Ka Nonanona, Volume III, Number 23, 2 April 1844 — Page 225

1844.) KA NONANONA. 225

keiki i oleloia ma ka aoao 18, aole lakou e auhau ia ma keia kanawai o ka aina.
          Auhea oukou e na'lii, ahea la e hooko ae ke kanawai i ka poe luna naaupo loa o Hawaii, e hooluhi mai nei i na kanaka, me ka hookaumaha wale, me ka hookiekie, me ka hoouluhua, me ka imi hala.
            Ua loihi loa ka hana ana a na luna ma Hawaii ma na mea ino, e hana hookaumaha aku ai i na makaainana. Ma ka auhau kekahi ino, ma ka hookolokolo kekahi ino, ma na mea ai kekahi ino, o na luna. Nolaila, ua nui na kanaka me na wahine a me na kumu i haalele ia Hawaii, a holo ma Maui a ma Oahu e noho loa'i.
            Mai ka hana mua ana o ke kanawai, a hiki i keia manawa, ke hoomau nei no ka hana ana a na luna naaupo ma ko lakou aoao iho, a hea la baila ka wai a wela o ke aupuni a nini aku maluna o ko lakou mau poo i lahilahi ka alualu o ko lakou mau puniu, a komo ka naauao iloko o ko lakou mau poo.
          Aole aina hana ino e ae e like me Hawaii, a ua kani uhu na kanaka no ka ino maoli o ka hana, a ua pilikia nui ka noho ana o na kumuao malaila. Kainoa aia ilaila o Kumukahi me Makanoni a o Haehae, kahi e puka mai ai ka malamalama; aole ka! ua iho e aku ka! ia aina i ka poliukua a Kane, aia i ka poheeua, i ka pomanomano, i ka pokinikini, i ka poponahunahuihu, i ka pokohikohiana.
          Mai Maui aku, a Oahu, a Kauai, aia lakou i Nuumehalani i ka aina o Papa i hoopahaohao ai.
Na S. M. KAMAKAU.

HE PILIKIA KUPANAHA I LOAA MA HILO NEI IWAENA O NA KUMUAO.

Hilo, Maraki 8, 1844.
          O ka waiwai ua nui no ia. Eia na waiwai i ikea mai iwaena o ka hana a na lunaauhau. O ke dala, ka lole, ke kapa, ka wahie, ka laau hale, kuahale, papakoa, he ai, he ia, pia, poe hana, he waa, he upena, olona, ko paa, molakeke, a me na mea e ae.
          O keia mau mea i hoike ia'ku la he mau waiwai no i hana ia e na lunaauhau. Aka, hookahi mea nui i moakaka lea i kekahi o keia mau waiwai, o ka ae ole ia e haawi i na kumu.
          Ua lohe au i ke kumu o keia haawi ole ia o kekahi o kela mau waiwai; mai ia Kauka mai ka! a ia Kanuha. Penei ka lohe ana, "Aole akaka iki mai ka waiwai o na kumu." I aku au, no keaha? "No ka mea, ua kauoha mai nei o Kauka ia'u e hoouka aku i na mea a pau loa o ke aupuni i loaa ia'u maanei."
          "Nolaila, aole akaka mai e waiho kekahi waiwai na na kumu. Mai na mea nui a na mea liilii, he pau loa no i ka hoouka. O kana pakahi no ia ia makou a pau na lunaauhau; e hoouka aku i na mea a pau i loaa i ko makou mau lima. Nolaila no ko makou hoouka ana a pau."
          I aku au, ina pela kana, he ku e ia i ke kanawai aupuni, a ua wahawaha no hoi na kumuao aupuni ia ia, ka mea a ke kumu Kanawai i manao nui ai, i kaawale ai hoi lakou mai na hana e ae a pau o ke aupuni.
          Ina he oiaio keia mau olelo a'u i lohe ai, alaila e loaa auanei ka ninau a ka Nonanona; ma ka buke 3, pepa 5, aoao 70.
          E ninau ana penei, "Nowai keia hewa i pilikia'i na kumu i ka uku ole ia?" O keia pilikia o na kumuao,