Ka Makaainana, Volume VI, Number 6, 10 August 1896 — "HAEHAE KA MANU!" [ARTICLE]

"HAEHAE KA MANU!"

No ke ko ole aua paha hoi o ka lakon nei ma ae hooiloilo— aole o Kuhina Wilisi e hoi hou mai ana i o kakou nei, i iho o!e ai kahi mea ma ko ke Aupuni aoao e hookipa mai iaia ame kona ohana, Loaa paha i ka ma'i nonohua la. Weliweli! E ike nae hoi lakou ma ae eia** iho oia iwaena o kakoa i nei wa, a p.elā uo hoi e ikeia iho ai ma kahi okoa ae o keia kelu. i ke kumu o kona ae ole ana e holo haloia hou ma kona aiua, ivauiuli 110 ia o kekahi mea e hoopoeoponoia aku aua, oiai t oia ka inea i ike lea ia mea. Heaha la ia rue&? Aole i maopopo īa ruakou, koe aku uo paha hoi ua keho aua a ku lehukhu, I ka makou lioolaaalana manao ma ka helu i hala & me kahi himahuua no hoi e hoifce ana no ka hoi hou mai o Kuhina Wilisi, ua eleu ae no ko ka khulohu mau kohokoho a hooulu mau&o ima ao aa mea e hauaia ai a ma nei mua iho Ina «a maopopo ia lakou, o lakou no ka i iks, a koe mai uo wakou. He mea hewa ole uo nae hoi na hooulu mauao kohokoho <* hooknalaua ai ia kakou iho.

Ke koakou la ko Kiuio Kakek \v&ba ma KauaUkiko, a uik hoik© tku oia aole k& lie pii mii f> n® a t»* na Kepau: o komo n«i iauei m&uiu& o k& mea i mnu&o wale ia, a he 1,500

,7>i»e liO U" K,-. »•: V - •' ,rA i kiv*io is<>n nni! :!ukv> ō" Vti makahiki ) pau, « i\'n no hoi ka nelnua lahui nu< o i.v. Pak« malolo iho o 20,000, E[n \o? hoi ka*»a lioike no «a he)utm i komo mai, no ka mPO oopo iea ioa ■» o kaf„& hoiko uoakahiki mim ,<>•■> kona nno Luna Date Nni •*& h.>ike, ho 3,000 a keu ka oi o ua poe i pcre~ir puka aku o ia~wa r t lahui Asia mā o kakou uei. Ina he ake kona r kiuai iho i ka oiaio, 1 mea ē Liooi !oa aku~āT i ka pon i o ka ninau hoohaiaina, aole o ka epa k« meu g pono ai, aka, e hoiko i ka aiea oiaio ai ka oiaio wale no ina wu a pau kn mea oi loa aku. Ma o ka lahui kumu waie uo e h*aa ai ia mea, k i «neu hoi e uii'opopo loa ai, « pouo i ke Aupuui kekonohaaei kau e hiki ai ke koho balc ia i& maiuna o ia ninau. Ua makaukau rdakou i na wa a pau. Ma Hilo mai nei, ua kanaailio o J. Mesedana, Komisina o *:a Ūlulaau mf? Mahiai, i.mua o kekahi skoskoa o ko Inila poe kauu kope. Ua" hoiiee aku oia aia wale no ka lioiomua o'ka oi-

hana .īaahi kope a !oua nui na emi o ka uku haua Pela io.no e \ike me rm mahi ko, nlakolako a waiwai ua ona mahiko. Ua laweia teia mau olelo ana ma ano he kue oia i Jca h6uhuiainr=, a pel'i io no pah« 'hoi kona manao. Kupaianaha no, oiai, o?a no kekahi o na kotm's!Ra hoohuiiuna eHma i 'hooun&ia $i i Wasinetoini no ka wale iiku ī keia ainn.

He mea 01 m )o» ina, o ka hooliulama ko lakou ake io, alaila, aole o ke komo nui mai o ua .paaha.ua eooi ke akē io e lpaa mai ai oia haawin-a. Ina a loaa ks ; hoohuiahi«s mlike paahanp, aka/ no i na paahana emi malalo o na aejike, aobe iio: he oiakemake io ia I n 1

wina ; ae uaea .hoopalainn no ia na lakou. Ē nai v i'o no lakou, aohe no aloaa .iki ana.

Ua hpouna aku he "Pake, o Lum W!og Yiti kona inoa, i kekahi palapala hoopii i kakauinoaia e na poe Pake kalepa alakai i ka Peresidena o ka Papn

Hoouaauaō no kona aeia mai e wehe a0 i kvila ao trm ka Pak#, Aole 1 aeia mai ke noi s

aia walo no ka a tio na koiki maloko imai o aa makahiki heh kula, Āpiki no nei hana a ko Aupuni,; Malia o hoakak?. ,at ka Kuhiua Hoonaauao, n i ol© 110 hoi, ua nonohu», l na haole ao oU lo wnU* no ka hoi ka aeia, ;ole ka i kahi

sū\ u:.:0.;0 }>o •- w<-i ujīia WiJ,>walu ukii nei hoi is puu h...>y iUii m Ki?»o ian pi. ei:t h-Mi nifji noi- nr> keia makana ana o K.e ; kou-;ōu a ;im?? tn >i nei r»o i ke loaā oio kk ka hoohui Hi:,a,' iil.'iila, he hoihoi A'ipuni Mo: u'ie Ka r ua J iii KaiulgL.ni uia ka nohoal'i ka liopena aku, o ia _ka_ka naaa uku. Auwe 110 ka hoi e. weliweii I nne hoi i ai peia »jQu o, eia iakou ma o aei ke noho nei me ke >ino e no iamau oieio uuk; a ke olelo nui nei ua iaiuU a da paha oia. Eia nue, ua hauoli ke Kuokoa a Fofepoe e hookele i/ei. Ke walaau nei na nupepa ohua paleoao ka»soo. Aupuni © pono e kauoha koise i:i aku oia e hoi koke mai, a e ao aku iaia mai qo a walaau hou pela. Malia he manao paha e hoopau iaia mai ko ku:?,aa Luna Dute Nui ae.

0 ka makou nae hoi, o laiia aku no ia, nohoia aku/.a mai no a hoao e huli hoi hou mai. A e iike qo palia' me ko ke Knokoa hauoli au«, peia 110 hni makou e ike aku noi hs asoali a he ke ikeia uei, 0 ka lohelohe laūahea waie ia ae akahi no a <nv:ika ae ka .'iuku o kahi o.lakou ma.iho o nei noi. Eha loi. paha, ke wiliīiau nei k& aa kania-3. Ku no ki hoi i ka mai:aonao e! Me keia oaau olelo a ua ihu pi lu &' me ki Kuhuia Wilisi, a xdakou no hoi e }vuai aku uei āūia keia helu, alailii, heaha aku ana la hoi ka puana ae a ka moe a ke Kuokoa i uinau ae ai? Aohe no makou i ike, koe wale no paha hoi o ka ulu ae o ka mauaolana. 0 mua no nae lioi I.L; makou e kiai aku nei.

la Kuhiim Wiiisi nae hoi a hoea «aiki asi, feele i& aku oia e hookui a © nienieleia e kekghi oiea kākau o ka nu- | pepa oh.ua palemo alaula, ka i Pi, K\ AdaYātaisa, 0 kahi pauku īwi ano nui'aau I kiola ae, tta aponoia kana mau iawelaw® a»a ujBanei e ka Pdresidena, iaia hof i hui ai me ia, i A i koaa «ioaun an* hku Uoi | no ka nimm hoohuiaina, ua j pau® ae oia he raes luki <*le ia 1 i»i& ke kamailio 'm?. Eia nae, i

ka uinau Mou ia aua j\kw ii\» paaa ua ioh« oia i ke kiuiiailioia iwāeua o na iuna oihnna m'a ko Aujerika Huipuia Keeua o ko na Aiua E, ua Uoike a« oia aole loa oia 1 lohe.i kau waai olelo iki no ia feuumhana, līokn'

lua - .iiohiia ne ana i ka <l Hoolaha He!u KanaV;i" tr,alab o k<? poo <4 Kh ke e ike

k.;K<: : īj i;in 5)0 he poe il; , Wiiie ka i hookohuia i poe luaa h©lvi-k:finßka iua kela fe me keia apana raai&;r. aku o ka Luan Heiu Kanak,- Nui, wale gq hspū-haole, oia k& m«a . i hookohuiu r,c H&ma kaa» Hawaii Kupaiānaha no uei fino h«na. 0 i» uae p£<ha hei. no lakou nei ma . n no ke Aupuai, a o ka oiwi l M. aohe i ikeia, Aiail#, saa ka hoomao|).opo iho, aole lon o Hawaii nei e hui aka aaa tue na aupuni e ao o ke ao aei iloko o kn. makahiki

1900 ae. He wahi uiea imi hi;ua no paha hoi keia a lakou nei ma ae, a he ra«nao no kahi o keia kauoha ana e hooko koke ia. Ke pau paha hoi ksia i nei wa, alaila, he mea hoohana hoti aku no paha hoi ia iloko o 1900. Nui no ka māalea ma ka imi hana. Waiho akū la hoi ka laaalea a hea?

ICupaiaaaha, no palia hoi ka make koke o ka huaelo Hoku La Pule, eia ka ua hoopukaia me ka ae ole o ka hapanui oka Papa Hooko o ka Ahahui Nupepa Hoku Hawaii. ET* poe pili mikanel<3 ko lukou hapanui, e laa o J. B. Atetona, o ka hui o Kakela & Kuke, a m© kahi poe e ae, a ua makemake ole ika uhakiia o ka laahia o ko ka Haku La

A eia qo uae hoi o KuhiasT~ Kupa ke hooinau mai aei i u a aha puhiohe La Pale iwaho o Maki Ailana, Wai:iikj. ī mnu uo uae paha hoi i ko ka lehulehu ohohia, a e 010 no uae hoi i-a, laukanaka no n a v anwiaala o ka La Pule o waho o lailn. . Ahea.la hunaia. kela mau lua poiaa ole e haiaama msu nei ma Kapukaki? Owai £ heaha hou aku la ia e noi nei? "0 ka mea eli i ka lua> e poholo qo oia ia luā,"