Ka Lei Rose o Hawaii, Volume I, Number 8, 1 June 1898 — KA IPUKA GULA O NA MEA PILI Akeakamai [ARTICLE]

KA IPUKA GULA O NA MEA PILI Akeakamai

REM-IS-TREY ANO HOU. E na mak&maka, he wahi huaolelo Beritani pohihihi no paha keia i waena o kekahi poe o kakou, aka nae, he nui kona waiwai i na e wehewehe pono ia nna kona ano me ka moakaka leā, i mea e ike io ai kf lr ou i kona ano, a e ioaa ai hoi ia kakou io. Nolaila, e elike m'e keia hoakaka, penei: "O ke Chem-iB-try ma! ka olelo Beritania a i ka olelo Hawaii, eia no ia.'' Oia no sa ike iloko o ka oihana Akeakamai, e imi ana i ka mole a me ke kumu o na mea & pau, ft me ka hoohui ana ia mau mole a me na kumu, i mea e loaa ai na mea kino o kela a me keia ano. Nolaila, mamuli o keia ike ua loaa ia kakou na mea kupanaha he nai lo», nana e hoopa&aahao ia kakou a pau. Nolaila; o na mea kino a pau a kakou e ike nei a puni kakou, he mau mea pakahi iho no no lakou iho i hoohui ole ia. I kumu hoohalike na kakou, e lawe mai kakou a wehewehe i na mea kino e ae i hoohuihui ia iloko o ke poh6 a kakou e kakau nei ma ka papa eleele, a e tfeheweheia penei: O ke pohe a kakou e manao H®i he pohe wale iho m> ia, ua kuhihewa kakou i ko kakou manao ana paia; ke hoakaka nei keia ike o ka oihana Akeakamai i kapaia ke Chem-is-try penei: Ua loaa mai ia mai loko mai o ke pohe a kakou e olelo nei, he ekolu mahele like ole. I—K e-a mama, 2—Ke Carbon a nanahu, 3 — Ka metala (metal.) He mea oiaio, o ua e-a «nftba la, oia no kekahi mahele o k« e-a ft kak«»»

e lianu nei, o ka mahele Caybon a nanahu oia ka mahele elua iloko'o ua mea kino ]a i kapaia he pohe, o ke Koln o na naahele, oia no na mstala "metaL ,, He pahaohao paha i kekahi poe o kakou ka loli ana ae o ka mea eleele elike me ka nanahu a i mea keokeo, aka, aia ma ka hoohui ia ana o keia mau mahele like ole ekolu i hookahi, eia ka e lilo aoa i pohe kakau na na —kamalii kula ma-ka papa eleele— Eia hou. : e lawe mai kakou i ka wai a kakou e inu nei, e auau nei, e holoi nei, e fcuke nei a pela wale aku; ma ka nana ana iho, he mea kino hookahi waie iho no ka wiai, aka, aole nae pela* i ka huli io ia ana ma o keia ike o ka oihana Akeakamai, e loaa auanei ia kakou ko ka wai mau mahele like ole penei: O ka mahele mua iloko o ka wai, oia no ke e-a mama, o ka lua, oia no ke e-a oi ae oka mama i ko ke e»a mua, oia ke e-a e pauma, ia ai iloko o ka baluna, a o ua e-a la ka mea elele mama ai ua baluna la iloko oka lewa, o keia mau e-a mama elua i liuiia, ke kumu i lilo ai i wai e hoopuni nei ia kakou i na wa a pav M a ia no hoi keia mau e-a ma ke ahi a me na kukui a pau e lio-a ia nei, iloko o ka ula n ke ahi a kakou e ike nei, ina paha lie ula ahi no ka wahie kukui a ihoiho kukui paha, e pili mau ana keia mau e-a aiama i kahi a me kahi,* ma ia pili ana o ua mau e-a mama la e lilo ai i wai, | equaj aole kakou e ike anji i ka wai, no ka mea, i ka. wa e lilo ai i wai mamuli o ka hui pu ana o keia mau e-a, ua lilo me ka lilo koke ana ae i mahele no ka wai ilokb 0 ke e-a me ka hiki ole ia fcakou ke ike iho me ko kakou mau maka. Aka; e loaa ana no ia kakou ua wai la iloko o ke e-a, a e hiki ana no ia kakou ke ike maka iho 1 ua mahele la o ka wai iloko e-a nei, he bui na hooiaio e hiki ai ke hoike mai i keia mea. Eia kekahi hoohalike, e lawe mai kakou i kti hau a me ka paakai a ho-o iloko o ke pola, me ka manao e hana a hu'ihu'i alail», e ho-a i ka ihoiho kukui a a e kau ana kakou ijke poJa maluna o ka īhoiho kukui, a ia nae a kiekie k * pono e hiki ole ai i ka pa'u L:e pili ae, mk keia \ • i»a ana ua mahele maikai īa, a ua hoomahana pu ia hoi kela wai iloko oke pola, ikawa i lfch l ai kela huina wai max loko mai o ka ula o ka th'>il)o kukui apa aku la i kela pola wai hu'ihu'i, la v\ a, ua puka mai la ka hou o ka wai mai ke ppla mai, mai kahi o ka wai mehana i ike ole ia ka maka mai loko aku 0 ka ula o ka ihoiho kuk.-i, a hiki i ka wa e lilo maoli ai i mau kulu wai, pe la iho la ka kahi hooiaio,nana e hoike mai ia kakou na mea, elike me na mea i hoakaka ia ae nei luna he nui na i*]ahele e Mki ai ke hoeinii a mai ka oili ana mai o ka wai, eHke me ka īK a.ua hookui o kekahi wai mama me kekahi wai u am • ma o keia mau mea la.