Ka Lei Momi, Volume I, Number 2, 14 August 1893 — Page 5

KA LEI MOMI

HONOLULU, POAKAHI, AUGATE 14, 1893

Ma keia ano o kou waa aupuni, ke eleu mai nei ke kapena a me na aliimoku e hana ae i kahi i nahaehae, a i kahi i poino, ke pahonohono mai la kekahi poe luina i na kaula popopo, a pela aku. A no ia mea eia kakou iloko o ke pahonohono e holo nei a me ka uhaai. He mea hiki ole ia kakou ke hoomau i ko kakou waa me keiaano, o iliki hou mai ka poino ia kakou. He mea pono loa ia kakou ke kiai me ka makaala i ke ano o ka hookele ia ana o ko kakou aupuni. O ko kakou hui ana aku me na aupuni naauao a holomua o ke ao nei, he mea ia e alako aku ai ia kakou iloko o ko lakou mau poai a me na maa, he ano pili nakeke ia, a oia no kekahi kumu e emi hope nei kakou. Aole i heihei like aku na kanaka Hawaii me na haole ma na hana a me na manao. Aole i like me ko lakou ike a me na ake oi, aole hoi me na ake hana a me na mikiala e hoohoihoi ai. Nolaila, eia na ninau nui o ka manawa: Heaha ke kepa nana e hoeueu i ka lahui? Heaha ka li'u nana e hoomikomiko i ka manalo o ka lahui? Heaha ka oona nana e pikai?

E ALOHA MAI OE IA LAKOU NEI A PAU.

He hapa keia o ka leo uwalo o ka Liona o ka Iuda, e noi aku ana i kona makua e aloha mai i kona poe enemi.--"E kuu makua, e aloha iho oe ia lakou nei, no ka mea, aole lakou noi i ike i ka lakou mea e hana nei." Mai ka umauma no o na poe haipule oiaio a pau o haliu aku nei i ka maua lani no ke ola o keia lahui palupalu a me ko lakou Moiwahine i aloha nui ia a no na alii hanau hoi o ka aina, o hoopakele ae mai keia kaumaha nui poi pu e umalu nei maluna iho keia lahui, mai na hana ike ole ia aku ma na wahi huna o ka pouli e na enemi, a maloko pu hoi o ia mau ulono ana, e o pu aku ana keia mau huaolelo walohia a makou i lohe mau ai. "E ka makua, e aloha mai oe ia lakou nei, no ka mea aole lakou i ike i ka lakou mea e hana nei [maluna o keia aupuni.]" Oia hoi, e aloha mai ke Akua i na enemi o Hawaii, a oiai no hoi, o ua mau enemi la o Hawaii, o ko Hawaii hoaaloha ponoi loa no ia i nehinei, i keia la a i na manawa a pau. Aole no ka manawa pokole, aka no na manawa a pau e like me ka loihi o ke ola ana. I ka hele ana aku o ke keiki uhauha mai kona makua aku me kona puu o ka waiwai o na la o ka loaa, i kona hui ana me kona mau hoaaloha. huki ka akau la ka hema, a o ka liopena, ua nele. Ua hoea mai la kona nele me he kikiao makani la e puhi ana i kona mau lako a pau a hiki i kona ahaaina pu ana me na pula o ka aina malihini. Ku ae la ia me ka naau ehaeha, noonoo iho la i ka like ole o keia manawa me ko kona mua, a ua hooholo iho la oia, "e hoi ae au imua o kuu makua, a e noi aku no wau iaia, aole oia e pono e @@ mai ia'u he keiki @@, @@ halike mai ia'u me kekahi o kana mau kauwa."Ua ho@ a ia niau leo mihi ona, a ua hoi hou ke keiki ma ka poli aloha o kona makua. Olioli maoli no ka makua i ka hoi hou ana mai o kana keiki iloko o ka mihi. O na keiki hoi o ke aupuni, malalo o ka Makua hookahi o ka lahui, ua ku ae la a maloeloe, ua kikoo ae la na lima i ko lakou puu o ka waiwai, a lu aku la e like me ka hiki ma ka noonoo ana, a hiki nae i keia mau la o ka umamalu, akahi o ka a ike i ka hopena, a kani iho ke u-l@i, "he keu maoli no ka apiki, ua kue aku nei au i kuu makua Moiwahine o Hawaii, a ua hele mai nei au mamuli o ko'u kuhi-hewa he pono la hoi keia mau hana, eia ka aole." O ka makou wale no e ulono pu ae nei me ka leo o ka poe haipule, e aloha mai ke Akua i ka poe kue. Ina hoi ha pela io, aaila ke kauleo aku nei makou me ka manao makee noho makamaka mau ana, e ku ae me ka maloeloe, a e holo koke ae no imua o ka Makua leo ole o Hawaii, a e mihi aku me ka naau haahaa, aole hoi me ka honi ana a Iuda, alaila ke manaolana nei makou me ke kuka mau ole, e ike mai ana no ia me ka puuwai walohia. Oiai o ka wena o ke ao ka makou e ike lihi aku nei, a o ka oili ae koe o ka la o ke ola hoi, alaila o ka mihi ana i ka wa e wela ai ka la, he "mihi kanawai" ia e ola ole ai, a o ka mihi ana me ka naau haahaa i ka manawa ano, he "mihi euanelio" ia e ola ai. Ua lawa na hahai ana mahope o ka poo i mau i ka noho lewa ana ma na puu one o ke kai. "E huli e kanaka auwana nei." Mai ume ia mai makou i na olelo kamalii, he "poe anee alii," he okoa loa ia, a he okoa ka mea i paa mua iloko o na puuwai Hawaii oiaio a pau. E ola o Hawaii i ke Akua, a e kuhikuhi pu auanei na elelo a pau maluna iho ona.

KA BERITA MARE.

Imua ponoi o ke Akua, aia he mau maa he ekolu a oi ae paha, he mau kane a he mau wahine paha e hooko ana i ka hanohano o ka oihana mare maluna o kekahi kane a me ka wahine, me ka hoohiki pu io ana, e malama kaua iho i ke kau ai a me ke kau wi, kau mai a mai ole paha, a o ka "make" wale no ka me a nana e hookaawale ia laua. Ua mau ia pela, aole loa he mea mana malalo iho o ka la nana e mawehe ae i ua wepa paakiki o keia oihana laahia. Aka, pehea hoi na maka @ i loohia i na mai lepera e lawe pu a ia noi i Kalawao, he mau koaheahe mau wahine hoi kekaki i mare ia. Ua kaawale anei ka mauna o kela mau olelo maluna o laua? O keia mea oiaio, aole loa. Alaila, heaha iho la ka waiwai o keia hoohiki ana? E pane nei @@ i keia me ka ma@ i ka maemae o keia oihana. Aole loa laua i kaawale ma keia, oiaio ke oi palaa ma ae la ka poino ana keia hana ana. O ka mua, ua hoopilikia la ka laahia o ka oihana mare; o ka lua, na loaa he kowa akea a hoohaumia ia ai kahi moe. Oiai ana ke mau la ka aai o kela mau olelo, o ka "make" wale no ka mea nana e hookaa aie. He oi loa aku ko ka maemae, ina paha o kahi o laua kai loohia me keia ulia, alaila, aole hoi e pono e kue ia ke kanawai e ka aina, a aole hoi e hiki ke uhaki i ka hoohiki ana imua o ke Akua, aka, i hoomau ia ka maluhia o keia oihana, e hele pu no laua, a no ka mea hoi, ina i manao ia ua haumia kahi o laua i kona loaa ana i keia ano ulia, alaila, aole anei hoi o laua pu ma ia haawina hookahi, no ka mea, he mau Kuaniti like loa i kekahi me kekalii. I ka nana aku, he kue maopopo loa keia i ke kanawai o @@ i maemae ana, a maluna ana la auanei owai ke koko o keia hihia ina paha he kumu hoopii ia no ka la hookolokolo hope loa? He mea uuku anei keia e malani ia nei? I ka naonao anei e kau ana, a i keia mea nui e ale wale ae no me ka lealea?

 

Iloko o ka makahiki i hala ua komo aku iloko o Beritania Nui na leta he 10,057,00 mai Amerika aku.

 

Ina he makemake au e hana i kekahi hana ma kela mau Mokupuni, wahi a ka Ona Miliona Sepekela i kekahi mea kakau nupepa o Kapalakiko, e lawe no au i kekahi o ko'u mau mokuahi, e hopiha me ko kakou mau kanaka i lako me na mea kaua a holo aku no laila a pulumi aku i kela poe e noho hookano la iluna o ke Aupuni Hawaii.

 

KA LEI MOMI.

 

Ke pii mahuahua nei ke ohohia ia o ka Momi iloko o keia mau la mamuli o ka hooniua puuwai maoli o kona mau moolelo.

 

Aole hoi oia wale, aka ua nui aku na mea heluhelu e hoopukaia nei ma kona mau kola, ma i kela la me keia la.

 

Aia Ka Lei Momi ma ka aoao o kakoo ana no ka pomaikai a me ka holomua o na kanaka Hawaii a pau.

 

E lawe ia no ka pepa ma na ipuka hale no ka hookahi (1.00) dala o ka mahinai na poe a pau e makemake mai ana. He iwakalua-kumamalimakeneta no ka pule.

 

KA LEI MOMI.