Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 7, 8 June 1906 — Loaa ke Ola i Halauaola Ae! HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. KA LIONA, A I OLE, O KE PUKONAKONA O KA MOANA PAKIPIKA. [ARTICLE]

Loaa ke Ola i Halauaola Ae!

HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

KA LIONA, A I OLE, O KE PUKONAKONA O KA MOANA PAKIPIKA.

KE KAI T 4 A K.A MEHAMEHA MA KOAPAPAA. Ua oleloia ma keia kaua ana mawaena o Kamehameha a me Keoua Knaahuula. ua hiki aku ka nui o na koa o Keoua Kuaahuula ika elima mano; ua like hoi ia me 20,000ma ka helu o keia wa. Ao ka nui oko Kamehameha mau koa, ua hiki aku i ka ekolu mano, elua lau me na kanaha. k.eu elima; a ua like ia me 13,000 koa ma ka helu o keia wa; a ke huiia me na koa huikau ona. ua nui no ko Kamehameka mau koa. Oiai na ikaika kaua o keīh ame Jceia aoao e hookui ana i kahi ame kekahi, ia wa i kukala mai ai o Keoua Kuaahuula imua o kona poe koa. "E o'u poe kanaka! E paa oukou a paa i ko' oukou mau kulana, elike me ka ulu ana o na koa-laau o na kuahiwi ame na kualono. Paa oukou a ])aa i'ko oukou mau kulana." I nei hui ana o na aoao elua, eia o Kamehamelna ke nee aku nei mai Kainehe aku; me ke kalahea ana o kona ]eo imua 0 kona mau koa: "Umia ka hanu—Hookahi ka umauma--he kipooliiwi i ke kipoohiwi--Imua e na pokii a loaa ka lanakihi!' " Oia hele o ke kaua a kupono ka ki i ka lolo,' ua liehi aku lo na kapuai wawae o ua Paiea nei iluna o Puupuhipaka ma Kukuau. Aia.ko.na mau koa opio a- ouo hou o iwakalua-kuma-malua a iwakalua-kumamalia makahiki e umoki hala ole ana 1 ka lakou mau pua pana; a e kakele ana i ka lakou mau ihemakini me na a-la iloko o ka pualikaua nui o Keoua Kuaahu ula. Eia nohoi ke hooneeia nei ua mau koa nei o ka Na'i Aupuni ma ke ano kaua haole, a oia ke kaua i kapaia he kiha.kahaka. A he ike kaua hou keia i a'oia a i kuhikuhiia e Olohana (John Young). Aia nohoi he mau haole kaua ma ko Keoua . aoao. 0 ko lakou mau inoa Hawaii i heaia ai, oia o Kuliu, o Holopina'i a me Puela. A eia na mamo a nei poe haole ke o'a nei ma Waiakea, Hilo, Hawaii. O kela puu i kapaia o Puup.uhipaka, he inoa liou wale no ia, Aua kapaia pela, mamuli oke pulii haka ana o kekalii mau wahi elemakule maluna o ua puu nei a ike aku ai laua i na koa o Kamehameha. Ua oleloia, mamua o ko Kamehameha hoonee ana i ke kaua pie'Keoua Kuaahuula ma Koapapaa, kg, hoouka kaua hope loa i hooukaia ai mawaena o ua mau Moi nei elua o Hawaii, ko ka Akau aine kb ka Hema, \la ku mua iho la oia ika alana heiau maloko o ka heiau onkanini, ma^Koholaleie. - " " (k uoomauia aku ana.) ;