Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 35, 26 July 1862 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa.
hoopaaia ke Komite ana. Noi mai o Wili-mann. e lilo hou ka Hale i Komite no ia Bila no. Noi o Kipi, e hoopaneeia ka hana, ua hooholoia ka hoopanee. LA 69.— IULAI 21. Heluheluia ka moolelo a aponoia. Pule a pau. MOIKE KOMITE WAE. Hoike mai o Wepa no kekahi Komite Wae i kohoia, e hai mai ana ke Kuhina Waiwai; he hiki ole ia ia ke hele mai i keia ia e pane no na niele a ka Poeikohoia, e pili ana i na hemahema o ka hoike — he aneane Palemo paha? Hoike mai o Wilimana, no kekahi mau mea ana i ike ai iloko o ka Nupepa Polunesian no ka hoohalike ana i ka poe Lunamakaainana me he poe la he Luna no na Ilio, a me na Lio. Wehewehe mai o Kimo Pelekane i ke ano o ka mea i oleloia. A ua hoopauia ka hoopaapaa no ia mea, ua hapaiia na hana i hoopaneeia. Heluhelu akoluia ka Bila a Wilimana, e pili ana i ka hoouku aku i ka poe e kuai ana i na laau lapaau. A ua hooholo loaia ia Bila. KOMITE KA HALE. Mr. Kamaio ka Luna Hoomalu. Lilo ka Hale i ka noonoo ana i ke koena o ka Bila Alanui. La hoopaapaa nui no na Luna. Ma ke noi a Wepa, ua hapai houia ka noonoo ana i ka Pauku 9, a me 9. Ua hoomoeia ka Pauku 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, a me 15 ma ka papa, a ua hooliloia ka Pauku 15 i Puuku 8. A ua hooholoia ka Bila. Hoopauia ke Komite e ana, a aponoia na hana. Noi mai o Kaakua Polu e Komite ka Ha-le no ku Bila e ae ana e aie aku ke Kuhina Waiwai i $100,000.00. Kue o Barenaba, me ke noi e hoopanee loaia ka noonoo ana i keia Bila, a pau ku ninau ana i ke Kuhina Waiwai. Kapaeia, na ru'a, a heluhelu mai o Wepa, he palapala hoopii na ka poe Kinai Ahi o Honolulu, e noi mai ana: E hapai keia Hale i ka noonoo ana no ko lakou mau auhau. Ma ke noi a Wepa, ua haawiia i ke Komite Wae. Kohoia o Kimo Pelekane, Wilimana, Moku, a me Kahalewai. NA OLELO HOOHOLO. Hoopuka mai o Kaakua Polu, he Olelo Hooholo, e kauoha ka Luna Hoomalu e hele e ninau i ka Luna Hooponopono o ka Polunesia, no ka olelo unu ma kana pepa he poe Lunamakaainana no na Lio, a me na Lio. Ma ke noi a Barenaba, ua waihoia, ma ka papa. Heluhelu mua mai o Wilimana, he Bila Kanawai e hoololi ana i ka Pauku 130, a me 131 o ke Kanawai Kivila. Ma ke noi a Kaakua Polu, ua haawiia i ke Komite o ka Hale i ku lu apopo. Noi mai o Kaauwai, e hapai houia ka noonoo ana o ka palapala noi a Ira Richardson no kona mau dala i uku ai no ke Alahaka ma Puunui. Kue o Wilimana, Kaakua, Nuuanu, a me Kanuka. Kokua o Barenaba ia Kaauwai. Ma ke noi a Kanaka, ua hoopaneeia ka hana. LA 70. — IULAI 22. Heluheluia ka moolelo a aponoia. Pule a pau. Lilo ka Hale i Komite no ka Bila e hoololi ana i ka Pauku 130, a me ka Pauku 131 o Ke Kanawai Kivila. Ma ke noi a Kaakua ua hoomoeia ka Bila ma ka papa. Hoopauia ke Komite aponoia na hana, a hopaneeia hoi ka halawai. LA 71. — IULAI 23. Heluheluia ka moolelo a aponoia. Pule a pau. Heluhelu mai ka Luna Hoomalu, he palapala na ke Kuhina Waiwai, e hoakaka mai ana no ke kohoia ana'ku, e hele kino mai i ka Hale o ka Poeikohoia. Noi mai o Moku, e kauohaia no ke Kuhina Waiwai, e hele kino mai. Kokuaia e Manini, Kaakua, a me Nuuanu. Hoopuka mai o Kipi, he Olelo Hooholo, e kauoha ana i ke Kuhina Waiwai, e hele kino mai e pane no na ninau i hoomakaukauia e niele aku ia ia. Manao o Halasi, aole pono e kauoha 'ku, e kali no i manawa, i elua la paha ; alaila, kauoha'ku ia ia e helo mai. Kue o Kaakua, a me Balawina. Heluhelu hou mai ka Luna Hoomalu, he palapala no ka Hale o na'lii mai, e hai mai aua. ua hooholoia e ia Hale ke Kanawai e kauoha ana e kukulu i Hale e malama ai i na pupule, a me ke Kanawai hoi e hoololi ana i ka Pauku 235 o ke Kanawai Kivila, ua hoololiia. Ma ke noi a Kipi, ua hooholoia me ka hoololi a na'lii. Heluhelu akoluia hooholoia ka Bila Kanawai no ke Alanui. Hoopaneeia ka hana. LA 72 — IULAI 24. Heluheluia ka moolelo a aponoia. Pule a pau. Hiki mai ka Bila Haawina imua o ka Hale, mai ka Hale o na'lii mai, ua heluheluia mai mua a hope, a ua nui no na mea i hoololiia e na'lii, ua haawiia i ke Komite Waiwai, na lakou e hooponopono a hoike mai imua o ka Hale, i ka wa e makaukau ai. Hoopaneeia ka hana. HOOLAA LUAKINI. — Ua hoolaaia ma Hilo, Hawaii, kekahi Luakini Katolika hou nu ia wahi, na nui no ka poe i hele mai ma ia hoolaa ana, oia hoi ka la 9 o keia malama. He 100 paha ka nui o ka poe i bapetisoia ma ia la. Ua oluolu maikai no ka hana ana Ka Nupepa Kuokoa. HONOLULU, IULAI 26, 1862. * UA lohe mai makou me ke kaumaha i ka pau ana o ka Halekulanui o Lahainaluna i ke ahi, a he nui no hoi ko makou minamina me ke kaumaha no ka apoia'na mai o ia hale e ka poino; a ano la ua nele o Hawaii nei i kahi e aoia'i o na keiki maoli i na mea hohonu o ka ike. Ua kukuluia ia hale i ka makahiki 1831. Mai a manawa mai a hiki i kona wa i pau ai i ke ahi, ua ao mauia na haumana Hawaii i na mea hohonu o ka ike, a no ia hale mai hoi, ka poe kanaka Hawaii akamai a naauao hoi o keia mau Mokupuni; a nolaila mai no na poe akamai i noho ma na Oihana Hanohano o ke Aupuni. A ia makou e kakau nei i keia mau wahi lalani pokole, ua hiki ke oleloia. "Ua ilihune io o Hawaii nei i kahi e aoia'i o kana mau keiki ma kana olelo iho." Ua kanakolukumamakahi na makahiki o ka lilo ana oia hale i wahi e mamuluia'i ke poo Hawaii, oiai e hooinuia'na i na mapuna wai a ka naauao; a ua akoia ka nani o Lahainaluna mai ka piko aku o kona kihapai. Pehea la ka manao o ka lehulehu naauao no keia mea ? Me he mea la ua loaa ia makou ka haina o ka ninau maluna. Ua like no paha ko lakou manao me ko makou, oia no ka hapai hou ano i ke kukulu ana i hale hou, i wahi e malu ai ke poo o ka poe keiki ake ike o Hawaii nei. Re mau nei no ka noho ana o ka Hale Mahaloia o ka Poeikohoia, a aia no hoi imua o lakou ka Bila Haawina ; a nolaila, ke lana nei ko makou manao e hookaawale ana no ka poe Mahaloia o ia Hale, i puu (lala, i mea e lawa kupono ai ke kukulu hou ana i hale kula maikai ma Lahainaluna. A he mea no hoi i maopopo e ia makou, aole loa e kue ana ka mea i loaa ka ike, a me ka mea e manao ana i na pono holookoa o ka Lahui, i ka hookaawale ana i dala no keia hana maikai. A nolaila, e hooholo wikiwiki ana no paha lakou i puu dala no ia mea me ka hakalia ole. He oiaio ua loohia kakou i keia pilikia i ka wa papau loa o ko kakou Waihona, me ka aie nui hoi e kau ana iluna o na poohiwi o ke Aupuni i keia wa ; aka, aole no ia he kumu kupono e nele ai ke keiki Hawaii i kahi e hooinu ai i kona manao i ka wai o ka ike, he ole maoli. No ko makou ike i ka ilihune o ke Aupuni ; nolaila, ke hoomanao aku nei makou i na kanaka Lahainaluna u pau, e ala mai a e kokua like i ka hapai hou ana i hale kula hou no Lahainaluna ; e hele aku oukou me ka ike o oukou i aoia'i ma ia wahi, a e kala hele aku ma ko oukou mau apana, me ke kikeke aku i ka ipuka o ka manao maikai o ko oukou mau hoa, i kokua mai ai lakou i wahi dala e kukulu hou ai i hale kula hou. Aole no hoi paha e kaumaha na haumana a pau e ola nei i keia wa i aoia malaila, mai ka hoomaka ana o ke kula a hiki i keia manawa, ke manawalea mai lakou, mai ka hookahi a hiki i ka umi dala e like me ke ono o ko lakou kulana, a me ka mea hiki hoi ia lakou ke kokua mai. Ua oi ka pono ia kakou ke haawi i kokua no keia mea he naauao; i like ai kakou me ka poe mahiai e kiola ana i ko lakou huna wai makamae i hoopuluia'i ke kihapai maikai, o ko lakou mau wahi iho; a e hoomanao no hoi kakou he hanauna hou e ulu ae nei, a ke hele nei lakou ma na wahi e aoia'i iloko o na kula pualu, a ina e hala ka Haawina o ia mau kula, i hea la auanei ke keiki Hawaii e huli hou aku ai e imi i na mea hohonu o ka ike. i aa kakou e hoonele aku ia lakou i kahi e aoia'ku ai? I ko makou manao ana he ka kaihi loa paha ka poe e loaa ana ka ike hohonu. He mea maikai ia oukou e na makamaka o ka naauao — ka poe Lahaiaaluna, e noho nei ma Honolulu, Lahaina, Hilo, Koloa, a me na Kulanakauhale e ae o keia mau Mokupuni, ke hele koke ano e paipai i na hoalauna, a me ka poe no a pau e kokua mai, i loaa hou ai ia kakou ka hale kula hou ma Lahainaluna, a i mau ai hoi ia i kiowai ma-puna no ka ike, a i hiki ai hoi i ke keiki Hawaii ke ukuhi i kona manao i ka ike, a me ka naauao. Pau i ke Ahi! Ua pau i ke ahi ka Hale Kulanui o Lahainaluna, ma ka po o ka la 18 o Iulai nei. Aole i ikeia ke kumu o ka mea nana i puhi i ke ahi. Ma ka hora 9 o ka po, ua hele o S. T. Alekanedero, e nana a puni ka Hale ; aole i ikeia ka hoailona o ke ahi, a hookahi paha hora ma ia hope iho, ua hele hou ka Luna nui o na haumana, a me ka Makai, e nana i na haumana; e moe ana lakou a pau, aole hoi i ikeia ka hoailona ahi ia wa. A ma ka hora 1, a me ka hora 2 paha, na ikeia ka lapalapa o ke ahi ma kaupaku, ma ka aoao Akau o ke keena pule, a malaila aku ka a ana ma ka aoao Akau, a ma ka aoao Hema. Aole nae he keiki i pau i ke ahi, ua ola lakou a pau. Ua eha me kekahi poe, no ka lele ana ma na puka aniani mai; ua hele hoi kekahi poe i kahi aaha kupono ole, ua oili iwaho me ka hikilele a me ka puiwa, a me ke kaumaha pu no hoi. Ua hoolaia kekahi keiki o ke keena maluna loa, e ka nonolo o ka ihu o kekahi keiki. a haliu aku la ia ma ka paia o ka hale, ike aku la ia i ka ulaula iki ana mai ma ka paia o ka hale, a lohe hoi i ka halulu nui, kii aku la ia a wehe i ka puka, e lapalapa mai ana ka ula o ke ahi iloko. O kona kahea no ia, "Auwe ! Pau kakou i ke Ahi!" Ala mai la na haumana o ia keena, a lele aku la ma ka puka aniani. A lohe iho la na haumana o na keena e ae, i ka halulu nui o ka lapalapa o ke ahi, a me ka uwalaau ana ; puoho mai la lakou, aia ka ! e a-a ia ana ka hale e ke ahi, a holo aku la kekahi poe me ka makau nui, a me ka hiki ole ke lawelawe, no ka ilihia loa, no ka pau ana o ko lakou makua i ke ahi. Ua nui no ka pomaikai o keia Aupuni, i ke kukuluia ana o keia Kula. He malamalama a-a hoi no keia Pae Aina, a me na aina pegana, ka Alemanaka hoi o ko Lahainaluna poe a pau. Auwe ! Ua pau kona nani, ka nani ku kamahao iwaena o keia mau Mokupuni. Aloha ino, e Lahainaluna e, ua wela oe i ke ahi. Auhea oukou e ko Lahainaluna poe, mai ke komo akahi ana, a hiki i keia wa. "Ka Makua no keia, O kakou a pau, I ao ai i ka ike, Me ka noiau pu hoi." Aole anei e hiki ia kakou ke kokua i ke kukuhi hou ana i keia Kula ? Ma ko kakou haawi lokomaikai ana i ka mea kupono i ko kakou aloha i ko kakou Makua. Auhea oukou e ka poe aloha i keia Lahui, e kokua mai oukou, i a-a mau ka malamalama, i ole e pio a pouli loa. Me ka mahalo. L. AHOLO. Lahainaluna, Maui, Iulai 18, 1862. NA MEA HOU O HAWAII NEI. * He mau Olelo Nane na W. P. Kalehuapane kai hiki mai nei, ua nahae nae kekahi mau pauku, he pono e kakau hou, a e hoouna hou mai, a e hai pu mai i kou inoa ponoi, i paiia'i. * Ua hiki mai io makou nei, he palapala na E. Kaui, o pane ana ia M***, a i ko makou ike ana iho i ka pili loa o na olelo i ka hoino, a me ku hoopaapaa hoomana ; nolaila, aole makou e pai ia leta. * He palapala hoi kekahi e kue ana ia S. P. Kaualele, no kona olelo hoino i na Lunamakaainana, kai hiki mai nei, ua kakauia e Ioane Kaialauowaimea. A no ke ano ole o na olelo, ua moe loa ma ka papa. * Ma ka la 21 iho nei, ua holo aku nei na moku maikai e au nei i ka moana o Pailolo a me Alenuihaha, oia hoi o Ema Ruka, a me Neke, ua ku mua o Ema Ruka, i Lahaina, he 20 minute mamua o Neke, he mau minute kona o ka holo ana mamua o Neke, ua like no a like. * Ua ike iho makou i ka Olelo Hoolaha a Samuela (Kaikaina o Kimo Pelekane,) i ka uku aku ona i ke kumu kuai kiekie loa no ka Raiki; nolaila, e na makamaka, e hele ilaila e kuai ai, i makepono ko oukou luhi ana. Aia uo hoi kona Hale Kuai ma Pihilolelole, mauka iho o ka Hale Hookolokolo, ma Hanolulu nei. * Ua make ma ke ahiahi o ka Poakolu iho nei, ka wahine i kiia'i i ka pu e Kilinahe, kela Koa ma Hale Alii, a makou no i hai mua aku ai i na la i hala'ku nei. Aole nae makou i lohe mai nei i ka olelo hooholo a na Kauka, ka make la no ke ku ana i ka pu. a no ka malama ole ia paha. He mea pohihihi no ia ia makou ke koho aku. * "Ikemaka iho nei au i ka nani o Aipo, e li ana ka io i ke anu o Hauailiki.'' Pela ka lana ana'e o ka manao i ka ike ana aku i kekahi kanaka e hauoli ana, no ka loaa ana o ka puu dala ia ia, no ka raiki i kanuia e ia ma kekahi loi uuku ana. Nolaila, e na makamaka, aole anei kakou e hapai like i ke kanu raiki, i loaa ka puu dala ? * Ua loaa mai ia makou, he palapala na D. K. o Lahaina, Maui, e pili ana i ka mahalo, no ka lokomaikai o kekahi mau haole o ia wahi ia ia. A no ko makou ike ole i ke kumu pono e pai ai ia mea ; nolaila, ua hookuuia e makou ma ka uluna, a hoomoeia ma ka papa. Eia nae ku makou kauoha ia ia, e hoike aku ma ka hana maikai i kona mahalo io i na mea ana i hiipoi mai nei * Ua hopuia o Kainiki, kekahi Kahuna lapaau Hawaii; no kona hele e hoopunipuni i kekahi poe kanaka. He keu mai nei no keia o ka wa kahuna nui wale. A hea la pau keia hana ana o na kanaka i keia mea ? E kali ana auanei a hala ka huaolelo, "Ikaboda" a mahope ae hoano e hou i ka noho ana? E na makamaka, mai Hawaii a Niihau, mai noho oukou a puni wale hou aku i na kahuna hoopunipuni. AIHUE. — Ma ka po iho nei o ka Poaha, la 24 o keia malama, ua aihueia'ku mai ke kua aku o ka lio, kekahi Noholio, mawaho iho o ka hale paikau o na koa ma ka Hale Makeke, ma Honolulu nei. He keu mai nei keia o ka wa kolohe nui wale, a ma na kolohe pinepine i hanaia i keia manawa koke iho nei ; ua maopopo, no ka uuku loa o na Makai o ke Kulanakauhale nei. Pehea la ka manao o na Lunamakaainana no ia mea? * He palapala kai hiki mai io makou nei, e hai mai ana i ka piha o Ulakoheo, i ka Poaono i hala iho nei. i ka hoolohe i ka hoopaapaa a G. M. Koha, me S. D. Keolanui, no na ninau a G. M. Koha ma keia nupepa, me ka awili pu mai nae o Maunaihi, ka mea nana i kakau i kekahi mau manao e pili ana i ka hoino i ka inoa o kekahi mau mea Mahaloia ; a no ka mea hoi, aole o makou makemake e lilo i poe nuku, a hoino kumu ole. a no ka maopopo hoi, he inoa kapakapa ka inoa i kakauia malalo iho ; nolaila, ua hoomoe loa ia e makou ma ka papa. NO LAHAINALUNA. — Ua lohe mai nei makou, no ka lohe ana mai nei o Judge G. W. Lilikalani, o Koloa, Kauai, i kona hiki ana mai nei ianei, i ka pau ana i ke ahi o ka Hale Kula o Lahainaluna ; nolaila, e hoomaka koke aua paha oia e hele e paipai i na hoa Lahainaluna ona, e kokua i mau dala, i mea e hapai hou ia'i ia mau hale. Ina o ka manao ia o ka mea i haiia maluna o ku Mokupuni oiaio ; alaila, me ia ko makou manao pumehana, o ke ake aku e holopono oia ma ka hapai ana i ka hana maikai ana e hapai nei. HEMOLELE WALE LAKOU LA. — Ma kekahi mau Helu i halu o ko makou hoa ka Pakipika e ike iho no kakou i ke ano o kana mau olelo no ka nupepa haole a H. M. Wini, e kapa ana he pepa hoino a henehene hoi i na Lunamakaainana; no ka olelo ana he poe hou kekahi o keia kau, a aia a maamaa po-no iho, hoomaka ka holo o ka lakou mau hana ; ua kuhi makou he poe hemolele loa lakou, eia ka aole. He poe Lunamakaainana ka ko keia kau Ahaolele no na Lio a me na Ilio, wahi a lakou. Aohe o makou make-make e kamailio loihi no keia mea; aka, he maka no ko ka ua i Nuuanu, a na lakou no e nana iho i na pepa e hoopapau ana, a e hilinai holookoa ana hoi i ke keiki Hawaii nei, a na ka lehulehu no ia mea e hooholo mai. Na Palapala. . No ka enemi. E ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii; — Aloha oe : — He wahi manao keia e hai aku ia oe; a e hookomo iho oe ma kou mau kowa, eia no ia. Olelo mai la o Iesu? 'Na ke kanaka enemi ia i hana." E na kanaka mai Hawaii o Keawe, a hiki i Kauai o Mano, e haliu mai, a nana mai i keia. He wahi hapa keia o kekahi o na olelonane a Iesu, i kona noho ana ma ka honua nei, a ma ka olelo nane no ka hapa nui o kana ao mua. O ka olelo nane, he wahi hoohalike keia. Eia ka ninau mua ma keia, owai ko ke kanaka enemi ? He nui wale na enemi o ke kanaka, aole e pau ia'u i ka hai aku, no ka mea, he lehulehu wale lakou. Aka. e hai aku no au i kekahi o ia mau enemi; eia kekahi, o ko ke kanaka enemi, oia ka mea nona ka imi ana i ka poino o hai, a i ole ia, oia ka mea, a mau mea paha nona, a no lakou paha ka lawe wale ana i ka pomaikai o hai. Ua ike ia keia iwaena o keia lahui, i ka lawe wale ana o kekahi poe i ka pomaikai o hai. Ua hiki mai ka lohe i o makou nei i ka pau ana o ke Kahukula, o Kona Akau, oia o G. W. Pilipo ; mamuli o ka lawe wale ana o kekahi mau Kumukula, oia apana i kona pomaikai, a imi hoi i mea nona e poino ai. Oia hoi keia ; o ka lawe ana i ka inoa o ua kanaka la, a hoopii ia ia mamuli o na kumu hoopii kupono ole, imua o ka Papahoonaauao. O keia mau kumu, he mau Puuku Ekalesia, a he hoaloha hoi no ua kanaka G. W. Pilipo la : Eia ka ! he enemi ka iloko, he oluolu maka wale no, aia ka, iloko ka ino kahi i noho ai. He ike wale la hoi i ka omole, i ka wa aohe waha o ka omole, hinuhinu ia ke nana aku. maikai no hoi; aia a naha. ikea iho la he oi; alaila, i mai la ka poe haku mele; "Uhiuhi lau Mamane, ka wai a ka Papala." Eia kekahi enemi: O ka mea nona ka hoonawaliwali ana i ka makau o hai, he enemi ia. Ma keia, o ka makau i ke Akua ka mea waiwai loa ; a o ka mea nona ka hoonawaliwali ana i ka makau o hai i ke Akua, he enemi no ia. Eia hoi kekahi enemi o ke kanaka, o ka mea nona ka hoowalewale ana ia hai e hana hewa, he enemi no ia. Auhea oukou e na makua, e nana maka oluolu mai. me he hoaaloha la i keia mau olelo. O oukou e na makua mea keiki kekahi mau enemi, no ka mea, na kekahi poe makua no i hoowalewale i ka lakou poe keiki e hana hewa : Ua ike ia no keia iwaena o keia lahui. A na ke-kahi mau hoaaloha no i hoowalewale i ko lakou mau hoaaloha ponoi e hana hewa. Nolaila, he enemi ka makua, he enemi ka hoaaloha, ka! kainoa he makua, a he hoaaloha hoi. Ke pane nei au, o ka makua nona ka hoowalewale ana i kana keiki e hana hewa, he enemi no ia ; a o ka hoaaloha nona ka hoowalewale ana i kona hoaaloha he enemi no ia. He enemi ka makua, ka hoahanau, ka hoaaloha hoi, a me ka haole, a me ia mea aku ia mea aku. ke hana lakou peia. Aka, aole oia ka enemi nui i ikeia, owai la ia enemi ? Ke pane nei au. o ke Diabolo, oia no ka enemi nui. I mea e pau ai ko oukou kanalua, e nana oukou ma Mataio 39: 13. 1 Petero 5 : 8. E ikeia keia enemi o ke Diabolo no ia. Heaha ke ano o keia enemi? He enemi maalea loa. ua oi aku kona maalea, i ko na kanaka maalea a pau loa. Aole no hoi he maalea wale ko keia enemi; he makaala no hoi kekahi, i oi aku i ko ke kanaka maalea. Nolaila, e makaala kakou, o hele mai auanei ke Keladona, e hiamoe ana oe, iniki nuu kela i ko wahi ihu, ike aku i ua mea he hikilele, hu ka aka ia lakou la. Aole no hoi e hohe wale keia enemi, he hoomanawanui loa oia. i ko io kona makemake, eia kona makemake, e poino nu uhane o hai. Eia ka lua o na manao ma keia, o na hana ana a keia enemi i hana ai. O ka haaheo, oia kekahi Zizania. Ua kanuia keia iloko o kekahi mau anela i ka wa kahiko, a haule lakou iloko o keia Zizania. O ke kukoino kekahi Zizania a keia enemi, he akaka keia ke nana aku oukou ma 1 Korineto 10 : 8. Ua lohe pinepine kakou i ka olelo ana, "ua make keia lahui i ka haole," i ka Farani, ia Beritania, a pela aku. Ke olelo nei wau, aole i pau keia lahui ia lakou, na keia lahui no i pepehi i keia lahui iho. No ka mea, o ka mea hiki ole i na lahui nui. e hiki no ia i keia lahui, ina i manao oukou e pakele keia lahui i ka make, e malama ia oukou iho. la oukou hoi e ka poe opiopio o keia lahui, ka hooka uhiia ana o ko'u manao e hai aku ia oukou. la oukou e na kaikamahine, a ine na keikikane, mai Hawaii o Keawe, a hiki loa aku i Kauai o Mano. Eia ka ninau ia oukou, e lilo ana anei kakou i poe e pomaikai ai ku lahui o kakou, a i ole iu, i poe laha e mahuahua ai paha ka lahui o kakou ? Ina pela, pomaikai no, aole hoi e pau ae ka lahui o kakou, e like me ka mea i oleloia. "Ua hoailonaia keia lahui no ka make." Aka, ina i lilo kakou i poe e hoopoino aku ai i ko kakou lahui, alaila, e poino ana ka lahui o kakou, i keia enemi hookahi no. Alaila, e ko io mai ka mea i oleloia ; "E pau ana keia lahui i ka make." Me ka mahalo i Ke "Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii.'' Ua kani ka bele o Lawe. kealoha. Ue hoi nei i ka malu Kukui o Kaukaweli, a me ka wela o ka Puupanoa. E aloha auanei A. KAUALULEHUA. Lahainaluna, Maui, Iulai 10. 1862. He olelo pane AKU IA S. D. KEOLANUI. E ka Nupepa Kuokoa e ; Aloha oe: — Ua loaa mai ia'u ka Helu 42 o ka Hoku Pakipika, i ka la inehinei, i ka noe-liula o ke ano-ahiahi. Malaila au i ike ai i na olelo pane a ka mea nona ka inoa e kau ana maluna ae. ia " J. W. M.," no na mea e pili ana i na ninau Baibala a G. M. Koha. Ma ia mau olelo i paneia ; owau hoi kekahi e ekemu aku ma ia mau olelo pane ; no ka mea, ua ike au, nole i pau ae ka pohihi o kou mau maka, no ka paa i ka haueka ; no-laila ka hou hewa ma ka pa-ia, me he pinao la. Ke olelo nei oe ma ka pauku eono, la-lani ekolu o kau mau olelo pane iu J. W. M. "He ninau ano hookiekie wale no na ninau." E ke hoa ! heaha ka mea e akaka'i ia oe, he mau ninau ano hookiekie? Aole oe i kapa i keia mau ninau, he mau ninau ano hookiekie, ia oe i waiho mai ai i ka Hailoaa oia mau ninau ma ka Helu 20 o ka Nupepa Kuokoa, i kauia ma ke poo. "Ka Hailoaa o na ninau Baibala a G. M. Koha." Ua paulehia loa mai la oe, me ka hookohukohu o ka loaa io ia. A ma ka Helu 22 o ka la 26 o Aperila, M. H. 1862. Ua hoole mai o G. M. Koha, ka mea nana na ninau Baibala, i kau mau haina, no ka mea, he okoa na ninau, a he okoa hoi kau haina ; (wahi ana.) Ma ka Helu 24 iho nei o ka la 10 o Mei, ua pane mai oe ia G. M. Koha i na olelo kohu ole, e olelo ana. "Ua nae iki, ua paupauaho a mauliawa o G. M. Koha ; a me au olelo pane e ae. Aole no hoi i pane aku o G. M. Koha ia mau olelo au ; no ka mea, he mau pane waiwai ole. E S. D. Keolanui, no ko hilahila anei i ka haule o kau mau haina Baibala, au i hooio mai ai. i liki mai ai, i hookohukohu mai ai a i kaena mai ai. i kapa mai ai oe i na ninau Baibala a G. M. Koha, he mau niaau "hookiekie wale? " Akaka no hoi ka Papai, ma ka niho ka oi. Aole ka oe i noi ae ia G. M Koha ma ke akea, e hai mai i ka haina o ua mau ninau la, a akaka'e la ka iike ole o na ninau a me na haina ; alaila, e kapa io aku oe, a o kakou pu paha, he mau ninau hookiekie wale, e like me kau e waha-wai nei. E S. D. Keelanui, ke pane hou mai nei oe ma ka lalani eha, pauku 6. "Aole hamare a Noa?" Akaka no hoi ka pahu piha ole i ka wai, he kakani wale no ? Pela no ke keiki o Niuhelewai, e hoopiha wale nei no ke kowa o na nupepa, kau-a mea he hapa e kahi ike. a o ka liki ka mea kela loa, e hookaulana'i ma keia Aupuni, a puni ka poe naaupo, a me ka ike ole ; aka, o ka poe ike maoli a noonoo, aole lakou e puni iki, ke hoole nei. "Aole hamare a Noa?" He hoole manawaino ke kumu o ka hoole; ua loaa ka puumai he-he ma ko kua, he hilahila ; a nolaila ia e kulou la, e pee la, e ho-a iki mai la, a e pulou la. Ma ka Heia 20 o ka la 12 o Aperila : Eia ka ninau, a me ka haina pu. 1. "Ma kahi hea o ka Haleana kahi i pa mua ai ka hamare a Noa? — Eia ka haina a ua S. D. Keolanui nei, ana o hoole nei, aohe hamare a Noa. "Ma ke kua??? o ka iwikaele, e moe ana mai mua a hope o ka Halelana, kahi i pa mua ai ka hamare a Noa?" Ke ike nei kakou ma keia ha??? Baibala a S. D. K., he hamare ka ! ka Noa i pa mua ma ke kuanui o ka iwikaele ; a ma kana olelo pane hoi ia J. W. M., aohe hamare; Auhea ka oiaio? Ke olelo hou mai nei ; " Ma ka olua Buke no nae paha o Ladana." Ke hoole nei. aohe hamare iloko o ka Baibala. E ke hoa e?? Nohea la ka ike ole i ka "hamare" iloko o ka Baibala ? No ko maka paha. malia ua paa i ka hualu ? Ke kuhi nei au i ko h??? mau i ke kula i kahi e Rev. A. Bihopa. a huli maa i ka Baibala, ua ike iho la oe i na wahi i kauia'i na "hamare" eha, e moe eni ole ae la i ke kai oiaio. Akaka no hoi ua hookeikei Buke, haka-ke pue-uala, kapakahi Manuia, Keokoi ka moku. No kau hoole mai, aohe hamare i kaua iloko o ka Baibala ? Ke i aku nei au, he i amare no? E nana iho oe ma Lunakanawai 5: 26. Lalani elua? E nana hou iho oe na Nehemia, lsaia, a me na wahi o ao, malia paha o ike iho oe, pau ka hualu o na maka, a ilaila paha e ala mai kou noonoo ana. a apono aku i ka hooleia o kau mau haina. Ina e kaawale au, e pane hou no au ia oe. Me ke aloha no. NA KEAU. Waianae, Oahu, Iulai 12, 1862. He olelo pane ia Kaleilehua. E ka Nupepa Kuokoa e ; — Aloha oe: — Uu halawai iho nei au mo na olelo kukalekale a Kaleilehua, a ke piena mai nei ??? ua like me ka Lio ino i houia i na kui ka alo-alo o na maka ma o a maanei, me ka pupuku o ka io no ka eha : Ma ka mahele elua o kou kukula manao ana, malaila nu e pane aku ai, mamuli nao o ko'u koi aku ia oe e hai mai i na haina o na ninau a'u ma ka Helu 12 o ke Kuokoa. A i mai nei oe; "No ka nele oia mau ninau i ka waiwai ole." E ! akaaka e ka la, a me ko wahi haumana o Wahanaku, ma ka hoomaopopo ana o na ninau a'u. ke waiho la no iloko o ka poe noonoo maikai a me ko kaulike, me ko lakou i iho no he mau ninau maikai, a he mea e pono ai no ka lehulehu. A eia hoi, ke i mai nei oe ma ia mahele o kou manao penei: "Ua pololei no kau kapa ana i ua mau ninau la nu, he io ole, a he waiwai ole no hoi." I lohe oe? He kuhihewa maoli kou i kuu ike ana ua wikiwiki au e nana i na mea a'u i kiikau ai, a ua ikau, aole au i kapa i kuu mau ninau he mea io ole, mamuli wale no ia o kou maiino. Ina e nana oe iloko o ko'u mau manao a pau, aole no o loaa na olelo e like pela ke ano. I kuu manao, no kou ike ole no i na kiko, a me ka hoomaopopo ana i na olelo ma na kiko, a nolaila mai kou manao kuhihewa ana. a hilikau wale ne no me he namu pii pali la. E nana hou oe ma ka mahele ekolu o kou manao, a e loaa no keia olelo au penei : "Ua nele anei kou waihona i na manao kupono ole. i pane mui ai oe ia mau huaolelo?" Ina ua nele, he makehewa kou lilo ana i kumu na'u ? Ko hai aku nei au, ua nele io no ma kou waihona na manao kupono ole, o na manao kupono wale no ia e waiho nei, a e i huai pu aku nei ka ipu-makani a Kuapakaa. Ke nana hou nei au ma ka mahele ????? oia kukulu manao ou, e i ana penei : "Heaha auanei ko'u mea e hoka ai ia ou?" Ma ia pane au, ua kuhihewa hou no oe, i na e nana oe me ka hoomaopopo i ka'u mea i kamailio ai ma ke Kuokoa, Helu 29, e ike ?? anei oe, aole au i olelo ua hoka oe ia'u ; :aka e i aku ana au ua hoka oe ia kanaka Ha-waii, no na olelo penei: "Pau sa oe hana, Pio sa oe ahi, E seku kapakahi aku." Ke haawi mai nei oe no'u ka ia Puliki e komo ai, ke hoihoi aku nei ou nou no ia Paliki, no ka mea. aole i pili pono ia'u, ke hoomanao nei no au i kela olelo a Aipualehua, "Ina e hoomakaukau ana kekahi i wahi moe maluna o na kui, i hoomakaukau no ia pona," pela no oe i manao ai ia'u ka pili ana oia mau olelo kamalii au. Ke i aka nei au, ia oe no ka pili ana, e Iike me ka ka Baibala. "O ka mea eli i lua no kona hoa, oia no ke haule ilaila. No kou noho ana i ka malu o ka wi ka mea i wi ai oe i na olelo kupono, nele i na olelo kupono.) Aloha oe e ke keiki o Keoneula, nokea e ka la a puehu ka ili i imi i wahi e malu ai malalo o ka nele (wi.) Eia au la i ka olu o ke kukui o Edena. KEKAULA. I KA NUPEPA KUOKOA; ALOHA OE: — Ma ka la 28 o Iune i hala iho nei, ua halawai mai nei au me na olelo a G. M. Koha, ka Liona hae loa o ke Aupuni Hawaii, ka mea hahai mahope o na meheu o Kamehameha I., ke kanaka alo ihe a ka poe koa e hou nei i keia mau la. Koe o Beni, malaila no hoi au i ike ai i ka manao o 2. P. Nohoikeanu, aia ma ka Pauku 4 o kona kukulu manao ana, malaila au e kokoa nei. He pono nae ia'u ke kukulu mua ae i ke kahua o ko'u manao, a loaa aku kahi i makemakeia