Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 14, 1 March 1862 — Page 4
Ka Nupepa Kuokoa.
Na Mea Hou
NO NA AINA E MAI.
Aole he nui o na mea hou i hiki mai nei ma ka moku "Yankee" no Amerika mai, aka, ke hoomau la no ka noho ana o ka aoao hakaka e like me ka mea i lohe muaia mai nei, nolaila, ke waiho aku nei makou i na mea hou hope loa o Europa mai nei. E kaua ana paha o Beritania nui me Amerika Huipuia, i keia mau la koke iho no, na Beritania ke koi e kaua, no ka hoole paa ana aku a Amerika Huipuia i kekahi mau mea ana i koi mai nei. Eia malalo nei na mea hou o Europa mai.
Ua kipakuia ka mokumahu kipi Sumter mai Kadiga mai, e ke Aupuni o Sepania. Ke olelo aku nei o Russell ma kana palapala i ka Nupepa Times, i na aole e hoopioia nu kipi ma ka malama o Ianuari, alaila, wahi ana, ua Silaia ka hopena
o Amerika Huipuia.
Ua olelo waleia ua hoouna'ku o Rusia he olelo hope loa i ka poe o Roma, me ka
i aku, i na e ahewa ole ka Pope i na kahuna Polani, alaila, e ike aku no o Rusia ma ke ano aupuni kuokoa ia Italia.
Ua hai ae kekahi Nupepa o Farani i ka nui o ka minamina me ka inaina o Enelani me Farani no ka hoopaakiki o ke aupuni o ka Akau e hoopiho i na pohaku me ka manao paa e hana ino i ke awa o Kaletona.
Ua ku no ka mokumahu Nashville (moku kipi) ma ke awa, o Sauhametona. Ua malama ke aupuni o Enelani i kona manao ku i ka wa i ke ku ana o ua moku la ilaila. Ua ae ia e hoomakaukau i na mea e hiki ai ua moku la ke holo, a oia wale iho la no.
Ke hoohewa nei ke Times i ka akau no ka hoopiho ana i na moku me ka pohaku, a ke olelo nei o na mea a pau a ke kanaka e hana ai i mea nona e haumia ai, aole kekahi mea i oi aku mamua o ke pani ana i ke awa me ka pohaku. Aole no hoi he pono iki i ka poe e kaua ana, ke huli iho e hana pela.
I ke ku ana mai nei o ka mokumahu Aferika mai Livapulu ua ikea ka manao o kekahi Nupepa Ladana o ka Daily News ka inoa, e hoakaka ana i kona manao no na palapala a Mr. Seward ke Kuhina nui o Amerika a penei no kana mau olelo: " He mau kumu no kekahi maloko i ku i ka ninauia ma ke kanawai, aka, o ka iho o ka manao, ua kukuluia ma na Kanawai."
Ke koi nei ka Nupepa Temps o Parisa, he pono e aeia o Mason a me Slidell e kukulu i ko laua manao noi ma ka inoa o ke aupuni o ka Hema, imua o ka Emepera o Farani. Ke hoole nei hoi ka Prelse kekahi Nupepa no Parisa, aole loa e ae aku ke aupuni o Farani i kekahi kipi e hele imua o ka Emepera, aole i keia mau luna, a ia mau luna hou aku paha, ke hiki mai ma keia hope aku.
Ua hoouna mai o Rusia he mau manao e kokua ana me ka hoomaikai mai ia Mr. Seward ke Kuhina nui o Amerika, no ka pololei o kana hana, a e noi mai ana hoi e hooliloia ka hana a Farani i kumu alakai a i wahi e kupaa'i ma na kuka ana, a me ka ike ia ana mai o ke aupuni e na aupuni nui o ka honua. Ke i mai nei nae o Rusia, he pono ia Enelani, e haawi mai i hoopaa ma keia manawa aku i na aupuni a pau o ka honua, ma ke kakau ana i kekahi palapala aelike, e malama ana me ka hooia i ka pono a pau o na aupuni e ku nei i ka wa, a pela ka wahi a Rusia e kokua'i o Enelani i ka noho ana me ka mahalo a me ka maluhia, a i lilo ai hoi i hoailona no kona akamai, a me kona noho maluhia ana.
Ke koi mai nei hoi ka Nupepa o ka Observer o Ladana, e apo koke mai o Beritania a me Farani i ka hooponopono ana o ka hihia mawaena o ka Akau a me ka Hema. Ua hiki hou mai no na kumu hoopaapaa hou mawaena o Enelani, a me Amerika, oia hoi ka hookomo ana mai i kekahi moku Beritania ma ke awa o Nu Ioka me ka hae Beritania malalo iho o ka hae Amerika a me ke koi ana'Lii moku Amerika e hoohiki mai na Luina Enelani, aole e hoohaunaele, a e malama hoi i ka maluhia o na awa i paniia.
Ua haiia mai ka olelo a Lord John Russell, ke Kuhina o na aina e, o Beritania no na mea e pili ana i ke noi a na hui Ona moku Livapulu no ke pani ana me ka pohaku i ke awa o Kaletona, ua hai aku ka ia i kona manao e papa'ku ana ia Amerika, aole e hana hou pela, o alakai auanei ia mau hana i ka noho kue oia mau Aupuni. A ke koi nei no hoi o Farani a me na aupuni e ae, e like me ka Enelani e koi nei. Ua manao kekahi Nupepa o Farani, aole he manao makamaka ko Lord Palmerston i ke aupuni o Amerika.
Ke lawe mai nei no na moku mahu nui i na mea e pili ana i ka hoolako kaua ma Halifaka. Ke ku mau nei no ke kaua me Amerika Huipuia. Ua loaa a ua noonooia na palapala Aupuni o Amerika Huipuia mai, ma ka la 9 o Jan. i hala iho nei. Ua hoopuka ae ka Nupepa Times i ka manao pane e mahaloia mai ana i na palapala o ke aupuni Amerika, no ka hoole ana aku i ka haawi ana ia Com. Wilkes i ka mana e hopu ia Slidell a me Mason ; e hai ana no hoi o ka olelo hooholo i hookoia no ka mokumahu Trent o ia no ke alakai no ka hihia e pili ana i ka moku kialua Beritania Eugene Smith. Aole e paneia mai na palapala a Seward ke Kuhina nui o Amerika e Beritania, a ia a pau ka noonoo ana a na lala Kanawai o ia Aupuni Beritania, alaila, haiia mai ka olelo pane. He nui ka na olelo oloko o ua mau palapala la i hiki ole ia Beritania ke ae mai. Aka, no ka hookuuia ana iho nei paha o na kino o na Kuhina kipi, nolaila, e noonoo ponoia ana ua mau manao la.
Ua manao na Nupepa, ua ku na olelo a Mr. Seward ke Kuhina nui o Amerika Huipuia i ka hapai ana aku i ka manao ia Beritania nui e uku koke mai no na poho, a me ka waiho mai i hoopaa kupono, i malamaia'i ma keia hope aku ua mea i ae likeia. Ua nui ka mahalo ana o ka Nupepa Daily News i ka hana a ke Aupuni o Wasinetona.
Ua hoopuka ka Nupepa Times o Ladana i kona manao, e olelo ana he pono ke ike ia'ku o Slidell a me Mason, ma ka ano hoowahawaha: ke lana nei o Enelani, aole e hoomaikaiia o ua o Slidell ma, e kekahi poe kanaka Enelani. Ke olelo ia nei ua haawi aku o Enelani ia laua i ka maikai no ka ino. Ina he hiki ia laua, alaila, e hooikaika no laua e hoohauhili ia Beritania Nui e kaua aku ia Amerika Huipuia.
Na hana ino ana
A NA KIPI MA KENETUKE.
O Kenetuke kekahi o no moku hui me na nika kuapaa. Aka, ua pilipaa ka hapanui o na kanaka mamuli o ke aupuni. O ka hapa uuku o lakou he poe kipi, aka, aole i hoohuliia ka ahaolelo o ia aina mahope o na moku hema. Holo malu aku no nae na kanaka he nui wale a komo aku iloko o na pualikoa kipi. Komo aku la lakou i na puali kipi e komo mai iloko o Kenetuke e hoohuli i ka aina ma ko lakou aoao. Aka, no ke kue aku o na koa aupuni ia lakou aole i ko ko lakou makemake, ua nui no hoi na poino i loaa mai i na kamaaina ma o lakou la. Mamua o ko lakou kipakuia aku e na koa aupuni keia poino ana.
Ua hao wale lakou i ka waiwai o ka poe pili i ke aupuni, e wawahi ana i na hale o lakou, ea ana i na bipi, i na lio me na holoholona a lakou a pau i mea holo a i mea kalua. Ua hao lakou i na lole me na mea e ae maloko o na hale kuai. Pela hoi maloko o na hale noho, lawe lakou i na pahulole me na lole moe, na kamaa na aahu me na mea a pau a lakou i makemake ai. A wawahi lakou i na mea hiki ole ke lawe aku. No ka makau i ka make holo aku na kamaaina iloko o ka nahelehele e pee ai, a ua hala mamua na kane ui a pau e hookui aku me na puali koa. Koe iho na elemakule me na wahine a me na keiki, na mea hiki ole ke kaua aku.
O keia lehulehu ka i haalele wale i ko lakou aina e hele wawae ana me ka nele a me ka pololi. Ua pau i ke kailiia ka lakou mea ai, me na lio me na kaa holo. Pela ko lakou holo wale ana mai e imi i na wahi maluhia. Ua hookipa pono ia lakou e na makamaka o na wahi malu, ua hanaiia a hoaahuia me ke aloha. Ua ilihune nae na mea waiwai mamua. Aole hale aohe mea e ae, a neoneo ko lakou mau aina. Eia ko lakou hewa i nele ai, ka noho malie me ke kipi ole, a me ka paa o ka manao mamuli o ke aupuni i hoomalu pono mai ia lakou i pomaikai ai.
HE MOOLELO
NO KE KAUA KIPI MA AMERIKA.
HELU 4.
Na hana i ka wa ia Linekona.
I ka la 4 o Maraki 1861, a hala ka malama okoa, aole i akaka ka poe pili i ke aupuni. Aole hoomakukau iki lakou no ka hoouka. Aole i houluulu na koa, aole i hoopaaia na pakaua e na koa aupuni, aole i hoihoiia mai na moku kaua i hooholoia aku i na aina e. Aka, ua makaukau lea na kipi, ua pau na pakaua a me na hale ahu mea kaua maloko o ko lakou mau aina i ka hoopaaia e lakou, no ka mea, ua waiho wale ia kela mau wahi e na kuhina aupuni manao kipi. O na lunakoa me na lunamanuwa i hanau maloko o kela mau aina hema o ke aupuni, pili lakou mamuli o ko lakou mau aina, a kipi pu me lakou. Ua hoonohoia kela poe lunakoa kipi i poe lunakaua no na puali kipi. Ua aoia lakou i na oihana akamai a pau o ke kaua ana, a alakai lakou i ka poe kaua e kue hookahuli i ke aupuni i hanaiia lakou.
A hiki iwaena o ka malama o Aperila, aole i haalele mai ka moku o Viriginia i ka malu o ke aupuni, no ka pili o ka hapanui o na kanaka ma ka aoao kahiko. Aka, ua ohumu na luna o lakou e kipi, a e hookui aku i ko lakou aina me na moku hema. l ka akoakoa ana o ka ahaolelo o Viriginia e kukakuka, ua hooholoia ka olelo ae-like, e hoao hou i ke kuikahi ana me ke pili mamuli o ke aupuni i huiia. Ua huna nae ia poe luna i ko lakou manao kipi, no ka makaukau ole o na naau o kanaka e heie pu me lakou iloko o ke kipi ana.
I ka wa i hoopioia ai ka pakaua o Samepeta, ehiku wale no na moku hui i kaawale mai ke aupuni aku, o Karolina Hema, o Georegia, o Alabama, o Louisiana, o Misisipi, o Tekasa, a o Felorda. Aka, mahope mai o kela pio ana, ike iho la no na luna o na moku hema e ae, ua hooko ia ke kaua , hooikaika nui aku lakou e hoohuli aku i ko lakou mau moku e huli mamuli o na moku kipi, a e hookui me lakou i ke kaua ana. Ike iho la na lunakipi, aole e hiki ia lakou ke lele maluna o Wasinetona, ke kulanakauhale Alii, ke huli ole aku o Viriginia ma kela aono. A i ka wa e akoakoa ana ka ahaolelo o Viriginia, komo koke mai la na lunakoa o na moku aina kipi me na puali o lakou iloko olaila, a koi ikaika mai i ka ahaolelo e hookoia aku me lakou e hookahuli i ka hoomalu ana o Linekona ma, me ka hoopio ia Wasinetona a lilo ka hoomalu aupuni ia lakou. Ua ae malu aku ka ahaolelo o Vireginia, e hoole ana nae ka hapaiki o lakou. Aole i kukalaia keia ae ana o ka ahaolelo a hala kekahi mau la, i hiki ia lakou ke lele maluna a hoopio i na pakaua o ke aupuni, a me na waiwai aupuni e ae, mamua o ko Linekona lohe ana i ke kipi o Vireginia.
Aka, aole i hiki ia lakou ke hana. Lohe koke aku la o Linekona ma, a hoomaka e houluulu i na koa ma Wasinetona e hoomalu i ke kulanakauhale. Kauoha mai kela i na Kiaaina o na moku hui a pau o ka aoao akau e hoouka koke mai i Wasinetona i na koa o lakou he 75 na tausani e kokua i ka hoomau ana o ke aupuni, no ka holo ana mai o na koa kipi e kaua mai ia ia. A ua ikaika mai na Kiaaina a pau o na moku akau, a hoouna i na koa o lakou e hele i Wasinetona. I ka la 15 o Aperila ka palapala ana a ka Peresidena i na Kiaaina o na moku hui.
I ka lohe ana o na kanaka e noho ana ma na moku hui o ka akau, ua hoomaka ia ke kaua ma Kaletona, ua pio ka pakaua aupuni Sumpeta, ua kipi mai ka ahaolelo o Vireginia, a e hele mai ana na koa o ka aoao hema e lele maluna o Wasinetona a maluna o na wahi paa o ke aupuni ma Vireginia; i keia lohe ana, kuikahi ae la lakou a pau e kaua kue i ka poe kipi. Makau no lakou o pio e o Wasinetona mamua o ka hiki ana o na koa kokua ilaila. Na ke kuhina kaua i haawi aku i kela Kiaaina me keia Kiaaina o na moku hui o ka akau i ka nui o na koa ana e hoouna mai ai i Wasinetona. No na malama ekolu ko lakou koa ana, alaila, e hooponopono hou ia lakou e hoi paha, a e noho koa loa paha a pau ke kaua ana. Ua ae koke mai na Kiaaina o na moku akau a pau, a hoouna koke mai i na puali i noiia aku, a hoomaka lakou i ko lakou hele ana i Wasinetona, me ka makaukau i na pu a me na mea kaua e ae. Aka, o na Kiaaina o na moku hooluhi nika, aole i kipi, hoole mai lakou i ko ka Peresidena noi ana, a kapa mai i kana hana he hana ino mai i na aina hewa ole. Pela mai ka olelo a na Kiaaina o Misouri a o Kenetuke. Me ia hoi kekahi poe lehulehu o na kanaka ma Marilani. Aka, o kona Kiaaina ka i makemake e pili ia moku me ke aupuni. Ua mokuahana nae ka ahaolelo o Marilana, e pili ana ka hapanui o lakou me Vireginia e kipi. Aka, aole i hiki ia lakou ke hoohuli ia Marilani i ka aoao kipi, no ka paa o ko na makaainana manao e pili i ke aupuni. Ma Baltimoa no nae ka poe lehulehu e kue i ke aupuni, a e kookahuli ia ia. Nolaila, hoomakaukau lakou e keakea i ka hele ana o na koa aupuni mawaena o ko lakou kulanakauhale, i ko lakou holokaa ana ma ke alanui e hiki ai i Wasinetona.
O na koa o Masekuseta ka poe mua i i hiki ai i Baltimoa maluna o na kaamahu. A o ko Penesilvenia mahope o lakou. A hiki aku na koa mua mawaho Baltimoa, komo lakou i na kaalio e hele mawaena o ke kulanakauhale. Ua hele wawae hoi kekahi puali mawaena o ke kulanakauhale. Ua alalaiia ke alahele e na kipi o Baltimoa, i na heleuma moku i kauoia a waihoia iho maluna o ke ala i hiki ole ai na kaa. A paa na koa i na mea keakea, puka mai na koa o Masekuseta iwaho o na kaa, a hoomaka e hele wawae aku i na koa hou ma kela pea o ke kulanakauhale.
A puka aku kekahi puali hele mua a waho o ke kulanakauhale o Baltimoa, a hahai aku hoi kekahi puali mahope, he mau haneri o lakou, ilaila ka hele ino ana mai o na kamaaina maluna o keia poe hele hope, kipehi mai ia lakou i na pohaku, a kipu mai hoi mai loko mai o na puka aniani o kauhale, a eha a make iho kekahi oia poe koa. A ike iho na koa, e make wale ana lakou, haliu ae la lakou, a kipu iloko o ka ahakanaka e kipehi mai ana, a e pepehi ana, a make iho ia lakou kekahi mau kamaaina. Ka hee uku no ia o na kamaaina, a holo aku hoi na koa malihini a waho, a loaa na kaamahu holo aku, e waiho ana i ko la- kou poe make, me na mea i hoehaia ma- loko o ke kulanakauhale. Ua malamaia na mea i eha e na kamaaina a ola, a ua hoihoiia aku na kupapau o ka poe i make ma Masekuseta, e kanuia ma ko lakou mau wahi ponoi. Na make mua ia o ke kaua.
A lohe na kipi o Baltimoa, aia e hele mai ana na puali koa o Penesilevania maluna o ke alanui hao, wikiwiki aku la lakou e holo aku, a wawahi aku i na hao o ke alanui e holo mai ana na kaamahu, a puhi aku la i na uapo maluna o na kahawai i hiki ole mai ai na kaa lawe koa. A hiki mai na kaa i kahi i wawahiia, a ike iho, ua nele ke alanui i ka uapo ole, hoi hou aku la lakou i Piladelepia, a imi aku i alanui hou no ka hiki ana. Ua hooeeia lakou maluna o na moku, holo mai a pae ma Anapoli i Marilani. Manao no lakou e holo mailaila aku a Wasineto- na maluna o ke alahao. Aka, ike na kamaaina kipi i ka pae nui ana mai o na koa he lehulehu o Nu Ioka, o Masekuse- ta, o Penesilevania ma Anapoli, hoohemo ae hoi lakou i na papahao o ke alanui, a wawahi iho la i ke kaamahu i hiki ole ai lakou ilaila.
Aka, iloko o na puali koa ua loaa ke- kahi mau kanaka i ike i ka hana ana ina kaaahi. Lalau lakou i na apana o ke kaa, kapilipili hou iho la lakou, a paa hou ke kaa i wawahiia'i. Hoa hou lakou i ke ahi, ukuhi i ka wai no ka ipuhao, a loaa ka mahu e holo ai. Ua hoouna e ia na hoa imua e kapili hou i na papahao i hemo o ke alanui. Huli lakou a loaa na papahao i hunaia ma ka nahelehele, hookui hou iho ma ko lakou wahi pono, a hala na la ekolu, ua paa hou ke alanui hao mai Anapoli a Wasinetona. Malu- na oia alanui i hooholoia ai na tausni koa, na pukuniahi, a me na ukana kaua, a hiki pomaikai i Wasinetona, iloko o Aperila. Pela i hoomaluia ai o Wasinetona, i pio ole ai i na kipi.
Ka hale noho o ka mea make, oia ka pahu kupapau.
No na Olelo Hoolaha.
O NA MEA A PAU E MAKEMAKE ANA e hookomo i na Olelo Hoolaha ma keia Pepa, eia malalo nei ke ano o ka uku ana, ke oi ole aku mamua o ka aoao palapala hookahi, a o na lalani hua kepau he 20.
No ka pule hookahi,.............................$1.00
No na pule elua,.......................................... $1.50
No ka mahina hookahi, (4 pule). .................. $2.00
E like me maluna ka uku ana o na Olelo Hoolaha no ua holoholona hele hewa.
Aka, ina e oi aku ka nui mamua o ka aoao hookahi o ke kanana palapala, alaila e papaluaia ka uku, a ina loihi loa, hoonui iki aku ka uku.
E hooili pu mai i ka uku me ua Olelo Hoolaha i paiia, ina aole, aole no e paiia. HANALE M. WINI.
Luna Pai o ke KUOKOA.
J. H. COLE.
LUNA KUDALA.
Ma ka Hale Pohaku o Mi. Aniani ma.
Ma ke Alanui Alii Wahine. 7-6m
H. W. SEVARANA.
Luna Kudala a mea Kalepa.
Hale Mahoe.
Alanui Aliiwahine.
5-6m
LAAU HOU!
UA HOOEMI IA KE KUMUKUAI!
AIA MA KAHI O KA MEA NONA KA INOA MALALO nei, he Laau Hale a ua hooemiia ke Kumukuai a i 2 1-2 Keneta no ke kapuai.
G. G. HOWE.
Honolulu, Ianuari 23, 1862. 9-3m
KALE ONILA. FARANI ARABINE
Hale Hana Waihinuhinu. ALABINE ME KALE.
O KA POE A PAU E MAKEMAKE ana i mau mea hoonani Hale maikai, e pono ke hele ma ka Hale o na mea nona na inoa maluna, malaila e loaa'i na Papakaukau Koa. Papakaukau Paina, Moe Koa, Moe Paina, Koki, Noho maikai. A me na mea e ae he nui wale, no ka uku Emi loa. O na mea nona na inoa maluna, oia no na haole i hana'i mamua ma ka hale o C. E. Uilama. Aia ko laua Hale ma ka aoao Komohana o ka Hale noho o J. H. Brown Esq., ka Makai Nui o Oahu, ma ke Alanui Alii. 7-6m.
AKE, (A. S. CLEGHORN.)
Olelo Hoolaha.
O KA POE A PAU E MAKEMAKE ANA i na lole maikai a me na kamaa paa. E aho ia lakou ka hele ma ka
Hale Kuai o Ake. (A. S. Cleghorn,) malaila e loaa'i na mea a pau e pili ana i ko ke kanaka makemake. Ua lako mau ia Hale Kuai i na WAIWAI KALEPA, i kela ano keia ano Na KALAKOA PELEKANE, a me na waiwai maikai e ae he nui wale.
Aia na Hale Kuai ma ke Alanui Nuuanu mauka iho o "HALEOLA'' a ma ke kihi o ke Alanui Nuuanu me ke Alanui Kalepa, makai iho o ka Loiala Hotele. 3-4m
J. W. KINI.
MEA PAI KII.
HONOLULU, OAHU.
E PILI ANA KONA KEENA HANA ME ka Hale Leta maluna pono o ke Keena Pai o ke KUOKOA.
E hele mai hookahi. E hele mai a pau, a e paiia na kii maikai no oukou, me ka uku Emi.
Mai poina i kahi o ko'u Keena Hana, maluna ae o ke Keena Pai o ka Nupepa Kuokoa. E pili la me ka Hale Leta. 7-3m.
WILIAMA DUFENA.
MEA
HALE KUAI BIPI.
KE HOOLAHA'KU NEI AU I NA KANAKA a pau, eia ma ko'u Hale Kuai Bipi, ma ke Alanui Alii, ma ka aoao hikina hema o ka Hale Kuai o Daimana ma, kahi i waiho mau ai o ka Bipi Momona Maikai, me ka Puaa, a me na mea e ae a pau he nui wale. A e kuai aku no au i na kanaka maoli me ke KUMUKUAI EMI LOA. E hele mai e ike no oukou iho. (8-6m) W. DUFENA, (W. DUFFIN.)
HALE KUAI.
NALO MELI
O
HALEWAI.
JOHN THOMAS WATERHOUSE.
Ma keia hale kuai, ua nui na ano waiwai ku pono i ke kane, i na wahine, a me na keiki, he waiwai hou mai Kaleponia mai.
Kamelo.O ka poe kuai ma keia hale, e ike wale lakou i ke Kamelo me ka uku ole. E kau mau ana ka hae o ke AUPUNI HAWAII ma ka ipuka o keia Hale Kuai. 1-4m
HOONANI HALE,
MAKEPONO.
O KA POE A PAU E MAKEMAKE ana e loaa na mea maikai e hoonani i ko lakou mau hale, e aho e naue mai i ka Hale Kamana o ka mea nona ka inoa malalo, ma ke Alanui Hotele, a malaila e loaa'i ia lakou na PAPA KAUKAU NUI A LIILII HOI, NOHO O NA ANO A PAU. MOE O NA ANO A PAU. PAHU KUPAPAU. E ku mai ana mai Bosetona mai, ma ka moku George Wasinetona, ma ka malama ae nei o Ianuari, he mau mea HOONANI HALE o na ano a pau, a e kuai Emi aku no au. E hele mai e nana a Kuai iho.
C. E. WILLIAMA. (UILAMA.)
Honolulu, Ianuari 6, 1862. 6-6m
PAPA MANUAHI.
EIA KA MEA HOU LOA NO NA KANAka maoli o Hawaii nei, ua loaa mai ia'u na papa Oregona o kela ano keia ano, me ke kumu kuai make pono loa. E pono e hele mai oukou e hoakaka i ka oiaio no keia mea. Eia ke ano o na laau a me na papa. Papa paina no Amerika a me na Pine pa, Pili.
Laau nui, Laau Liilii, Papa hele, Papa kahiia, Papa Kalakala.
Eia kekahi:Wai hoomaloo a me na mea e ae, kupono no na hale, Pena keokeo Pelekane maikai loa, Pena omaomao lenalena, Aila pena.
Aia ma kai, ma Aina Hou, Mauka iho o ka Hale Dute Hou.
GEO. G. HOWE.
Honolulu, Ianuari 1, 1862. 1-4m
HALE KUAI MEA HAO.
UA HIKI MAI MA BOSETONA MAI, NA na mea hao hou loa. A eia ma ko'u hale kuai, ma ke keena mauka o ka Haie Uinihepa ma ke Alanui Papu. Na waiwai hou he nui wale, o kela ano keia ano. Na laka puka hale. Pahiolo a na kamana. Koikahi o na ano a pau. Kui hana hale, hana pa a me ke kui hana waapa. Kui keleawe a me ke kui kepau no ka waa. Kuaina kupono no ka hana upena. Koi nui a me na koi liilii. No ka poe oo a me ka poe opiopio. Mau oo pe maikai no ka mahi loi. Mau ho maikai kekahi. Palau maikai. Pahi oki laiki. Me na oo he nui wale. A me na mea e ae he nui wale. He EMI loa ke kumu kuai no na mea i haiia maluna. E hele nui mai i pau ko oukou kuhihewa.
2-4m W. N. LADD.
E Makaala ! E Makaala !!
MA KAHI O C. Brewer & Co., E LOAAI I NA kanaka Hawaii ka
Waapa okohola maikai, Pena hale a na ano o pau, Aila pena, Wai hoomaloo pena.
A me na mea e ae e pili ana i ka hoomaikai hale.
C. BREWER & CO. (Burua ma)
Hale Makeke, Alanui Kaahumanu, Honolulu, Feb. 13, 1862.
12-3m
MAKEMAKEIA.
ILIBIPI, ILIKAO, a me ke KELEAWE kahiko. UA MAKEMAKEIA NA MEA I HAIIA maluna e C. Brewer & Co, (Burua ma) ma ko laua Hale Kuai i kai o ka Uapo. e uku no laua i ke kumukuai makepono no ia mau mea. 6-3m. C. BREWER & Co.
KAKELA ME KUKE.
MA KA HALE POHAKU HOU, MA POLELEWA kahi kokoke i ka Halepule Betela ma Honolulu, Oahu. Na laua no e kuai i na lole o Kela ano keia ano. NA MEA AI, NA BAKEKE, NA IPU TINI, NA PA LEPO, NA KAMAA, NA PAHI me na OO, NA PAPA me na NOHO, NA IPUHAO, NA NOHO LIO, NA MEA E KAKAU, NA PENA ME NA AILA, NA MEA MAHIAI. A me kela mea keia mea. Me na laau a Dr. D. Jayne.
Honolulu, Dekemaba, 1861. 5-6m
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI OUKOU E NA KAnaka a pau, e nana mai ana i keia,owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, Ke papa aku nei wau i na mea a pau, mai hele hou oukou maloko o kuu pa aina ma Lilikoi, Haiku, Maui, e ohi i na Pepeiao Laau; no ka mea, ua nui loa ko'u poino. No ka hopu wale i na Lio, a me na Pelehu, a me ke puhi wale i na laau i ke ahi, a me kekahi mau mea e ae. Nolaila, ke hai aku nei wau ma ke akea, i ike na kanaka a pau e nana mai ana i keia. Ua kapu loa na kanaka a pau, aole e komo; a ina e loaa ia'u kekahi kanaka a mau kanaka paha e hana ana i ka mea i papaia maluna. E hoopii no wau ma ke Kanawai o ka aina. GEO. MINER.
Makawao, Maui, Ian. 6, 1862 8-4m.
PA AUPUNI MA KUALOA.
NO KA MEA, UA KOHOIA MAI maua i mau Luna no ka pa holoholona hele hewa, e ka mea Hanohano M. Kekuanaoa, Kiaaina o Oahu, ke hoolaha aku nei maua, aia ka pa ma Kualoa, Koolaupoko, ua makaukau maua e hana e like me ke Kanawai.
JUDD A ME WILDER.
Honolulu, Nov. 29, 1861. 4-3m
LOLI, LALA MANO
A ME KA
Pepeiao Laau.
KE MAKEMAKE NEI NA MEA nona na inoa malalo, e kuai i ka Loli, Lala Mana a me ka Pepeiao Laau. Me ka uku aku i ke kumukuai make pono, penei: No ka paona Loli hookahi (ke lawa ka paona i na Loli elua i ka wa maloo 12 1/2 keneta. No ka paona hookahi o ka Lala Mano, he 15 keneta. No ka Pepeiao Laau, 8 1/2 keneta no ka paona hookahi. O ka poe e loaa'na na mea i haiia maluna, e pono e hele mai ma ko makou hale kuai, ma ke Alanui Alii, e pili ana ma ka aoao komohana o ko Daimana ma Hale Kuai.
3-4m UTAI A ME AHEE.
WAIMANALO.
EIA KEIA LIO KEA MAIKAI ua hiki mai maanei, na Mi. Thomas Cummins i lawe mai Kapalakiko mai, he lio maikai loa keia no Kenutake mai, a noloko mai o ka Ohana Lio Medoka. E ku ana keia Lio ma Waimanalo, Koolaupoko, Oahu, me ka makaukau e hoolimalima aku i ka poe mea lio wahine e makemake ana e loaa na keiki lio maikai, me ka uku haahaa.
E ninau ia JOHN A. CUMMINS.
(KEONI KAMAKI.)
Waimanalo, Dec. 14, 1861. 5-3m.
PULUPULU ! PULUPULU, PULUPULU.
NO KA NUI O KA MAKEMAKE e kanu na kanaka o keia Pae Aina i ka Pulupulu, nolaila, ke ae nei au e lawe i ka Pulupulu, i kanu ponoia e ke kanaka Hawaii, i ukuno ka "NUPEPA KUOKOA."
Penei:—O ke kanaka Hawaii e haawi mai ia'u ma Honolulu nei, i na paona pulupulu maikai i kanuiia i Hawaii nei, he 40; e loaa ia ia ka "Nupepa Kuokoa" no ka makahiki hookahi. E lawe no au i ka pulupulu i pau i ka waeia, a i wae ole ia ka anoano.
Auhea oukou e ka poe i nele i ke dala, me ka makemake nae e lawe i ka Nupepa. E hele oukou e kanu i ka pulupulu, alaila, e loaa no ia oukou ka Nupepa a me na pono e ae o keia ola ana.
EIA HOU.—E kuai no au i ka pulupulu maikai a pau i kanuia e ke kanaka maoli iloko o ka makahiki 1862, me ka uku i elima keneta no ka paona hookahi, oia hoi ka $5.00 no ka 100 paona hookahi. Aka, i na e hoolaha kekahi poe Kalepa o Honolulu nei, e uku ma ke dala maoli no ka pulupulu, alaila, aia no i ko'u manao ke kuai aku a me ka ole mahope o ko lakou hoolaha ana. No ka mea, ua makemake wale no au e paipai aku e kanuia keia kumu waiwai hou, ma keia Pae Aina. Nolaila, ko'u hooia ana'ku i ka lehulehu, i hiki ia lakou ke kuai aku i na mea a pau a lakou e kanu ai.
Owau no o H. M. WINI,
Luna Pai o ke Kuokoa.
Honolulu, Nov. 1861.
HALE KUAI BUKE.
AIA MA HONOLULU HALE. (OIA KA HALE Leta.) ka hale kuai o Wini, he wahi e kuai ai i na Buke Haole he nui wale, O KELA ANO KEIA ANO BUKE KULA HAOLE, A B C, (Primer.) KUHIKUHI O KE KANAKA HAWAII, (Form Book.) BUKE HELU MUA, (Arithmetic.) BUKE PALAPALA HONUA MUA. BUKE HUAOLELO, (Phrasebook.) BUKE PA KO LI, (Kamina.) A me na Buke Kula e ae he nui wale. Malaila no na Buke maikai no ke Kakau Waiwai, no kela oihana keia oihana, mai ka mea nui a ka mea liilii. — AIA NO HOI NA— Kanana Leta, rula ia a rula ole ia. Kanana Pepa loihi, rula ia a rula ole ia. Peni Hao, maikai loa. Inika, ipu inika. Peni kala, eleele, uliuli a ulaula. Kumu peni. Wepa ulaula a eleele. Wahi palapala, ulaula, keokeo a eleele, (mea kakau.) Papa pohaku, a me ka peni kala pohaku. Inika eleele, uliuli, a ulaula. Me kekahi mau mea e ae no he nui, no na kula, a me na oihana kakau. A he make pono no ke kuai ana malaila no keia mau mea. E hiki no i na kanaka maoli, mai Hawaii a Niihau, ke hele malaila e kuai ai.
E LOHE OUKOU A PAU!
NO KA MEA HOI, E HOOPAUIA'NA KE pai ana o ka "HAE HAWAII," i ka pule hope o Dekemaba o keia makahiki; nolaila, ke hoolaha'ku nei; e puka ana ka "Nupepa Kuokoa" ma ka la mua o Ianuari, M. H. 1862 a e paiia i kela pule keia pule, a pau ka makahiki. Mahope iho o ka la mua o Ianuari, alaila, e hoonaniia kona Mau kowa me na kii maikai loa, i ku ai i ka makemake o ka poe e lawe ana ia ia. E paa mau ana maloko o ke "KUOKOA," na mea hou a pau, penei:
1.—Na Nuhou a pau o na Aina e a pau, he nui loa.
2.—Na Olelo Hoolaha a pau o ka Aha Hookolokolo Kiekie.
3.—Na Olelo Hoike Makahiki a na Kuhina Aupuni.
4.—Na Moolelo o na Ahahui Mahiai a pau.
5.—Na Olelo Hoolaha a na mea Kalepa.
6.—Na Olelo Hoolaha e pili ana i na Holoholona Helehewa.
7.—Na olelo hoike aku i ka Hanau, Mare, a me ka Make.
8.—Na Palapala mai Hawaii a Niihau, a ka poe e makemake ana e kakau mai.
9.—Na Mele, na Kanikau, a me na Himeni.
10.—A me na mea e ae he nui wale i pili i ka hoonaauao a me ka hoohauoli i ka naau o ka poe e heluhelu ana ia ia.
Nolaila, ke kaheaia'ku nei ka poe a pau e lawe ana i ka "Hae," e pono ia lakou ke lawe i ka "NUPEPA KUOKOA."A malaila oukou e ike ai i na mea hou a pau, a e loaa hoi ia ou kou ka pepa maikai hookahi i paiia ma ka olelo Hawaii.E loaa i ka poe a pau i uku mai i na Dala Elua, ($200.) he Palapala Hookaa i paiia me ka inika ulaula; aliala, e haawiia ia ia ka pepa, a hiki i ka la hope o Dekemaba,1862. E kakau mai ia H. M. WINI.
Luna Pai o ke Kuokoa.
Honolulu, Dekemaba 1861. 5-1y