ka hoike ana no i ka olelo a ke Akua, ka iini o ko kakou Haku o Iesu Karisto e @@@@ kakou a pau i keia la i hookahi io no kona Inoa. E ma@@@ aku ana au @@ koʻu mau hoa paahana imua o ko oukou mau ipuka hale. E hoomanawanui mai hoi e koʻu mau hoaloha iloko o ka Haku.
K@@ oiaio,
S. K. KALOA.
Honolulu, Iulai 22, 1893
Ua lawe aku ka mokuahi Hawaii i nehinei no Kalawao ia 43 poe maʻi lepera. Ua piha kui o kai o ka uwapo e hoololo ia @@ na ma i i na kanaka e ike hope ana i na poe i l@ohi@ i kela maʻi hookaawale ohana. A ua lohe mai makou ua mak@na ia aku na maʻi a pau me hookahi dala pakahi e na poo puuwai aloha oiaio.