Ka Makaainana, Volume IV, Number 18, 28 October 1895 — Page 4

4 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, OKA TOBA 28, 1895.

KA MAKAAINANA,
HE NUPEPA OILI PULE.

W. H. KAPU,
Ona, Luna Nui a Lunahooponopono.
Wahi noho, ma Honolulu.
F. J. TESTA (Hoke),
Puuku.

                Me ka puuku wale no na hookaa dala ana, aole i kahi mea e ae.
            KEENA: Helu 327. Alanui Moi, ma Waialeale, kokoke i Aanui Konia.

UKU O KA NUPEPA.

No Ekolu Malama - $ .50
No Eono Maalama - - 1.00
No Hookahi Makahiki - - 2.00

POAKAHI, OKA TOBA 28, 1895

                KE onioni nei no na koi poho a na aupuni kuwaho i keia Aupuni, a o ka hopena ka mea e kaliia aku nei. Aohe alo ana ae e pakele ai o kolohe.

            HE hoa'loha na mea a pau ma kae o ka luakupapau. Ilaila, waiho a kapae loa i na manao kekeue a eneenemi, no ka mea, aohe kakou i ike i ko kakou wa e hele aku ai ma ia ala like.

            UUKU ka makou o na "Na Aina Mamao" i nei hana ana, no ka mea, ua piha no hoi nei helu me na mea hou i pili kuloko ia kakou iho, a he oi loa aku hoi ia i ko makou manao. No kahi wa aku no hoi paha ka nui loa aku, a e aho no hoi ia no nei wa.

            OLE loa ka puai leo ae e pili ana no ke koena o na hoa e noho nei i ka inea. Malia no nae paha hoi, aia no a hiki i ko ke Aupu ni wa e oluolu ai, alaila paha hoi, noonooia ka huikala ana ia lakou. O ka makou no nae hoi—e wiki! Aia lakou a hemo mai, alaila, na iki mai kahi manao o ka lahui. O ia, ahea?

            PIO loa iho nei no ka ia o ka manao haawi hana i na oiwi nele. I lawa no ka a pau iho nei ka haawi ai ana a ka Ahahui Manawalea Hawaii, o ka wa no ia i poina loa ia mai ai. E haawi mai i ka hana, pela hoi e paleia ae ai ka nele a me ka pololi mai na ipuka aku o ka lahui. Aka, ina o ka hoohiki ka maunu i manaoia, aole loa ia e loaa iki aku ana.

            AOLE loa makou i moeuhane mua e pololei ana ka makou pane i ke Kuokoa ma ka helu i hala, aka, ua oiaio loa ae ia i ka Poakolu iho la, a ua lilo hoi ia i mea ehaeha no makou. Ma kahi nae hoi o ka make ana i ka make o na holoholona uhane ole, ua ikeia aole makou i pololei, no ka mea, ua nui no ke alohaia. He mea ole hoi na mea i kike olelo ia, oiai, o na hookaau ana no hoi paha ia o ka manawa.

NO IAPANA ME HAWAII NEI.

                Ke walaau la o Kakela i o no ko Iapana ake a kaunui e kimopo mai ia Hawaii nei, a e hoihoi aku hoi a malalo o kona malu, ma ke ano panalaau nona. O na ano olelo like no keia me Kakina alelo loihi i kamailio ai iaia no i o, a koi ai ko Iapana luna maanei ia wa, ka mea mua i hoi aku nei, oia o S. Fujii, i kekahi hoakaka mai keia Aupuni, ina paha o na olelo a Kakina, o ko ke Aupuni manao ia. Ua pane hoolalau wale mai no ke Aupuni, me ka olelo mai no Kakina ponoi maoli iho no ia manao, a aia no maluna iho ona ke koikoi no ia mau olelo. Pela i pau wale ai ia mea ia wa.
            Aka, eia no ke okuku hou mai nei, me he la ka hoi he pulakaumaka ia no na ewe a me na mamo mikanele, i wahi paha hoi e alohaia mai ai a loaa koke ko lakou iini nui, o ka hoohuiaina. Eia nae, aohe kuhihewa a lalau aku a koe mai. Pehea ana la ko Iapana luna o keia wa, e oni ae ana paha oia? A ma na lono no nae hoi i loaa mai nei, ua ninauia ke Kuhina Kepani ma Wasine tona no keia mea, ina paha hoi he mea oiaio o ko Iapana manao io ia, ua pane mai oia e hoole loa ana ia mea. Nolaila, ku no o Kakela i ka hoka.
                I ka wa hea no la hoi e pau ai keia ano hooulu aloha a lakou nei ma ae i ko Amerika Huipuia poe? Wahi no a ka olelo a Kakela, ua ulu mai keia manao iloko o Iapana mamuli o keia olelo hooholo a ka Ahaolelo, e pili ana i na aupuni e ae,—mai no a lawelawe lima, aka, e hoomamao aku ka pono. O kekahi kumu ka hoi, mamuli no ia o ko Peresidena Kalivilana ae ole e hoohui aku ia Hawaii uuku nei i panalaau no kona Aupuni. Nui no ka maalea o nei pahele ana, i oi loa aku paha hoi i ko ka nahesa ma ke kihapai kahiko o Edena; eia nae, ua hala aku ka wa i puniia ai, no ka mea, ua kaakaa na maka o ko laila poe i ka oiaio a me ka hilahila ole o na mea i hanaia ai maanei, ma ke kokua ana hoi a kela poohina a ewe a ke diabolo i hala aku ma kela kapa o ka muliwai o ka po, kahi hoi a ia ino e kali la no ka hoopai kupono no ka hewa ana i hana ai i ka lahuikanaka a ke Akua i hoonoho mai ai ma keia mau kaiaulu.

HOOULU HOOHOIHOI MANAO.

                No ko makou ake ole e hooulu wale aku no i na manaolana ana iwaena o ka lahui, mamuli hoi o na lono a me na kumu maopopo ole, pela no hoi makou e hoaiai aku nei i ko makou manao iho; ma ke ano akahai a akahele, ma kahi i ulu mai ai o ka manaolana iloko o ko makou mau hoa kalaiolelo. He lono wale no ka i loaa mai ia kakou mamuli hoi o kekahi manaopepa o kekahi o na nupepa alakai o La dana (Standard) a me kekahi manao i kakauia aku e kekahi mea i kapa iaia iho o "Iolani," e kakoo ana hoi i kela manaopepa, a mawaho ae hoi o keia mau manao ae la, aohe wahi lono e ae, koe paha na manao ponoi a pilikino o kekahi poe e ae i hoopukaia ma Enelani a ma Amerika Huipuia.
            Ma ke ano nui hoi o na lono i loaa mai mamuli o kela mau hoopuka manao ia, aia ke hoeueuia la ka manao ma Enelani no ka hoolilo mai ia Kama'liiwahine Kaiulani, ka Hooilina Kumukanawai i ka Nohoalii o ke Aupuni kumu i hookahuliia, i Moi no Hawaii nei. A no ko makou ike ole no hoi i ka waiwai o ka unuhi ana ae ia mau manao, nolaila, ua hoomoe loa aku makou ma ka papa. O kekahi kumu paha hoi i ulu ae ai o keia lono a me keia oleloia, aia kekahi poe o kakou i kamaaina i na mea i hanaia maanei ma Enelani i keia wa, e laa ka Mea Hanohano Ake, luaui o ke Aliiwahine opio, Mekia Wudehausi, Keoki Makapolena, a me kahi poe e ae. Ina no he oiaio keia mau lono, na ke au no o ka manawa e hoike mai; aka, no kakou iho hoi, e pono e hookaulua iki iho i ka manaolana, aia no a hoea io mai.
            Hookahi nae hoi a makou mea e ike nei, oia hoi, aole ka ninau e pili ana ia Hawaii nei i make loa. Aia ia i nei wa ma kela kapa aku o ka moana wai nui, a ke oni la. Ke oiaio hoi na oleloia aia kela poe kamaaina ke hooikaika la, alaila, he mea maopopo loa e ikeia mai ana na mea oiaio i hanaia ai ia Hawaii nei, aole ia e nele ana, a o ke ahuwale loa aku hoi koe o na hoopunipuni ana a na welo, na ewe a me na mamo mikanele, ke pau pono na hualu o na maka o kela poe i ka akaakaaia a ike maopopo mai hoi i ka oiaio,— a pela no auanei hoi e haule mau ai ka wahahee i ka oiaio aohe kau e hala ai.

"MALOO NA IWI I KA LA."

                Ua heo aku nei o Wile Kamika no Nu Kilani, me ka ukaliia e Keoki Wilikoki malalo no o kona mau lilo ponoi, a o Kamika hoi, na ka lehulehu ia e amo, a me ka hoomauia aku no o kona uku Kuhina. O kahi Hakipuu hoi koe a heo aku. Ea, ahea no la hoi pau na hana hoopau koalaala.

                Mamua o ko Kamika holo ana aku nei, ua haawi paina ae ka Peresidena nona, a pela no hoi me Kuhina Haki nona, a oia hoi no na lala o ka Papa Ola. O ka makou e haohao nei, pehea la o Keliipio iwaena o ia poe. Nawai la i uku keia mau hoahaaina ana, na ka lehulehu paha, a i ole ia, na lakou iho no paha? O ka mea ia i koe ia makou, aohe i maopopo.

            E piha mai ana paha hoi ua o Kamika me ka naauao hou malalo o ko ka lehulehu mau lilo ana, a heaha la ka pomaikai e loaa mai ana ma ona la. A oiai hoi, ua aloha na hoa o ka Mana Hooko iaia, o ke kumu ia o ka hoahaaina ana; nolaila, o ka pono loa no, o kahi no ia, noho loa aku, a mai no a manao hou mai ia hope nei.

            Hala ae la hoi neia mau puu make, aia no hoi o Wile Kakela ke hoikeike la i ka niania o kona kaupoku ma kana mau hana ponoi, a na ka lehulehu hoi ka pe ana. Aole no hoi o ia wale, nui no ka wahahee o kona waha, i kokuaia hoi e kona alelo. Ke kuhihewa ole hoi makou, ke hoea aku o Haki, e pa mai ana no ka nuku, no ka mea, e kala kahiko no oia i olelo hoino ai no ka Peresidena.

            A ke hala ole hoi makou, o ko Kakela hewa no ia i au e aku i o mamua ona, a o ko Kakina hewa no i haule ai, o kona no hoi ia e puapuai mai nei, koe kona ikemaka ana aku ia Pe residena Kalivilana a me kona Kuhina Nui. Ua lonoia mai nei nae hoi ua telegarapa ae o Palani Hasetine iaia e pono oia e hoomamao mai Wasinetona aku. A o kekahi lono no hoi, iaia ka i hoouna aku ai i kona palapala inoa ia Kuhina Nui Olone, no ke ake e ike a e hui launa pu, ua hoounaia mai ka pane ua pilikia loa ia ka ke Kuhina Nui, i ka paa hana. Hoka no la!

            Pahee ae la hoi keia mau koalaala i ka welowelo, eia kamalii ke alakei nei ma na kulana oihana kiekie. O ke au hookahi nei e ikeia nei ma Hawaii nei i ka pii ino o na kamalii me na malihini ma na kulana oihana kiekie i kupono no kekahi poe i oo a i makaukau, a oi loa aku hoi, i kamaaina. Aia a heo aku o Haki no Wasinetona, e hoi ae ana o Lunakanawai Kaapuni Kupa ma kona makalua. No Kupa, ua kupono no paha hoi oia ma kona kulana e paa nei, aka, no kela ae hoi, aole loa, no ka mea, he kuewa a he malihini loa oia.

            A o kahi hoi a kamalii e alakei ae ai, ke hooikaikaia nei e lilo o Ape Kaaka, e noho Hope Loio Kuhina nei, i pani ma ko