Ka Naʻi Aupuni, Volume V, Number 80, 22 April 1908 — Me na Pomaikai o ka Makahiki hou Ka Moolelo Walohia o Hainakolo KA UI PUA KA-MAKA-HALA O KA WAILELE O HIILAWE [ARTICLE]

Me na Pomaikai o ka Makahiki hou

Ka Moolelo Walohia

Hainakolo

KA UI PUA KA-MAKA-HALA O KA WAILELE O HIILAWE

MOKUNA V ~ ' Hoomauia. Ia pau ana no o na olelo a ua kanaka poohina nei, o • kona nalowale aku la no ia mai na maka aku o Leimakani; oiai hoi ia—Leimakani —i noho iho ai a hoohuoi wale iho la no iloko ona no keia kanaka poohina. Ua maopopo iaia, aole keia kanaka o Kuwahailo, ke kupunakane akua ona mai Kuaihelāni mai. A haupu wale ae la no oia o Loheloa anei keia, ka mea ana i lohe wale ai i ke kuauhau ia e na aloalii lehulehu o Waipio, ma ke ano he kanaka ikaika. A i ole paha ia, o Mooinanea anei keia, ke kaeaea o na pali ku'i, a i ole, o Moanalihail.awaokele anei, oia kupua ikaika ana i lohe wale ai; a i ole, o ke kino _ kanaka anei keia o Puaahiwaokalani, ka mea ana i lohe ai, ua hala aku oia i na kukulu o Tahiti. laia nei no e hoohuoi wale ana, aia hoi, lohe ae la ia i kekahi halulu nui, me he poi ana la na kekahi nalu ikaika loa, a lohe ae la ia i ka leo o ka makuakane, oia o Keaniani, e kahea mai ana iaia: "Hopu oe e kuu kama, ma ke poo o ko kupunakane a paa, i loaa ka hua a ka waha; he ola ka hoi ia." * O ke poo la owai ka ka leo o ka makuakane e kauoha mai nei iaia e hopu oia a paa i loaa ai ka huaolelo o ke ola? O ke kanaka poohina nana keia i olepe mai a pili keia i ka paia, ua nalowale aku ia mai kana ike ana aku; a o ko wai poo iho la la hoi kana i kauohaia mai ai 110 ka hopu ana aku a paa? Oiai no keia e noonoo hoohuoi ana iloko iho ona, ia wa i lohe ae ai ia i ka papaaina o kekahi leō hekili me ka * ikaika, a pinapinai iho la ka olapa ana a na alelo manama na o ka uwilaf A iloko o ka manawa pokole, lohe ae la ia i kekahi leo papaaina halulu nei, a he mea la i paia ae kona ma ka a mohala hou ae, aia hoi ; ike aku la ia i ke komo ana mai o kekahi poo kanaka o]• 1 weliweli launa ole mai. Ua like na maka o ua poo nei i ka ianei ike aku me kekahi mau mahina.nunui elua. A ia wa i hoomanao ae ai keia i ke kahea ana ma-i'-a ka makuakane iaia, e hopu a paa ke poo o ke kupunakane. "0 ua poo keia a kuu luaui i kahea mai nei ia'u?" waiii a ianei i ninau ai iaia iho. . Nokiila,. me ka hookaulua hou ole a'na iho ma ko" ia.

nei ao:io, oko ia nei manawa no ia i lele aku ai/a paa iho . la iua poo nei me ka ikaika. Ua hoomaka iho la he hakoi\.o ana me ka ikaikd ioa mawaena o la nei ame ua poo nei. Aole hoi oua poo wale nei no, aka, o 'ke kino holookoa kekahi o ka mea nena ua poo nei. Ilokō o keia kupapa ana a laua nei ua paa loa iho la ko ia nei hoa paio iaia. Aia wa i pane ae ai'ua kanaka 'kino weliweli nei i paa :ho la iaia: E ola au ia oē, e Leimakani, keiki a Keaniniulaokalani ame Hainakolo, moopuna hoi a Kuwahailo." Alaila, pane iho Ia keia: u AoIe oe e ola ia'u. He make loa kou ia'u e nei elemakule a ka lalau nui.wale o ke komohewa ana mai nei maloko o keia hale. Heaha auanei ka waiwai o kou ola ana; e hiki ai ia'u ke hoola aku ia oe. S make oe s pono ai. : ' "Aole hoi peia e ka moopuna, e ola au i ko kou mahana hoi au i kahea ae nei ia'u. Eia ia'u kekahi mahele o ke ola o ko keiki, o Lonokaialohia," wahi ua poo Ia i pane mai ai. ' "Owai kou inoa, e nei elemakule?" v/ahi a Leimakaai i ninau iho ai i ua kanaka weliweli nei. Pane ae la kanaka nei: u O Kuwahailo ■au i helemai Ia mai Kuaihelani mai." . "Kahaha!" wahi a Leimakani i pane iho ai: Kai no paha he elemakule okoa aku oe; eia no ka o kuu kupuna~ kane no oe. A ola ee, heaha kau waiwai? "Ua hoike aku nei nohoi au ia oe, e ka moopuna i ka,'u waiv/ai oia ke ola o ko keiki, a pulapula nohoii a'u, wahi a Kuwahailo i pane ae ai i ka moopuna. A ina pela; e pa'i na lima o kaua, a e mau na manamanalima o kau& i hoopaa no keia mau olelo au i ho'ike mai la ia'u, wahi a Leimakani i pane iho ai i ke kupunakane. I kela wa, hookuu ae la keia i ua kupunakane nei ona. Ala ae Ia ua Kuwahailo nei a noho iluna ma knna kirio' r ano kanaka maoli. Aoia ko laua manawa i pa'i ai a mau hoi na manamalima o laua ma ke kilou ana i kah« ame kahi. Ua paa iho la ka laua nei hoohiki. | " Alaila, olelo mai la ua Kuwahailo riei ia Leimakani: ! .Auhea oe, e kuu moopuna, ua pau no ka hapanui o 1 ke'ola o ke kama i kn hoouluia e ou mau ma'xa ame ou mau kupuno, a! •? wa 1 ;: niea uuku wale aku 1:0 ka'u. A pela me ka na auma'h': i kane ame na aumakua wahine au i kahea ile nei. Hia ou maa makuahine mai Ololoimehāni niai (oia ka me: .pun-. •) O.ihu nei. Mea ka': i I oialhoi, o . Mailelaulii' ame oiahi. /L* v;ana:io ulu-mH keia o ka hana. - E hele ae au i a pono. Oka manp «. a no ii 1n: iowale aku ai i t Kuv ahaile nei akam ii:e' ho'n ana aku, n va • knu nai a: kekalii hiamoe I-?ulipjcl:po nmiuna o:a nei. I' i hiki ele ia- ;. v ia nei ke pale ae».i keia lia::win.i ; loa :ho ma'ma oi'ia, no~i - kiila, haule aku la keia h anuoe.