Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 41, 9 April 1887 — Kau ka Iwa, he La Makani. [ARTICLE]

Kau ka Iwa, he La Makani.

Mk. Lunai.joponopono. Aloha Ki r; — nauoli ko'u naau i ka ike ana iho maloko o kekaln nupepa o Enelani i ka manao o kekahi poe Luna Nui ona Aupuni Naauao, e apono ana i ko Hawaii pahola aua aku i kona mau eheu i na āāokupuoi o Corolina ame S.imoa, alie manawa koe e loaa hou mai ana no ia ka* kou ho mau mokupuni hou aku e ka Hema. He raea oiaīe, aele o Hawaii i helu la ma ke «ul«na ikaika o na mea kaua a oia hoi kokahi mana uui ma ka ili moaua, aka, he maoa oia nia kaiwaha a me na huaolelo aaauao, a ma ka mana o kana makakila ma ka palapaia. Ma ia mea ke ka« nei ua maka o na mana nui o ka honua nei me ka haohao. i ka mami o kokahi wa hi puko'a nko ;»ko'a uuku iloko o ka moana o ka maluhia (Pmolk').

Heab« o Hawaii? Oi* anei kek.ibi 0 na mana nui o ka honua nei? A |«hea U e ae wale ia mai ai kana ra»u olelo kuahaua? Ao. he 0 Hawaii kekahi, aka, o ka m*na o kana mau hooponopono ana malalo o na kuikahi ua lilo oia i keia U kekahi 0 n* mnna o ka moana Pakipika. Ua ae 1* mai kana mau OMO kuahaaa

no ka mea, oia ka paioniu o ua aupuni liili, o ka moana n.nm i hoouna 1 ka Lamaku 0 ke Ola , ka naauao a me ka malamalama, he mau kumu paio maikai i* na Hawaii e ku ai a p*io mo 11.1 Aupuni naauao apau 0 k,i honua, a lilo i moa ole ko lakou maaa

kau«f Aka nao. in.i m » ka (takaha a h*o wale mo n» 'iin i iKaik.i. «ue ka waha o Ka pu, ka )x>ka aioo ka uahi i«tnla. ae, he oiaio he me» u> n<> a ku 1 k» hoohenone- | n« »a 0 na anum ou -Aupum nanuno »p4U o ke ,v» noi. no Un :iv\vo liawaii nei j 1 ka maiu kuun hhh anHonw n*. I keia U , ua kaak.ta hookahi uuka o ll««aii. oia hei,>> ke hoomaopopo nei oia e kukoiu » kela|

mana nui a oa Aupuai N&i % Naaoao o ka -hamia nei e hilinai nei ia iakoa iho, oia hoi, ka Paali ksa ame ka Aueaoku kaaa. £ hoohenehene ia mai ana paha waa» aka, e kali k«kou no ke au o ka maaawa, »0 ka niea, aole au e kam&iiio aaia ao keia E %a®aiiio ana aa no ke au o ka Kwnawa e hiki inai aoa 0 oia maaawa ka'a e makemake aei e oielo ae—ua kaakaa na makai o Hawaii i keia wa, ua noi na hoohenehene ia an» no ka moku manuwa o ke Aupani Hawaii/noka popopo, no ka hoopau dala, nme hoonui lilo. He «i&idMb aohe mea nana a hoole ka oiaio o m qo ke aha £0 la &>i ka mea © kuai ole ai i moka hou popapo. I ko'u lohe mai kekabi :kap@rja inanuwa mii, ua hikt no e loaa kekahi mokii hao paa me ka lako i na mea apau tiaa no ka" ®60,0n0j aiaiia } aa 01

a«u ia mainaa oka pahonohono aaa i ka j»<Āo e me keia » aka, be mea maikai nteVko ka Ahaolelo hoeholo aoa i h&awina o o ano, no |;a mea, ua hilii mni ka wa e ai kakou, i feo kakou keehioa ma k« Aoo Kukna Palapaia Aiaa (Geographicāl PoeiUon}, a ma ia aao he mea lapawale rb kakou ka hoohene* ben6 ana ia kakou ūho, nokamea, ina e hoob«nehe&e i ke ( y Aopuni, o ko kakou ho<|heaheoe ana no ia kakoa iho, nolaila oqa hooheaeheae kakoa iho e pili ani i ka manuwa a koa, nmnao wfiu he hewa nai keīa. \ ISia paha ka peno e kakou e hoopoeopono hon i ka ia ana o ia oiha* na, aie ka pololei iioko ka Ahaoleio e hiki mai ana. \

Aole hoi e like me keia i ka moku popopo. Aka, he raea maika\oo kakou ke loaa ona aumoku manawaj raea, ke hele aku nei na kanawai a naana o Hawaii e hoomaiamalu iho uiaj aa welelau heea oka moaoa Pakipika, !

A pehea, noho waie aku no'anei kakou me kokakou holo ole aku a naaa pooo i ko kakou laau panal&au? Aoleanēi he mea pono e aana pono ia ko kakou raau pono, a »a y ppmaikai, & peia hoi oae na kaaaka raa!unajo keia mau paemoku, oiai o Hawaii aei kqlakoa Puuhonaa? A oke aha la 4» ake Aupuui e oaoa pono ia ai ke» n»/* ta«a? fiaina; iau moku f»anuwa. ifc& aa pomaikai o 4 ko kpkou )anwp.fl| «i9ka ame na paoalaau na ka Hejaa]y oie ai e aihoe wale ia na kanaka a lawe L&lu ia a kuai i na mahiko o Amerika hJ® B , e iike me oa negero o Ameri- : iea. lul pela, e hewa ana anei kakou ke haaa l<moku manuwa no kakou? 1 ko'u mnnao,aole, uo k% mea, oia ko kakou roa- j |a«|a aia ia kakouiho a rae ko kakou mala-1 ma aoa i ko kakou miu makamaka o ka ili«i ame waihooluu hookahi. | i Heoiaio aoie e hihi )a-kakou ke pale aku | i&a nut o ka honua nei, ke manao: lakou* pakaha a kaili i ua mau Mokupuni la. aka, -aia ka maoa o Hawaii i 'keia !a i malalo na oielo eehke a me na kuikahi i I hana is e kakou a me na auD»ni nui, mana, i a ikaU a. Ma keia ko Hawaii kauliko ana Ime aa mau mana oui la oka honua nei. N&aa aku ia Amen'ko, oia kekahi Aupuni nuia ikaikao ka honua, uka, heaha aa mea i hooponopono ia oiawaena ot>a a ihē Eoelani. e |»i» ana ī na koi poho no ka Alebama| Ua koi aku anoi o Amcrika ia i EeeUni i.kon* poho, a ina e kaa ole mai, | alaila, kjik«la aku o Amerika i ke kaua. Aole, ualhaawi ia i kekahi aha ma ke Au | puni o $uezelaua malalo o na kmkahi ime na a'ellke, a ua hooponopono ia mo kn maluhia t ua kaa ka uku ana na ke Aupuni bnela«i i no ona waiwai moku i ka moku Al«bama. Ma keia alanoi heokahi noauanei o biki ai takou ke olelo ae,|ua kauliko ko Hawaii kulana rae na aupuui npi, aole e kuaiaku ke aupuni lua uioku manuwa, aiaila hehoomukiuki ana aku la, a iole, o naenuao atu aua e kuo a e kaua aku paha ina «oku keua o na aupuni nui ke pakaha wale ia oa pono a me na pomaikai o Hawaii noi »»c na panalaau o Ut«aii. Aol», aka, i niea o hiki m ko pale ia aku na hana koiohe

a me na kaoa ino e like me ka hiki i ko kaWou wi>bi nawaUwali ko pafe, a i nui )oa, alaiU, 0 lawo mai aoanoi 0 Hawati 1 ua maua la t>'u i oklo ao nei, oia hoi ka muna o ea kuikahi a me na hooponopono naauao ana mawien* o kakou a me kekahi auponi e kue ana 1 ua kuikahi ia. Nolailh lie mea pono ka nooooo mua a«a

1 kela»r>». a he anoo hooaaauao ae kakou ia kakou ho ma keia mau lala ano nui o ke kakou malaaa ana ia kakou iho ma ke kukulu ara i Oihana leaaa moana a ae oi< hana koa oiai, k« nui mai uei na lahui kanakaano likt» ole iloko 0 ka aina.

I U« hloka kela a mo keia i ko lakou mau j i hoop&opino Aupuni iho 0 like mo koua ! | at:ta| hel* mai ai e like no hoi i U e ka mu. I h*lo k ko Amenka k naka i ko ano aupuui Reps|brlU:i. m lH?rem;m>a » ko aupuni | |»o!a aku. Po!» »0 o pii , mau āi »>u iiimpo hukihuki o kola « iiu> ko.a Jah«i )ikd 010 iwaeu* 0 kakou a hlo i mea [ e ala mi ai he haunaek uui i «me«a o ko

kak»tt noho ana, noiaila, ise moa otak> loa ba na Aupuai aaauaō a ikaika i olelo ai «aa ®r oielo haoie, "In tloae of pmoe prepar4for war " oia hoi, I fc& waoka maiiHua e hoomakaakau no ae k-iua» N«3aiia, heaha kahewa ke hoomakauiao i «aoka manOTOi a 1 puaii koa kapono me enakaukaa mau e paie ika feaka« maa' eneml kaloko, ame ko kakoa mau panalaau, aoie no ke kaua aku ia m3is t oial, ua iawa ko kakoa kaua aua €ae waho mamuli o na kuikahi. Nolaiia, he mea makehewa ka hooheneheneaaa ia kakotPih©, no k» mea, o kakoa uo ia» Eia ka pono e hoa iaa paewaewa oia oīhaa». . - W. L, Bisho^-|s.