Ka Lei Rose o Hawaii, Volume I, Number 5, 15 April 1898 — Ke Keikialii HANA A PUNI— Imi i na Mea Paha'oha'o [ARTICLE]

Ke Keikialii HANA A PUNI— Imi i na Mea Paha'oha'o

Hoolei ae la oia i ka ike a kona maka a he a lie knpikipiki-o ana 110 na kai, a pipii ao la na wai puilani, ia wa olelo mai la oia ke hoole mai Toi na wai ame na kax. Ia wa olelo hou aku la ■»a kumu nei i kana haumana. O ka koe

o ka honua, x>au, aohe meai koe; alaila huli hou aku ua ike i oi ae i ko'u ike. Xa *wa hoolei aku la oia i kona ike i ka akau aaa a na na ululaau a me na mea ulu a pau i loaa aku i ka ikaika o kona maka, ua pau iho la i ka hina, oia no oe o ka mea i pa ia e ka makani nui^^^aika; hema. oia ana no; hoohuli ae la oia i ke komohana» oia ana no. Ia wa hoohali &e la oia i ka hikina loaa aku la keia kumulaau i ka ike a kona maka e ku hookahi ana i ka piko o na mauna o Himela. Eha no ona lala, a eha no hua o ua kumu laau la, o na hua nae o ua kumu laaau la he mau hua gula noia; he hookahi ma ka akau, he hookahi ma ka hikina, a he hookahi ma ke komohana a me ka hema. I ka wa nae i holm rono loa aku ai o ka maka ike i kona ike malm y o ua kumu laau kupaianaha nei, lele liilii aku la kona mau .lau, a koe nae ke kumu a me na hua gulß eha. Ia wa, i mal ia ke kumu i kana haumana, ua ko ka *naker make o ke alii ka Moi, a e loaa ana lee keikialii nani, a he lua ole kona \xi, aka nae, o kana puni, o ka huli i na mea pahaohao a kupaianaha o ka honua, a e huli mau ana oia ia'u mamuli o ka naauao. E hoi oe, a hoike aku i ka moi i keia mea E loaa ana ke keiki a ka moi, o ua keiki la, he keiki ui a nani, he puni oia i ka naauao, a he ake hoi e ike i na mea pahaohao a me na ouli kupaianaha. E hoike oe ia ia mai kaumaha kona naau, e nolio oia me ka moiwahine iloko o ka ka hauoli a hiki i ka wa a ke Akua e hoopotiaaikai mai ai ia laua i ka mea a laua i nonoi iuaika ahu ai ia ia. Ano, ua hoike mai la ke Akua i kana kauwa nei a ua pomaikai pu hoi me oe, ka mea a'u i hoike aku ai i na mea nani a ke Akua i waiho mai i kana kauwa nei, a o ka olelo hope loa, mamuli o kou hoike ana i ka mea huna a J u i a'o aku ai ia oe, ke i aku nei au ia oe, i ka la apopo, e iilo ana oe i kuhina nui no ke Aupuni o ke lii ka Moi. Nolaila, e hoonaniia o Alahe ke Akua e ola aha ma ke ao kumu ole a i ke ao nau ole; Aburo« oia hoi o Ameno ma ka olelo Hawaii (e hookoia pela). Ia wa hoomakaukau iho 3a fce kilokilo e hoi, a he malu ana ana, ike aku la oia i ua manu nui elele nei i ke kikalni ana mai, a he kani ana no ka poJtio o na eheu o ua manu nei lele pohai ana laun. nei iluna o ka lewa lani, aohe i liuliu iho, kuu ia iho la keia i lalo o ka honua, a lele aku la ua manu nei me ka mama loa a nalo aku la iloko o ke ao mo ka ike ole ia akq. M 1 i. Puhi ka I'a, he oni lea lani, he lai:a kaua, he lapa.apuhi ke auhee. Ho mau olelo hohonu keia, aia wule noia iloko o ua olelo Deplomakika 0 ke au kahiko. A x>enei e akaka ai i fea poe kiio aupuni o ke au kaliiko ke ano o keia i'a. E nana 1 na ouli o ka lani, a e oni a puhi wale ana no, alaila, e lapa ku ana ke kaua. Ua maonopo ia kakou a pan, o ka hiu kahi ikaika o keia i'a o ka puhi. Nolaila he mea pono pepehi mua ia ka hi'u kahi ikaika o keia ia. Penei na hoohalike ana, i maopopo maikai ai ia kakou. O ano o

ka lapa a pohi, oia no ka noke wale mai no ika hole, a imi wale paha i na mea e ulu ai he hakaka, a kaua paha, ina o ke ano keia o ka lapa a pHhi; a onene kana, a hakaka, ālaila, e noonoo na Kilo aupuni akamai penei e hana ai. e kii a P° e . y apa 6 paipai ana ke kaua, hooponopōnō mē"k"ā hōlo pono, ama e poho" hā kukakukā ana me ia poe e pai nei i ke lii e k&ua, alaila o ka pau ae la mo ia c ia hoolili a:aua ana, oka make azia no hoi ia oka hi'u. Nolaila i pili &i keia ihau Aupuni o ke au kahiko, e olelo ana, '*He Pūhi ka la, be oni ka lani, he lapa kaua, he lApa apuhi ke auhee." . Mahele 12. "He Mano k& I'a, ne malu ka iani, he pnho kaua, he poho pu ke auhee'', Ō ke kumu e ulu mai ai keia kaua, aia wale no ia qaa na hewa nui i haaa ia mai o kāhi aoao, a i ole ia, mawaena o ke lii Aimaku o ke aupuni me ka lahui kanaka paha o kahi aupuni, nolaila, Ua malu ka lani. Alaila, penei ka nana a.na a na kilo i ka lani; E nana i na ouli e malu pu apa o ka lani, a i kaU ia e ke ao kawa-u aialii, alaiia, eia ke ano, he lii no ka lewa, oia hpi, aohekaua iloko o ka aina; aka, he kaua mai kahi e mai; alaila, ila ka nui a me ke koikoi o ke alii a me kona koikoi kāua ahewa paha i ulu mai ai ua kaua la. Oka mea nui, o ka makaala lua i keia hewa, o ka pohopio wāle no ke kii'na o keia kaua e kinai aku ai, ke poino ma ka aina, a poino ma k® kai. Oke kiai makaala loa i na mea a pau e hana ia ana e kahi aoao. E hoao ko ke 'lii kanaka i na mea a pau e lawe ia mai ai imua o ke Jh e ai, aols e ponb i ke lii ke ai ia mau mea, me ka ai mua ole o ke kauakii. e pono o ke kanaka ke make mua mamuli o ka ai ana i ua mau mea 'la, oia. ka mea i olelo ia.ai e ka poe kilo aupuni 0 k« au kahiko, he "Puhi ke auhee," o keia kaua. Ina e alu īa āna, a e powa ia ana paha ke alii ma ke alanui, a wahi mjshameha paha, alila, e make pu ke kanakame ke 'Jii, e pono ai, eia ke, ano maoli, ina pio kahi alii nui a aimoku,, e moepuu aku na kanaka me me ke lii, make alii, make pu na kanaka, pela hoike alii aimoku a me na keklhaka ma kekahi aoao. He kaua wēlweli maoli kfe 'aiio o keia kaua ana. Aole i pau.