Ka Naʻi Aupuni, Volume V, Number 21, 30 January 1908 — Me na Pomaikai o ka Makahiki Hou! [ARTICLE]

Me na Pomaikai o ka Makahiki Hou!

TCa Aloolelo Walohia ^fs Ha inakolo KA UI PUA KA-MAKA-HALAO KA W AILKLE 0 HllLAWE MOKUNA V. Paio k a Wahine Ehu me ka Wvhink Ili-kou — Ikea o Kuamu Hoaikane Laua. I Mai na la mna mai o ka hanai ana o ua mau wahi elemakule nei i ua keiki nei, ua hoomaopopo no o Luukia he keiki hanai ka ua mau wahi ka'hu-hanai nei ona. I kekahi la, ua ninau mai la o Luukia ia Ka'holoholouka i ka inOa o kahi hanai a laua, a ua hoike aku la nohoi o Kaholoholouka o Lopaikihelowale ka inoa e^ka hanai a laua, ame kona olelo ana aku nae ia Luukia, ua minamina loa oia i ka paa ana o ua inoa la maluna o ua hanai ne'i a laua. Ua pane mai la nohoi o Lunkia: Heaha auanei ka hewa o ia inoa? Malia paha he wahi keiki lopa io no ia, nolaila, ua pono no kena inoa maluna ona a eia ■ ka'u kauoha ia olua: E malama loa olua i kela keiki, a malia o nui ae nohoi, ea, j0.ia no ka olua hoounauna, a loaa nohoi ko kakou wahi kanaka i Q ka inoa no a ua wahi keiki la i hoike mai ai, o Lopaikihelewale kona inoa, e hoop .a loa aku no ia inoa maluna ona i mea hoomanao no kela wahi ino a ka iapuwale nui i holo aku nei i Kuaihelani, oia hoi o Hainakolo, he lopaikihelewale oia ia'u a he lopakuakea nohoi. Ia wa pane aku la o Kaholoholouka i ua hanai nei a lara: Kai no uaha ua pau kou nini i ko kaika.nahine,^eia no ka ke k iwelewele nei kena manao iloko ou. A heaha la auanei hoi. hoomaii aku ana no maua i ke kahea ana i ka īnoa o nei wahi kanaka ou e ke alii ma ka inoa no a ua wahi kanaka nei no ou i hoike rnai ai. Aohe no ona inoa e ae. E ka makamaka heluhelu, ua oleloia ma kekahi mana o keia moolelo, na Luukia ponoi i hea i kela inoa o Lopaikihele wale ka inoa o Leimakani, aka, ke ike nei nae oe. e kuu makaniaka heluhelu, he okoa loa ka keia moolelo e hoike nei, oia hoi, na Leimakani ponoi no keia inoa i hea iaia iho, elike no me ka mea i hoikeia ae nei. I ka nui ana o ua Lopaikihelewale nei, e like me ia i hai mua ia ae la, a lilo ai kona u'i ame kona nani i mea hoopahaohao i na poe e ae he nui, oia hoi ka poe i ike i ka puai o ka ula w<mo o kekahi mea i like me ka ula o ke nhi ke ano mawaho o ka hale o Kaholoholouka ame Kaholoholokai i uka o Opaelolo, a lohe ai hoi o Luukia no keia hiohiona kupaianaha a kamahao i ikeia ma ka hale o na wahi kahu hanai ona, ua kupu ae la ka manao iloko ona (Luukia) e pii oia e hoomakakiu i keia mea u la weno e ikeia nei ma ka hale o na elemakule. Nolaila, i kekahi la, hoouna aku la o Luukia i kekahikahu ona e kii ia Kaholoholouka ma i uka o Opaelolo, me ka hoike ,ina aku hoi ia laua, he makemakeoia e ike ia laua ia kakahial I ke kii ana o ua kahu nei o u i aliiwahine nei ia Kaholohōlouka ma, a iho inai la nohoi laua a hoea imna o ka hanai, ia wa no ua hanai nei a laua i olelo aku ai:

I kauoha aku nei hoi paha au ia olua, e holo olua i ka la waia maomao na'u i kakahiaka o ka la apopo. A o kekahi ono o'u o ia ka uhu. Nolaila, apopo olua i ka wanaao holo olua e lawaia i keia mau ono a'u i hoike aku la ia olua. Ae aku la ua mau wahi elemakule nei i ka manao o ka hanai, me ka olelo ana aku: Ae; na maua ia e holo aku e la waia i ko ono e ka maua hanai. Ua ike no oe, e ke al'i, aohe no au kauoha i hooleia e maua, a mai kanalua a kuihe iho kou manao e nele ana ka loaa o au mau ono ia maua nel i kou mau kahu, a puka o Kaululena i ka wanaao o kahiaka, alaila . pahoe aku maua i ko maua wahi waa. Ua noho iki iho la laua i kai nei o Napoopoo me ko laila p-ie kanaka., a o ka hana nui hoi a nei poe, oia ka ninau hoohuahualau ana i ua mau wahi lawaia nei a Luukia i ke ano o kela mea ula weno a lakou e ike mau aku ana e puai ae ana mawaho o ka hale o lau i. Pane mai la hoi o Kaholoholokai imua o ua poe kanaka nei ma ka olelo ana mai: ' a kuhihewa palia ou,kou i ka hulili nok> noko o na kukuna o ka La i ke awakea, a pa iho la iluna o ke pili o ko maua wahi pupupu hale a puai ae la ka wena o ia kikiki ula wena o ka la, oia paha ka < ukou e haohao nei he mea ano hou ia, a i ōle, manao paha oukou he kupua nui ua lioea ae i ko maua hale. Aohe aia wale no ia mea i na'lii mai ka po mai; aoleia haawina e loaa ia kakou i ke unu pehi iole. a pau ka laua nei luana wale ana me ua poe kanaka ala, noonoo ae la laua o ka hanai a laua, nolai a, ku ae la no laua a lioi aku la no k"aukn. a hoea laua nei i kauhale, i nana aku ko laua nei hie, e hoi mai ana ka hanai a laua mai uka mai o ke kuahiwi, ua hele nohoi a ohuohu i ka lei lehua, a ike pn aku la nohoi laua nei ia manawa hookahi no i ka liele pu mai o nei wahine a ka ui nui wale i like loa kona helehelena me kona mau hiohiona apau me ko Hainakolo, ua hele nohoi ia a ohuohu i na owiii lei lehua. 0 Lopaikihelewale mai mamua, a o un wahine nei mahope mai, a hoomanao wale ae la no laua m^ ka puiwa o ko laua mau noonoo ua hoea mai no ka paha o Hainakolo i Wa'iplo ma ke an'o huna, akahi no oia a hoike mai. Eia nae. ia lana e noo* noo ana pela, aia hoi, nalowale honua aku la ua wah'ne nei, a ua hoopahaohao hou ia ko Jaua noonoo ma ia nalowale ano e ana aku o ua wahine nei. 1 ka hoea ana mai o ka hanai i ka hale, ua nwe aku la ua mau wahi elemakule nei iaia no keia hele kamanao ana ona i ke kuahiwi, ka hana hoi i hana ole ia e ia i na wa i kaa hope ae. Aole nohoi mai kona mau la opiopio mai a hiki wale ia manawa. I hea aku nei oe. e ka maua luhi o keia wela a ka la? wahi a KaholoholouHa i ninau aku ai ia Lopaikihelewale. Aia la, pane mai la ua keiki nei i ka olelo ana mai: Ia olua no a hala aku i kakahiaka nei, o ko'u ike aku nei no ia i ka hele ana mai nei a keia wahine a ka maemae launa ole, a olelo mai nei ia'u: E Lopaikihelewale — e, a o aku nei nohoi au me ka ninau ana aku heaha kou makemake? Pane mai la ua wa hine nei: I kii mai la au ia oe, e upii kaua e kui papahi lei lehua nou ame a'u. Hoole aku nei nohoi au i ke koi mai a ua wahine nei, me ko'u olelo ana aku nei iaia, he maka malihini loa oia ia'u, a pehea la e hiki ai ia'u,ke ae aku e hele pu au me ia elike me kana i koi mai ai ia'u. Aka, mamuli o ka pakela paakiki loa o 1 koi ana mai o ua wahine nei ia'u ua ae aku la au i kona makeuiake.